Тышқандар

Тышқандар; Қазбалық ауқымы: Late Миоцен–Recent
	; Үй тышқаны, Mus musculus
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі:	Жануарлар;
Жамағаты:	Хордалылар;
Табы:	Сүтқоректілер;
Сабы:	Кеміргіштер;
Ұлы тұқымдасы:	Muroidea;
Тұқымдасы:	Muridae;
Кіші тұқымдасы:	Murinae;
Тегі:	Mus; Linnaeus, 1758
Түрлері
	30-45

Тышқандар (лат. Mus) - ұсақ кеміргіштер тұқымдасы.

Дене ұзындығы 12,5 см дейін, құйрығы, 10,5 см жетеді. Тышқандардың пайда болған жері, отаны – Азия, кейбір түрлері бүкіл дүниежүзіне таралған. Африкада (Сахараны есептемегенде), Евразияда, Малай архипелагының кейбір аралдарында, Филипинде 40 түріне дейін кездеседі. Бір қатар түрлері - синантропты. ТМД-да, космополотитті синантропты 1 түрі, үй тышқаны, жабайы табиғатта үнемі өмір сүретін 2-3 түрі бар. Бұл жануарлар дәнді дақылдармен, астықпен, тамырлармен, жидектермен, шөппен және басқа да жәндіктермен қоректенеді. Оңтүстік аудандарда және үйлерде жыл бойы көбейе береді. Сань шұғыл ауытқуы мүмкін.^[1]

Егеуқұйрықтар мен тышқандарды бөлу шартты және тышқандардың көлеміне негізделген.^[2]. Басқа тұқымдастарға жататын кейбір тышқандарды (мысалы, бұғы тышқан, Қалталы сегіргіш) да ешқандай ғылыми негіздемесіз тышқандар деп атайды.

Таралуы

Олар Антарктидадан басқа барлық жерде таралған (әсіресе үй тышқаны және қара егеуқұйрық). Экваторлық ормандардан тундраға дейінгі экожүйелердің кең спектрін алыңыз. Түрлердің көп бөлігі тропикалық және субтропиктік ормандарда тіршілік етеді. Солтүстік және Оңтүстік Америка және көптеген аралдармен таныстырылды. Жерде қозғалатын, ағаш және жартылай суда тіршілік ететін түрлері бар, дегенмен олардың көпшілігі жартылай құрлықта немесе құрлықта өмір салтын ұстанады. Тышқанмен толтырылған тауашалардың кең тізімі олардың салыстырмалы түрде көптігін түсіндіруге көмектеседі.

Кейбіреулері синантропты жануарлар (үй тышқаны, кейбір егеуқұйрықтар).

Залал келтіруі мүмкін, бірақ көбі зиянсыз. Көптеген жыртқыш аңдардың олжасы болып табылады. Ақ зертхана тышқаны – үй тышқанының түрі.

Дереккөздер

↑ Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Биология / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын - Павлодар: «ЭКО» ҒӨФ. 2007. - 1028 б. ISBN 9965-08-286-3
↑ Britanica настольная энциоклопедия.Том І «АСТ-Астрель» Мәскеу, 2006. ISBN 978-5-17-08532-4 (T.1) (ACT), ISBN 978-5-271-1512-0 (T.1) (Aстрель)

Бұл — зоология бойынша мақаланың бастамасы.
Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз.

[1] Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Биология / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын - Павлодар: «ЭКО» ҒӨФ. 2007. - 1028 б. ISBN 9965-08-286-3

[2] Britanica настольная энциоклопедия.Том І «АСТ-Астрель» Мәскеу, 2006. ISBN 978-5-17-08532-4 (T.1) (ACT), ISBN 978-5-271-1512-0 (T.1) (Aстрель)

[1]

[2]