Адам денесі

Адам денесі (лат. corpus humanum) - адамның бүкіл құрылымы болып табылады, яғни бас, мойын, бағана, қолдар және аяқтар. Биологтардың есебі бойынша ересек адамның денесі отыз триллион жасушадан турады. Адам денесі жалпы 206 сүйектен құралады.

Адам организмінің жүйелері

Толық мақаласы: Адам анатомиясы

Адам организмі - адам өмір сүруін қамтамасыз ету үшін бағытталған функцияларды жүзеге асыратын өзара байланысты жүйелер жиынтығы.

Адам организмінде қаңқа жүйесін, бұлшық ет жүесін, жүйке жүйесін, жүрек-қантамырлар жүйесін, дем алу жүйесін, ас қорыту жүйесін, зәр шығару жүйесін, репродуктивті жүйесін, эндокриндік жүйесін, иммунды жүйесін және жабынды жүйесін айқындайды.

	Жүйе	Зерттейтін ғылым
	жүйке жүйесі	Нейрофизиология
	қаңқа жүйесін	Ортопедия
	жүрек-қантамырлар жүйесі	Кардиология
	дем алу жүйесі	пульмонология
	ас қорыту жүйесі	Гастроэнтерология
	жабынды жүйесі	Дерматология
	зәр шығару жүйесі	нейрология, урология
	репродуктивті жүйесі	гинекология (әйелдер), андрология (еркектер), сексология, эмбриология
	иммунды жүйесі	иммунология
	лимфа жүйесі	онкология, иммунология
	эндокриндік жүйесі	эндокринология

Адам органдарының салмақтары

Салмағы 70 кг, бойы 170 см және денесінің ауданы 1,8 кв,м 20 — 30 жасар адамның органдарының орта есеппен алынған салмақтары:

бұлшық еті: 30 кг = денесінің салмағынан 43%
қаңқа жілік майысыз: 7 кг = 10%
тері және тері асты клетчаткасы: 6,1 кг = 8,7%
қан: 5,4 кг = 7,7%
ас қорыту жүйесі: 2,0 кг = 2,9%
бауыр: 1,7 кг = 2,4%
қызыл жілік майы: 1,5 кг = 2,1%
өкпе: 1,0 кг = 1,4%
жүрек: 0,3 кг = 0,43%
бүйрек: 0,3 кг = 0,43%
қалқанша без: 0,02 кг = 0,03%
ми: 1,3 кг = 1,8%
көкбауыр: 0,18 кг = 0,26%

Дене құрылысы

Толық мақаласы: Адам денесінің пропорциясы

Дамыған елдерде орта есеппен алғанда ересек ер адамның бойы 1,7—1,8 м-дей, ересек әйелдің бойы 1,6—1,7 м болып саналады. Адамның бойын генотипке және фенотипке байланысты.

Химиялық құрамы

Адам денесін құрайтын элементтер массасы. Микроэлементтер 1% -дан аз (және әрқайсысы 0,1% -дан аз).

Адам денесінің органдары орта есеппен 60% судан, 34% Органикалық заттардан, 6% — бейорганикалық заттардан тұрады. Органикалық заттарын құрайтын негізгі элементтер: көміртек(~18%), оттек(~65%), сутек(~10%) және азот(~3%), одан басқа фосфор(~1%) және күкүрт(~0,25%). Бейорганикалық заттардың құрамына 22 химикалық элементтер — кальций, фосфор, оттек, натрий, магний, күкүрт, бор, хлор, калий, ванадий, марганец, железо, кобальт, никель, мыс, мырыш, молибден, хром, кремний, йод, фтор, селен кіреді^[1].

Адам денесіне қатысты сандық мәліметтер

1. Сүйектің саны -206
2. Бұлшық еттер саны - 639
3. Бүйрек саны - 2
4. Сүт тістерінің саны -20
5. Қабырғалардың саны - 24 (12 жұп)
6. Жүрек қақпақшаларының саны - 4
7. Ең үлкен артерия - Аорта .
8. Қалыпты қан қысымы - 120 / 80 mmHg
9. Қанның Ph -7.4
10. Омыртқалардың саны - 33
11. Мойын омыртқаларының саны - 7
12. Ортаңғы құлақтың сүйектерінің саны - 6
13. Бет сүйектерінің саны - 14
14. Бас сүйектерінің саны -22
15. Кеудедегі сүйектер саны -25
16. Қол сүйектерінің саны - 6
17. Қолдың бұлшық еттерінің саны - 72
18. Жүрек насостарының саны - 2
19. Ең үлкен мүше -Тері
20. Ең үлкен без ( орган ) -Бауыр
21. Ең үлкен жасуша -Әйелдің аналық безі
22. Ең кішкентай жасуша - Еркек гаметасы
23. Ең кішкентай сүйек - Тобық
24. Ең алғашқы трансплантацияланған мүше - Бүйрек
25. Аш ішектің орташа ұзындығы - 7м
26. Тоқ ішектің орташа ұзындығы - 1,5м
27. Жаңа туған нәрестенің орташа салмағы - 2,6 кг
28. Импульстер саны минутына -72 рет
29. Дененің қалыпты температурасы - 37 C ° (98,4 F °)
30. Қанның орташа мөлшері - 4-тен 5 литрге дейін
31. РБК пайдалану мерзімі -120 күн
32. WBC пайдалану мерзімі -10-15 күннен
33. Жүктілік кезеңі - 280 күн (40 апта)
34. Адамның аяқ сүйектерінің саны - 33
35. Білек сүйектерінің саны - 8
36. Табан сүйектерінің саны - 27
37. Ең үлкен эндокриндік без -Қалқанша без
38. Лимфа -көкбауырдың ең үлкен мүшесі
39. Мидың ең үлкен бөлігі -Церебраль (Cerebrum)
40. Ең үлкен және берік сүйек - Жамбас сүйегі (femur)
41. Ең кішкентай бұлшықет -Stapedius (ортаңғы құлақ)
42. Хромосомалар саны - 46 (23 жұп)
43. Жаңа туған нәрестедегі сүйек саны -306
44. Қанның тұтқырлығы - 4,5-тен 5,5
45. Барлық топтарға сәйкес келетін донорлық қан тобы - O
46. Барлық қан топтары қабылдайтын қан топтары- AB
47. Ең үлкен WBC - моноцит
48. Ең кіші WBC - лимфоцит
49. Полицитемия деп аталатын РБК санын көбейту
50. Денедегі қан банкасы - Талақ (Көкбауыр).
51. Қан емес жасушалар - RBC
52. РБК (RBC) -сүйек кемігінде өндіріледі.

Дереккөздер

↑ Кукушкин Ю.Н. — Химические элементы в организме человека

[1] Кукушкин Ю.Н. — Химические элементы в организме человека

[1]