Адсорбент

Адсорбент - газды, буды немесе ерітінді ішіндегі затты өзінің бет қабатына сіңіргіш зат.

Бетінде адсорбция процесі жүретін зат адсорбент, оған сіңетін зат адсорбат деп аталады. Адсорбция мөлшері адсорбенттің қасиетіне, сіңірілетін заттың табиғатына, температураға байланысты. Қатты адсорбент ретінде белсендірілген көмір, құмсірне, алюмсірне, ал сұйық адсорбент ретінде су, көмірсутектер, тағы басқа органикалық сұйықтықтар пайдаланылады.

Ағартқыш саздарға:

• флоридиндер
• бентониттер
• кремнийлі
• адсорбенттер
• (диатомит
• трепел
• опока)
• боксит жатады.

Вулкандық жыныстар мен олардың туфтарының және карбонаттардың күрделі өзгеруінен жаралатын, құрамы монтмориллонит (өте көп), нонтронит, гидрослюда, т.б. тұратын аса ұсақ түйіршікті Ағартқыш саздар (флоридиндер мен бентониттер) балауыздай жылтыр, көбіне ашық түсті болады.

Суда көлемін өзгертпейтін флоридиндердің (гумбрин, нальчикин, флоридин, франконит, т.б.) табиғи күйдегі сіңіргіштік қасиеті өте жоғары болып келеді, ал бентониттер (асканит, гюльяби, огланли, кил, бентонит, ардморит, вилкинит, сапонит, т.б.) қышқылымен өңдегенде ғана жақсы адсорбтаушы қасиеттерге ие болады.

Ағартқыш саздардың тазартқыштық қасиеттері алмасу реакцияларына негізделген. Кремнийлі адсорбенттерге балдырлар мен ұсақ организмдердің опалды және халцедонды қабыршақтарынан түзілген диатомиттер және көбіне тек кремнеземнен құралған трепел мен опока жатады. Кремнийлі адсорбенттерді сілтілік элементтер тотықтарымен өңдегенде ағартқыштық қасиеті жақсарады.

Флоридиндер мұнай өнімдері мен тамақ майларын, шарап пен жеміс шырындарын, жүн мен жүннен тоқылған маталарды майдан тазартуға қолданылады.

Бентониттер бұрғылау ерітіндісін дайындауға, сабын өндірісінде пайдаланылады.

Диатомит, трепел, опока химия өндірісінде, тамақ пен техника майлары, қант шырынын тазартуға суды мұнайдан бөлуге, бактериялық сүзгіге жұмсалады.

Боксит күкіртке бай мұнай мен мұнай өнімдерін тазартады.