Аннексия

мемлекеттің басқа мемлекеттен жер алып қоюы, көбіне күштеп жасалады

Аннексия - (лат. annexio, лат. annexus деген сөзден шыққан — қосылған, қосылып алынған) — белгілі бір мемлекеттің басқа бір елдің немесе халықтың (этностың) аумағын немесе жерінің бөлігін басып алып, күшпен өз құрамына қосуы.[1]

Аннексия фашистік Германия мен Италияның, II дүниежүзілік соғыс қарсаңында және тұсында жүргізген милитаристік [[]]ның сыртқы саясатында қолданылды. Тарихта Аннексия классикалық мысалы ретінде гитлершілердің 1938 ж. "аншлюс", яғни, Австрияны Германияға күштеп қосқандығын атауға болады. Бүгінгі күні Аннексия мысалы - Израильдің ежелгі араб жерлерін күшпен басып алып, заңсыз ұстап отырғаны - көрнекі.

Сондай-ақ Аннексия - халықаралық қауымдастыққа ортақ кеңістікті (ашық теңіз, теңіз түбін, Антарктиданы және т.б.) басып алу. Аннексия қазіргі халықаралық құқықты өрескел бұзушылық болып есептеледі.[2]

Аннексия мысалдары

өңдеу
Хронология Аннексиялаушы ел Аннексияланған ел
1552 Ресей патшалығы Қазан хандығы
1581 — 1607 Ресей патшалығы Сібір хандығы
1783 Ресей империясы Қырым хандығы
1820 — 1821 Мысыр Судан
1833 Ұлыбритания Фолкленд аралдары
1845 АҚШ Техас Республикасы
1848 Франция Алжир
1861 Испания Доминикан Республикасы
1879 Жапония Рюкю
1898 АҚШ Гавай аралдары
1908 Австро-Венгрия Босния және Герцеговина
1910 Жапония Корея
1914 Ұлыбритания Мысыр
1914 Ұлыбритания Кипр (арал)[3]
19181940  Румыния Бессарабия
1938 Германия Австрия [4]
1961 Үндістан Португалиялық Үндістан
1967 Израиль Шығыс Иерусалим
1975 Үндістан Сикким
19761999 Индонезия Шығыс Тимор
1975 Марокко және Мавритания Испан Сахарасы[5]
1981 Израиль Голан шыңдары
19901991 Ирак Кувейт
2014 Ресей Федерациясы Қырым мен Севастополь[6]

Дереккөздер

өңдеу
  1. Айбын. Энциклопедия. / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2011. - 880 бет.ISBN 9965-893-73-Х
  2. Саяси түсіндірме сөздік. – Алматы, 2007. ISBN 9965-32-491-3
  3. Бұған дейін Осман империясына бағынышты болған
  4. Бұған дейін тәуелсіз мемлекет болған
  5. Мавритания 1979 жылы аннексиядан бас тартты, Марокко территорияның 2/3 бөлігін бақылайды.
  6. Кремльде Қырым мен Севастопольді Ресей Федерациясының құрамына қабылдау туралы келісім-шартқа қол қою рәсімі өтті.