Кюрий

Кюрий (лат. Curium; Cm) — Менделеевтің Периодтық кестесінің актинидтер тобындағы химиялық элемент.

96 Америций ← Кюрий → Берклий Gd ↑ Cm ↓ (Upn) Периодическая система элементов 96Cm
Атом қасиеті
Атауы, символ, нөмірі	Кюрий, 96
Топ типі	Актиноидтар
Топ, период, блок	III, 7, f
Атомдық масса (молярлық масса)	[247] 247,0703 м. а. б. (г/моль)
Электрондық конфигурация	[Rn] 5f7 6d1 7s2
Қабықшалар бойынша электрондар	2, 8, 18, 32, 25, 9, 2
Атом радиусы	299; эмпирикалық: 174 пм
Химиялық қасиеттері
Ковалентті радиус	169±3 пм
Электртерістілігі	1,3 (Полинг шкаласы)
Электродты потенциал	Cm←Cm3+ -2,06 В Cm←Cm2+ -1,2 В
Тотығу дәрежелері	+3, +4, +5, +6
Иондалу энергиясы (бірінші электрон)	581(6,02) кДж/моль (эВ)
Жай заттың термодинамикалық қасиеттері
Термодинамикалық фаза	Қатты дене
Тығыздық (қ.ж.)	13,51 г/см³
Балқу температурасы	1613 K
Қайнау температурасы	3383 K
Молярлық жылусыйымдылық	27 Дж/(K·моль)
Молярлық көлем	18,28 см³/моль
Қаныққан бу қысымы P (Па) 1 10 100 1000 10 000 100 000 T (К) 1788 1982 - - - -
Жай заттың кристаллдық торы
Тор құрылымы	Алтыбұрышты
Тор параметрлері	a=3,496 c=11,33 Å
c/a қатынас	3,24
Басқа да қасиеттері
CAS нөмірі	7440-51-9

Кюрий
Curium (Cm)

Рет нөмірі – 96.

Атомдық массасы – 247,0703.

Радиоактивтіктің негізін салушы Мария мен Пьер Кюрилердің құрметіне "Кюрий" деп атаған.

• 
  Мария Кюри, 1911
• 
  Пьер Кюри

Кюрий табағатта кездеспейді. 1944 ж. американ ғылымы Г.Сиборг, Р.Джеймс және А.Гиорсо ²³⁹Pu Плутонийді α-бөлшектермен (гелий ионымен) атқылау арқылы жасанды түрде алған:

$\mathrm {^{239}_{\ 94}Pu\ {\xrightarrow {2(n,\gamma )}}\ _{\ 94}^{241}Pu\ {\xrightarrow[{14,35\ a}]{\beta ^{-}}}\ _{\ 95}^{241}Am\ {\xrightarrow {(n,\gamma )}}\ _{\ 95}^{242}Am\ {\xrightarrow[{16,02\ h}]{\beta ^{-}}}\ _{\ 96}^{242}Cm}$

Кюрийдің 8 изотопы белгілі, бұлардың ішінде ең тұрақтысы ²⁴⁷Сm.

Физикалық қасиеттері

Кюрий - күміс түсті ақ металл.

Үшфторидті барий буымен тотықсыздандыру арқылы алынады.

Химиялық қасиеттері жағынан гадолинийге ұқсас.

Қосылыстарында үш валентті. Төрт валентті (СmО₂,СmҒ₄) қосылыстары кездеседі, бірақ тұрақсыз.

Тағы қараңыз

• Химиялық элементтер тізімі

Сыртқы сілтемелер

Ортаққорда бұған қатысты медиа файлдар бар: Curium

• Кюрий на Webelements
• Кюрий в Популярной библиотеке химических элементов

Дереккөздер

• “Қазақстан”: Ұлттық энциклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998