Дуррес сұлулығы

«Дуррес сұлулығы» (алб. Bukuroshja e Durrësit) — полихроматикалық мозаиканың атауы, оның жасалуы б.з.б. IV ғасырға жатады (бұл оны Албанияда ашылған ең көне мозаика етеді). 9 м² мозаика эллиптикалық пішінге ие, ол қара фонда гүлдермен (сүмбіл, лалагүл және қоңыраугүл) және басқа да өсімдік элементтерімен қоршалған әйел басын бейнелейді.

Мозаика

Тарихы

Мозаика 1916 жылы Дурресте Бірінші дүниежүзілік соғыстың қызған шағында, қаланы Аустро-Мажарстан әскерлері басып алған кезде табылған. Әскери инженерлер бомба баспаналарының құрылысында жұмыс істеп жатқанда, Варос кварталында орналасқан ғимараттың астындағы 3,8 метр тереңдікте осы мозаикаға тап болды. Аустриялық археолог Камилло Прашникер 1918 жылы сәуірде мозаиканы зерттеп, оның суретін өзінің «Музакия және Малакастра: Орталық Албаниядағы археологиялық зерттеулер» (нем. Muzakhia und Malakastra: archäologische Untersuchungen in Mittelalbanienнем) мақаласына енгізіп, мозаиканы шедевр деп атады. (бұл мақала 1920 жылы Венада жарияланған).

Соғыс аяқталғаннан кейін «Дуррес сұлулығын» 1947 жылы археолог Вангель Точи жоғалтып, қайта ашты.. 1982 жылы мозаика Тиранадағы Ұлттық тарих мұражайының антикварлық экспонаттар залында қойылды, оны әлі күнге дейін көруге болады.

Сипаттамасы

Мозаиканың ең кең жерінде ені шамамен 5,1 метр, ал ең тар жерінде 3 метрдей. Кескін өңделмеген боялған тастардан жасалған және әлі де жақсы күйде. Мозаика эллиндік және иллириялық мотивтердің үйлесімінің жарқын үлгісі болып табылады және стилистикалық тұрғыдан бір кездері Ежелгі Македонияның бір бөлігі болған Пелладан табылған сол кезеңдегі мозаикаға ұқсайды.

Мозаикадағы әйел портретіне қатысты кем дегенде екі теория бар. Тарихшы және археолог Мойкома Зеконың айтуынша, оның бейнесін Апулия мен Италияның оңтүстігінің басқа бөліктерінде табылған амфоралардағы суреттермен салыстыруға болады. Бұл болжам дұрыс болса, «Дуррес сұлуы» Крит құдайы Илитияның портреті. Археолог Африм Хоти мозаикада грек мифологиясындағы Артемида құдайының серігі Аура бейнеленген деп есептейді.