Есік
Есік — Алматы облысы Еңбекшіқазақ ауданындағы қала, аудан және Есік қалалық әкімдігі орталығы.
| Қала | |||
| Есік | |||
| |||
| Әкімшілігі | |||
|---|---|---|---|
| Ел | |||
| Статусы |
Аудан орталығы | ||
| Облысы | |||
| Ауданы | |||
| Ауылдық округі | |||
| Тарихы мен географиясы | |||
| Координаттары |
43°20′36″ с. е. 77°27′51″ ш. б. / 43.34333° с. е. 77.46417° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 43°20′36″ с. е. 77°27′51″ ш. б. / 43.34333° с. е. 77.46417° ш. б. (G) (O) (Я) | ||
| Құрылған уақыты |
1854 | ||
| Бұрынғы атаулары |
Надеждин станицасы, Есік станицасы | ||
| Қала статусы |
1968 | ||
| Уақыт белдеуі | |||
| Тұрғындары | |||
| Тұрғыны |
41 348[1] адам (2023) | ||
| Сандық идентификаторлары | |||
| Телефон коды |
+7 72775 | ||
| Автомобиль коды |
05 | ||
Есік шекарасы
| |||
Географиялық орны өңдеу
Облыс орталығы — Қонаев қаласынан оңтүстік-шығысқа қарай 90 км, Алматы қаласынан шығысқа қарай 43 км-дей жерде, Іле Алатауының солтүстік баурайында, теңіз деңгейінен 935 — 1040 м биіктікте, Есік өзенінің ысырынды конусында орналасқан.
Халқы өңдеу
| 1999 | 2009 | 2021 | 2021 2009-ға пайызбен | Ерлер 2009 | Ерлер 2021 | 2021 2009-ға пайызбен | Әйелдер 2009 | Әйелдер 2021 | 2021 2009-ға пайызбен |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 31254 | ▲34355 | ▲41018 | 119,4 | 16500 | ▲19863 | 120,4 | 17855 | ▲21155 | 118,5 |
Тарихы өңдеу
Есік қаласының орнын адамдар өте ертеден мекендеген. Қаланың солтүстік жағында сақ мәдениетінің б.з.б. 5 — 4 ғасырлардағы аса көрнекті ескерткіші — Есік обасы орналасқан. 1854 жылы бұл көне қоныс орнында Надеждинская станицасы қаланды. 1923 жылдан ол Есік станицасы болып аталды. 1968 жылы қала статусын алды.
Кәсіпорындары өңдеу
Қалада “Көктем”, “Есік шарап зауыты”, “Дионис”, “Елес”, “Фудмастер”, “Голд Продукт” сияқты ірі кәсіпорындар орналасқан. Одан басқа құрылыс, көлік, т.б. мекемелер мен шағын өндірістік кәсіпорындар бар.
Инфрақұрылымы өңдеу
Жалпы білім беретін 9 мектеп, педагогикалық, медициналық, заң колледждері, біріккен қазақ-түрік лицейі, мәдениет үйлері, кинотеатрлар, клуб, аудандық аурухана, емхана, дәріханалар, т.б. бар. Қаладан оңтүстікке қарай 17 км жердегі әсем тау шатқалында демалыс және туризм аймағы саналатын Есік көлі орналасқан. Есік қаласының солтүстігіндегі Есік өзенінің сол жақ жағалауындағы темір дәуірінен сақталған сақ обасынан алтын киімді сақ жауынгерінің мүрдесі, яғни Алтын адам табылды. Оны 1969 – 1970 жылы археолог Кемел Ақышев тапқан.