Есік

(Есік қаласы бетінен бағытталды)

ЕсікАлматы облысы Еңбекшіқазақ ауданындағы қала, аудан және Есік қалалық әкімдігі орталығы.

Қала
Есік
Елтаңбасы
Елтаңбасы
Әкімшілігі
Ел

 Қазақстан

Статусы

Аудан орталығы

Облысы

Алматы

Ауданы

Еңбекшіқазақ

Ауылдық округі

Есік

Тарихы мен географиясы
Координаттары

43°20′36″ с. е. 77°27′51″ ш. б. / 43.34333° с. е. 77.46417° ш. б. / 43.34333; 77.46417 (G) (O) (Я)Координаттар: 43°20′36″ с. е. 77°27′51″ ш. б. / 43.34333° с. е. 77.46417° ш. б. / 43.34333; 77.46417 (G) (O) (Я)

Құрылған уақыты

1854

Бұрынғы атаулары

Надеждин станицасы, Есік станицасы

Қала статусы

1968

Уақыт белдеуі

UTC+5:00

Тұрғындары
Тұрғыны

41 348[1] адам (2023)

Сандық идентификаторлары
Телефон коды

+7 72775

Автомобиль коды

05

Есік картада
Есік
Есік
Есік картада
Есік
Есік

Географиялық орны өңдеу

Облыс орталығы — Қонаев қаласынан оңтүстік-шығысқа қарай 90 км, Алматы қаласынан шығысқа қарай 43 км-дей жерде, Іле Алатауының солтүстік баурайында, теңіз деңгейінен 935 — 1040 м биіктікте, Есік өзенінің ысырынды конусында орналасқан.

Халқы өңдеу

Халқының саны (1999, 2009, 2021)[2][3]
1999 2009 2021 2021 2009-ға пайызбен Ерлер 2009 Ерлер 2021 2021 2009-ға пайызбен Әйелдер 2009 Әйелдер 2021 2021 2009-ға пайызбен
31254 34355 41018 119,4 16500 19863 120,4 17855 21155 118,5

Тарихы өңдеу

Есік қаласының орнын адамдар өте ертеден мекендеген. Қаланың солтүстік жағында сақ мәдениетінің б.з.б. 5 — 4 ғасырлардағы аса көрнекті ескерткіші — Есік обасы орналасқан. 1854 жылы бұл көне қоныс орнында Надеждинская станицасы қаланды. 1923 жылдан ол Есік станицасы болып аталды. 1968 жылы қала статусын алды.

Кәсіпорындары өңдеу

Қалада “Көктем”, “Есік шарап зауыты”, “Дионис”, “Елес”, “Фудмастер”, “Голд Продукт” сияқты ірі кәсіпорындар орналасқан. Одан басқа құрылыс, көлік, т.б. мекемелер мен шағын өндірістік кәсіпорындар бар.

Инфрақұрылымы өңдеу

Жалпы білім беретін 9 мектеп, педагогикалық, медициналық, заң колледждері, біріккен қазақ-түрік лицейі, мәдениет үйлері, кинотеатрлар, клуб, аудандық аурухана, емхана, дәріханалар, т.б. бар. Қаладан оңтүстікке қарай 14—15 км жердегі әсем тау шатқалында демалыс және туризм аймағы саналатын Есік көлі орналасқан. Есік қаласының солтүстігіндегі Есік өзенінің сол жақ жағалауындағы темір дәуірінен сақталған сақ обасынан алтын киімді сақ жауынгерінің мүрдесі, яғни Алтын адам табылды. Оны 1969 – 1970 жылы археолог Кемел Ақышев тапқан.

Дереккөздер өңдеу