Жаркент

Жаркент — қала, Жетісу облысы Панфилов ауданының орталығы (1928 жылдан).

Қала
Жаркент
Логотипі
Әкімшілігі
Ел	ҚазақстанҚазақстан
Облысы	Жетісу облысы
Ауданы	Панфилов ауданы
Әкімі	Нұрмолдаев Талғат Қиниятұлы
Тарихы мен географиясы
Координаттары	44°10′17″ с. е. 80°00′34″ ш. б.44.17139° с. е. 80.00944° ш. б. / 44.17139; 80.00944
Құрылған уақыты	1882
Қала статусы	1891
Уақыт белдеуі	UTC+5:00
Тұрғындары
Тұрғыны	52 806 адам (2023)
Сандық идентификаторлары
Автомобиль коды	19
Жаркент Жаркент
Жаркент шекарасы

Тарихы

Ш.Уәлиханов 1856 жылы “Шығыс Түркістанға саяхат күнделігі” атты еңбегінде, қазіргі Жаркент өңірінде болған кезін суреттей келе, “Үсек өзенінің жағасында аялдауға лаж болмады. Шынында да айналасында құм мен тас, тым болмаса бір шөп болсашы, үй тіккендей таза орынның өзін төңіректі барлап, қанша іздесек те таба алмадық”, — деп жазған. Шоқан өткен осы жерде 1882 жылы Жаркенттің іргесі қаланған.

1891 жылы қала болды. Бастапқыда, негізінен, ұсақ қолөнершілер мен сауда-саттық қаласы болған, 1928 жылдан аудан орталығы. Осы кезде жаңа кәсіпорындар ашылып, құрылыстар салына бастады. Қала 1942 — 1992 жылы аралығында Кеңес Одағының батыры И.В.Панфиловтың есімімен аталды.

Географиялық орны

Облыс орталығы — Талдықорған қаласынан оңтүстік-шығысқа қарай 289 км, Алматы қаласынан солтүстік-шығысқа қарай 331 км жерде, Іле өзені аңғарында, Жетісу (Жоңғар) Алатауынан бастау алатын Үсек (Өсек) өзенінің сол жағалауындағы бұта, шіліктал аралас бетеге, сұлыбас, сарсазан, т.б. әр түрлі астық тұқымдасты шөптер өскен қоңыр, шалғын топырақты жазықта орналасқан.

Климаты

Жаркент ауа райы
Көрсеткіш	Қаң	Ақп	Нау	Сәу	Мам	Мау	Шіл	Там	Қыр	Қаз	Қар	Жел
Абсолюттық максимум, °C	12,6	17,6	28,0	35,5	38,1	39,4	42,1	41,2	39,0	32,3	25,2	16,6
Орташа максимум, °C	−0,5	2,3	11,3	20,7	26,1	30,1	32,0	31,2	26,7	18,6	9,3	1,9
Орташа температура, °C	−6,3	−3,2	5,3	13,6	18,9	22,9	24,7	23,4	18,7	11,5	3,7	−3,4
Орташа минимум, °C	−12	−8,6	−0,7	6,4	11,7	15,8	17,4	15,6	10,6	4,4	−1,9	−8,6
Абсолюттық минимум, °C	−30,3	−31,2	−22,4	−6,8	−1,8	2,1	9,2	4,9	−2,5	−9,6	−19,2	−29,1
Жауын-шашын нормасы, мм	9,8	11,1	12,9	18,1	19,9	28,5	27,6	13,3	10,0	16,2	19,0	13,2
Дерекнама: Жаркент ауа райы мен климаты

Халқы

Саны (2009, 2021)

2009	2021	2021 2009-ға пайызбен	Ерлер 2009	Ерлер 2021	2021 2009-ға пайызбен	Әйелдер 2009	Әйелдер 2021	2021 2009-ға пайызбен
39731	▲52361	131,8	19380	▲26290	135,7	20351	▲26071	128,1

Кәсіпорындары

Құрылыс зауыты, нан, ет, тұрмыстық қажетін өтеу комбинаттары, тігін фабрикасы, т.б. кәсіпорындар жұмыс істейді.

Инфрақұрылымы

7 орта мектеп, педагогикалық мектеп, (республикадағы алғашқы оқу орындарының бірі, 1929 жылы ашылған), мешіт, 2 кинотеатр, 3 кітапхана, мәдениет үйі, 3 клуб, аурухана, емхана, стадион, автостанса, ірі сауда орталығы, т.б. мекемелер бар (1999). 1979 жылы сәулет өнерінің музейі ашылды. Жаркент арқылы Алматы — Қорғас — Үрімші автомагистралі өтеді.