Жигули Молдақалықұлы Дайрабаев
Жигули Молдақалықұлы Дайрабаев (29 қыркүйек 1954 жыл, Луговой ауданы, Жамбыл облысы) — қазақстандық саясаткер, ғалым агроном[1], 2023 жылдан бері Қазақстан Мәжілісі VIII шақырылымының депутаты[5] және Қазақстан фермерлер қауымдастығының төрағасы.
| Жигули Молдақалықұлы Дайрабаев | |||||
_(cropped).jpg) Дайрабаев, 2023 жыл | |||||
| Лауазымы | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| 29 наурыз 2023 жылдан бері | |||||
| Президент | Қасым-Жомарт Тоқаев | ||||
| Премьер-Министр | Әлихан Смайылов Олжас Бектенов | ||||
| |||||
| 1990 — 1995 | |||||
| Президент | Нұрсұлтан Назарбаев | ||||
| Премьер-Министр | Жоғарғы Кеңес төрағалары ретінде Серікболсын Әбділдин Әбіш Кекілбайұлы | ||||
| Өмірбаяны | |||||
| Партиясы | Нұр Отан (2020 дейін)[1] Адал (2020–2023)[2][3] Ауыл ХДПП (2023 бері)[4] | ||||
| Білімі | Тұрар Рысқұлов атындағы Қазақ ауылшаруашылық институты (1981); Агроөнеркәсіп кешенінің жоғарғы мектебі (1989) | ||||
| Мамандығы | ғалым-агроном | ||||
| Дүниеге келуі | 29 қыркүйек 1954 (70 жас) Луговой ауданы, Жамбыл облысы, Қазақ КСР, КСРО | ||||
| Жұбайы | үйленген | ||||
| Балалары | ұлдары: үшеу[1] | ||||
| Қызмет еткен жылдары | 1972–1974 | ||||
| Әскер түрі |  Кеңес әскері
| ||||
| Марапаттары |
| ||||
өңдеу  |
|||||
.svg)
Дайрабаев бұрын Қазақстан Жоғарғы Кеңесі XII шақырылымының депутаты (1990–1995) болған және 2022 жылы Қазақстан президент сайлауындағы үміткерлердің бірі болды.[6]
2023 жылғы 6 сәуірде екі ұлы, Марат Дайрабаев пен Дидар Молдақалық, 5 жылға бас бостандығынан айырылды.[7] Бұның нәтижесінде Жигули Дайрабаев жанжалға ұшырады, бірақ депутаттығынан айырылған жоқ.[8] Жигули Дайрабаев оларды кінәлі деп мойындамады.[9]
Өмірбаяны
өңдеуЖигули Дайрабаев 1954 жылғы 29 қазаннда дүниеге келді. Шопан көмекшісі және жүргізуші болған Жигули мансабын 1974–1977 жылдары Луговой ауданы «Путь к коммунизму» (орысшадан «Коммунизмге жол») ұжымшары комсомол комитетінің хатшысы болып бастады. Кейінірек ол Луговой ауданының «Путь к коммунизму» ұжымшары кәсіподақ комитетінің төрағасы лауазымын 1977–1980 жыл аралығында иеленді. Төрағалығын тоқтатқан жылы Жигули Дайрабаев Каменск ауылдық атқару комитетінің төрағасы болып тағайындалды. Бұдан кейін ол екі жыл бойы (1985–1987) Луговой ауданы «Алғабас» қой совхозы партия комитетінің хатшысы болды.[10]
1987–1995 жылдары Жигули Дайрабаев Луговой ауданының Жамбыл атындағы Ұжымшар басқармасының төрағасы болып, 2 жыл бойы «Қорағаты» кеңшарының директоры лауазымына тағайындалды.[10]
Жоғарғы Кеңестегі депутаттығы (1990–1995)
өңдеуЖигули Дайрабаев 1990 жылы Қазақстан Жоғарғы кеңесі XII шақырылымының депутаты болып сайланған. Оның келесі 5 жыл бойы созылған Кеңестегі мүшелігінің жылдарында Қазақстан тәуелсізідігі жайлы декларациясының күшке енуі, тәуелсіз Қазақстанның тұңғыш конституциясының және мемлекеттік рәміздерінің бекітілуі және 300-ге жуық заңның қабылдануы сияқты тарихи өзгерістер орын алды.[10]
Жоғарғы Кеңестегі депутаттығынан кейін (1997–2022)
өңдеуЖигули Дайрабаев Т. Рысқұлов Аудандық статистика басқармасының басшысы (1997–2001), Шу ауданы «Берликский» астық қабылдау кәсіпорнының директоры, Меркен ауданы «Қазексім-Меркі» мекемесінің директоры (2001–2009), «МОЛБАЛ» ЖШС бас директоры (2009–2015), «Қазақстан фермерлер одағы» ҚБ Жамбыл облыстық филиалының төрағасы (2015–2019), «Қазақстан фермерлер одағы» РҚБ қауымдастығының президенті (2019–2022) қызметтерін атқарған.[10]
Дәл қазір Жигули Дайрабаев Қазақстан Республикасы Президентінің жанындағы Ұлттық Құрылтайдың депутаты (14 маусым 2022 жылдан бастап), Қазақстан фермерлер қауымдастығының басқарма төрағасы (2022 жылғы маусымнан бастап) және «Атамекен» ҰКП Төралқасы Агроөнеркәсіптік кешен комитетінің төрағасы (2022 жылғы маусымнан бастап) лауазымдарының иегері болып келеді.[10]
2022 жылғы президенттік сайлау
өңдеу
Ауыл ХДПП қыркүйекте өткен съезінде 2022 жылғы президент сайлауына атынан шыққан үміткер болып Жигули Дайрабаев таңдалды.[11][12]
Сайлаудағы ЖСДП атынан шыққан үміткері Нұрлан Әуесбаев Тоқаевтан басқа барлық үміткерлерді сынға алды да, Дайрабаевты "Ауыл партиясында емес те екен" деп айыптады. Осыған Жигули Дайрабаев видео-жауап түсірді, Нұрлан Әуесбаевты бетпе-бет кездесуге және дебат ұйымдастыруға шақырды.[13]
Сайлау нәтижесінде Дайрабаев жалпы дауыс санының 3,42%-ын жинап, жеңіске жетіп, қайта сайланған Тоқаевтан кейінгі екінші орын алды.[14]
2023 жылғы парламенттік сайлау
өңдеуПрезиденттік сайлауда жеңілген Жигули Дайрабаев пен басқа үміткер Қарақат Әбден Ауыл партиясының мүшелері тізіміне кірді.[4]
Ауыл ХДПП 2023 жылғы парламенттік сайлауға да қатысқан еді, және Жигули Дайрабаев партияның ең белсенді мүшелердің бірі болған.
Ол сайлауалды дебатқа Ауыл ХДПП атынан қатысқан.[15]
Мәжілістегі депутаттығы (2023–)
өңдеу2023 жылғы парламент сайлауының нәтижесінде Ауыл ХДПП Мәжіліске тұңғыш рет өтті, және партия атынан мандат алған сегіз депутаттардың бірі Жигули Дайрабаев болды.[16]
Сын
өңдеуҚарсыластарына арнаған видеолары
өңдеу2022 жылғы президент сайлауына ұсынылған үміткер ретінде Дайрабаев келіспегендерге арнаған бірнеше видеолар жасаған еді, соның ішінде: Мұхтар Тайжанға «Сенде ұят бар ма?... Президенттікке кандидатқа түскеніме ішің жарылып бара жатыр ма?» дегені[17], басқа үміткер Нұрлан Әуесбаевқа «Нұрлан Әуесбаев деген азамат «Ауыл» партиясының атына, маған сын айтыпты. Нұрлан батыр, саған айтарым, алыстан айбат көрсеткенше, бетпе-бет кездесейік. Қандай ойың бар екенін тыңдайын» дегені[18] бар.
Балаларының сотталуы
өңдеу2022 жылғы 3 қазанда түрлі БАҚ-нда Жигули Дайрабаевтың екі ұлы Дидар Молдақалық пен Марат Дайрабаев Жамбыл облысы әкімдігі ауыл шаруашылығы басқармасының бұрынғы басшысы Ерлан Құлкеевпен бірге бөтеннің сеніп тапсырылған мүлкін талан-таражға салды және алаяқтық жасады деген айыптары жарыққа шықты.[19] Кейінірек олар жайлы іс қозғалғаны жарияланды.[20]
Ұлдарының сотталуы жайлы Жигули Дайрабаев осылай айтты:
|
Ұлдарым — ересек, олардың өз өмірі бар. Олардың түрмеде отырғаны және тағы басқасы — барлығы жалған. Бір ұлым егін егеді, екіншісі құлпынай өсірумен айналысады. Біз құқық қорғау органдарының және соттың ісіне араласа алмаймыз. Бәрін уақыт көрсетеді. | 
|
2023 жылғы 6 сәуірде екі ұлы алаяқтық пен алдау бойынша 5 жылға бас бостандығынан айырылды.[7] Бұның нәтижесінде Жигули Дайрабаев жанжалға ұшырады, бірақ депутаттығынан айырылған жоқ.[8] Жигули Дайрабаев оларды кінәлі деп мойындамады.[9]
Меншікті ұрлаған деген айыптары
өңдеуСаит Рузиев есімді азамат бейнеде Дайрабаевқа «жылжымайтын мүлікті заңсыз түрде өзіне тартып алды» деген айып тақты. «Ұрланған мүлік» ішінде Меркі ауылындағы тұрғын үй мен Кеңес ауылындағы жер. Айыпқа жауап ретінде Дайрабаев өзінің Facebook парақшасында
|
|
... Бұл жағдай 20 жыл бұрын болған. Жерге қатысты компанияның иелері — ағайынды Иембердиевтер (Ерлан мен Нұрлан Ергешбайұлдары). Олар қазір Қазақстанда... Сондықтан да ауылдағы наразы адамдардың арыздары жер иелері Иембердиевтерге жолдануы тиіс деп есептеймін. Ауыл тұрғындары мені негізсіз кінәламай, қайта көмегіме жүгінгені дұрыс еді... |
|
деген.[21]
Балалары құлдықта ұстаған деген айыптар
өңдеуВасилий Ковешников есімді азамат Алматыда өткен баспасөз мәслихатында Дайрабаевтың ұлдары оны еңбек құлдығында ұстағанын мәлімдеді. Ковешников сөзінше[22]
|
|
...Мен құлпынай алқабына қарадым, ал қыста малға қарадым. Бір тиын да алмадым. УАЗикте тұрдым, жылдам дайындалатын кеспе іштім. Марат мені екі рет ұрып-соқты... |
|
Жамбыл облысының полициясы мен Дайрабаевтың өзі Ковешниковтың құлдықта ұсталғаны туралы ақпаратты жоққа шығарды. Дайрабаев оған қарсы ақпараттық шабуыл ұйымдастырылды деп отыр.[23][24] «Барлық жанжалдардың себебімен депутаттығыңызды тоқтатасыз ба?» деген сұраққа Дайрабаев «Ондай сұрақ қоймаңыздар, ұят болады» деп жауап берді.[25] Осы жауабы үшін де Дайрабаев сын нысанасына айналды.
Жеке өмірі
өңдеуЖигули Молдақалықұлы өзінің есімі туралы сұраққа жауап бергенде әкесі ұлының үлкен азамат болуын тілеп, оны Жигули тауларының атымен атағанын айтқан.[26]
Жигули Дайрабаев үйленген, үш ұлы және жеті немересі бар.[1]
Марапаттары
өңдеуМедальдері
өңдеу- Қазақстан Республикасының тәуелсіздігіне 10 жыл медалі;
- Қазақстан Республикасының Тәуелсіздігіне 25 жыл медалі;
- Қазақстан Республикасының Тәуелсіздігіне 30 жыл медалі;
- ҚР Еңбек ардагері;
- Құрметті ардагер;
- Облысқа сіңірген еңбегі үшін;
- ҚР Ауыл шаруашылығының үздігі.
Құрметті атақтары
өңдеу- Жамбыл облысы Тұрар Рысқұлов ауданының құрметті азаматы;
- Жамбыл облысының құрметті азаматы.
Басқалары
өңдеу- Қазақстан Республикасы Президентінің Алғыс хаты.
Дереккөздер
өңдеу- ↑ a b c d Жигули Дайрабаев (қаз.).
- ↑ Руководитель Союза фермеров Жигули Дайрабаев вступил в партию Adal (орыс.). informburo.
- ↑ СМОЛИН Александр Президент Союза фермеров вышел из Nur Otan и вступил в Adal (орыс.). ORDA.
- ↑ a b Экс-кандидаты в президенты Жигули Дайрабаев и Каракат Абден вошли в список партии "Ауыл" (орыс.). Sputnik (4 февраля 2023).
- ↑ «Ауыл» партиясы Мәжілістегі депутаттар тізімін жариялады (қаз.).
- ↑ Жигули Дайрабаев стал первым кандидатом в президенты (орыс.). tengrinews (30 сентября 2022).
- ↑ a b Депутат Жигули Дайрабаев алғаш рет ұлдарына шығарылған үкім туралы айтты (қаз.). kaz.zakon (12 сәуір 2023).
- ↑ a b «Не үшін кетуім керек?»: Жигули Дайрабаев сотталған ұлдарына қатысты алғаш рет мәлімдеме жасады (қаз.). Халық үні (12 сәуір 2023).
- ↑ a b ҚЫДЫРБАЕВА, Әйгерім Олар кінәсіз: Жигули Дайрабаев сотталған ұлдарына қатысты мәлімдеме жасады (қаз.). КУРСИВ (12 сәуір 2023).
- ↑ a b c d e Жигули Молдакалыкович Дайрабаев (персональная справка) (орыс.). zakon.kz.
- ↑ Жигули Дайрабаев стал первым кандидатом в президенты (орыс.). tengrinews.kz (30 сентября 2022).
- ↑ Партия «Ауыл» выдвинула кандидата в президенты. Им стал Жигули Дайрабаев (орыс.). Азаттық радиосы (30 сентября 2022).
- ↑ Жигули Дайрабаев предложил Нурлану Ауесбаеву поговорить "тет-а-тет" (орыс.). tengrinews (1 ноября 2022).
- ↑ Объявлены итоги выборов президента в Казахстане (орыс.). tengrinews (20 ноября 2022).
- ↑ Нужно решить вопрос с созданием Агробанка в Казахстане – Жигули Дайрабаев. kazinform (16 наурыз 2023).
- ↑ "Ауыл" партиясы Мәжіліске өткен депутаттар тізімін ұсынды (қаз.). tengrinews (28 наурыз 2023).
- ↑ ДӘРІБАЕВА, Айнұр Сенде ұят бар ма? – Жигули Дайрабаев Мұхтар Тайжанға шүйлікті. kaz.orda.kz (9 қазан 2022).
- ↑ ОРЫНБЕК, Мақпал Жигули Дайрабаев Нұрлан Әуесбаевты дебатқа шақырды. BAQ.kz (1 қазан 2022).
- ↑ Президенттікке үміткер Жигули Дайрабаев ұлдары туралы сұраққа жауап берді. tengrinews (5 қазан 2022).
- ↑ Сыновья кандидата в президенты Жигули Дайрабаева обвиняются в хищениях и мошенничестве (орыс.). arbat.media (9 октября 2022).
- ↑ Жигули Дайрабаев ответил на обвинения в махинациях с недвижимостью (орыс.). Tengrinews (3 апреля 2023). Тексерілді, 22 мамыр 2023.
- ↑ СМАЙЫЛОВА, Балжан Депутат Дайрабаевтың ұлдары жамбылдық тұрғынды құлдықта ұстаған (қаз.). inbusiness (17 мамыр 2023). Тексерілді, 22 мамыр 2023.
- ↑ "Маған қарсы ақпараттық соғыс болып жатыр": Жигули Дайрабаев ұлдары құлдықта ұстаған азаматқа қатысты пікір білдірді (қаз.). stan.kz (16 мамыр 2023). Тексерілді, 22 мамыр 2023.
- ↑ ЖИГУЛИ ДАЙРАБАЕВТЫҢ ҰЛДАРЫ 60 ЖАСТАҒЫ АЗАМАТТЫ ҚҰЛДЫҚТА ҰСТАҒАН (қаз.). Masa Media (16 мамыр 2023). Тексерілді, 22 мамыр 2023.
- ↑ Нұр-Алтай Өмірзақ Ондай сұрақ қоймаңыздар, ұят болады – Жигули Дайрабаев (қаз.). QAZ365.kz (22 мамыр 2023). Тексерілді, 22 мамыр 2023.
- ↑ Жигули Дайрабаев рассказал, откуда у него необычное имя (орыс.). sputnik.kz (3 октября 2020).