Иран вице-президенті

Иран вице-президенттері (парсы: معاون رئیس‌جمهور ایران‎, Rayis Jomhur-e Irān) — Иран үкімет басшысының орынбасарлары. Иран Конституциясының 124-бабы бойынша вице-президент болып Иран президенті тағайындаған кез келген адам бола алады. Вице-президент Ирандағы президенттік істермен байланысты ұйымды басқаруға жауапты және 2019 жылғы тамыздағы жағдай бойынша елде он екі вице-президент бар. Бірінші вице-президент (парсы: معاون اول رئیس‌جمهور‎) президент болмаған кезде кабинет отырыстарын басқарады.

Бірінші вице-президент

Иран Ислам Республикасының Бірінші Вице-Президенті
Иран елтаңбасы
Лауазымды иеленуші Мұхаммед Мохбер 8 тамыз 2021 жылдан бері
Басқару түрі	Үкімет басшысының басты орынбасары
Ресми резиденциясы	Саадабад сарайы, Тегеран
Тағайындалды	Иран президенті
Өкілеттігінің мерзімі	Шектеу жоқ
Лауазым пайда болды	1 қыркүйек 1989
Лауазымдағы алғашқы қызметші	Хасан Хабиби
Сайты	fvpresident.ir

Бірінші вице-президенттің лауазымы 1989 жылғы Конституцияны қайта қарау кезінде құрылды. Ол премьер-министрдің кейбір міндеттерін өз мойнына алды. 124-бапқа сүйенсек, бірінші вице-президент министрлер кеңесін басқарады және президент бекіткен басқа вице-президенттіктерді үйлестіреді.

131-бапқа сәйкес, президенттік орын бос болғанда немесе президент өз міндеттерін атқара алмаса, жоғарғы көсемнің мақұлдауынан кейін бірінші вице-президент бұл рөлге кіріседі. Сол бапқа сәйкес, бірінші вице-президенттен (немесе президенттің міндетін атқарушы кез келген адамнан), Парламент спикерінен және сот билігінің басшысынан тұратын кеңес елу күн ішінде жаңа президенттің сайлануын қамтамасыз етуі керек. 132-бапқа сүйенсек, президент міндетін атқарушы (әдетте бірінші вице-президент) қызмет ететін уақыт ішінде Парламент министрлерге импичмент жариялай алмайды, жаңадан енгізілген министрлерді мақұлдамайды, Конституцияны қайта қарауға және ұлттық референдумдарды өткізуге болмайды.

Бірінші вице-президенттер тізімі

Реформист      Қағидашы

No.	Суреті	Аты-жөні (өмір сүрген жылдары)	Қызметі			Партиясы		Президенті
			Бастады	Аяқтады	Өкілеттігі
1		Хасан Хабиби (1937–2013)	21 тамыз 1989	26 тамыз 2001	12 жыл, 5 күн		Партиясыз	Акбар Рафсанджани
							Құрылыс атқарушыларының партиясы (1996 бастап)
								Мұхаммед Хатами
2		Мұхаммед Реза Ареф (1951 туған)	26 тамыз 2001	10 қыркүйек 2005	4 жыл, 15 күн		Исламдық Иран қатысу майданы
3		Парвиз Давуди (1952–2024)	10 қыркүйек 2005	17 шілде 2009	3 жыл, 310 күн		Партиясыз	Махмұд Ахмадинежад
4		Эсфандияр Рахим Машаи (1960 туған)	17 шілде 2009	25 шілде 2009	8 күн		Партиясыз
2009 жылғы 25 шілдеден 13 қыркүйекке дейін лауазымы бос болды
5		Мұхаммед Реза Рахими (1949 туған)	13 қыркүйек 2009	5 тамыз 2013	3 жыл, 326 күн		Партиясыз
6		Эсхак Джахангири (1957 туған)	5 тамыз 2013	8 тамыз 2021	8 жыл, 3 күн		Құрылыс атқарушыларының партиясы	Хасан Рухани
7		Мұхаммед Мохбер (1955 туған)	8 тамыз 2021	Қазіргісі	2 жыл, 310+ күн		Партиясыз	Ибраһим Раиси

Сыртқы сілтемелер

• Бірінші вице-президенттің ресми сайты