Кук аралдары
Кук аралдары (кук.Kūki ‘Airani,ағылш. Cook Islands, мао. -{Kūki 'Āirani}-) — Тынық мұхиттың Полинезия аралдарындағы топарал. Жаңа Зеландияның иелігіндегі территория.
| Кук аралдары кук.Kūki ‘Airani мао. -{Kūki 'Āirani}- ағылш. Cook Islands | |||||
| |||||
| Әнұран: «Te Atua Mou E» «Құдай — шындық» | |||||
.svg)
| |||||
| Тарихы | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Тәуелсіздік күні | 4 тамыз 1965 жыл (Жаңа Зеландиядан) | ||||
| Мемлекеттік құрылымы | |||||
| Ресми тілдері | кук тілі, ағылшын тілі | ||||
| Елорда | Аваруа | ||||
| Ірі қаласы | Аваруа | ||||
| Үкімет түрі | Унитарлы конституциялық монархия | ||||
| Патшасы Патшайым өкілі Премьер-министрі |
III Чарльз Сэр Том Марстерс Марк Браун | ||||
| Мемлекеттік діні | зайырлы мемлекет | ||||
| Географиясы | |||||
| Жер аумағы • Барлығы |
Әлем бойынша 209 орын 236,7 км² | ||||
| Жұрты • Сарап (2016) • Тығыздығы |
▼ 17 459[1] адам (218) 73,76 адам/км² | ||||
| Экономикасы | |||||
| ЖІӨ • Қорытынды (2005) • Жан басына шаққанда |
183,2 млн $ (221) 9100 $ | ||||
| Валютасы | Жаңа Зеландия доллары (NZD) Кук аралдары доллары (бұрын) | ||||
| Қосымша мәліметтер | |||||
| Интернет үйшігі | .ck | ||||
| ISO коды | CK | ||||
| ХОК коды | COK | ||||
| Телефон коды | +682 | ||||
| Уақыт белдеулері | UTC-10 | ||||
Географиясы
өңдеу15 арал екіге (Солтүстік және Төменгі) топтасады. Жалпы ауданы 240 км². Халқы 16,5 мың (1998). Раротонга (67 км²) және Мангаиа аралдары (52 км²) көбірек қоныстанған. Төменгі топтың аралдары, негізінен, жанартау әрекеттерінен (Раротонга, биіктігі 643 м) пайда болған. Солтүстік аралдар – маржандық атолл. Климаты тропиктік пассаттық. Әкімшілік орталық – Аварау қаласы. Кук аралдарын 1773 – 74 ж. ағылшын теңіз саяхатшы Джеймс Кук ашқан.
Саясаты
өңдеуКук аралдары Жаңа Зеландия мен еркін ассоциация келісімін жасаған жерлер. Бұл оларға ішкі өзін-өзі басқаруды қамтамасыз етеді, бірақ Жаңа Зеландия олардың қорғаныс мен сыртқы саясат мәселелері бойынша жауапкершілігін алады.
Кук аралдарының негізгі экономикасы туризм мен балықшылық. Олар сонымен қатар қосымша әуе қозғалысы мен қаржылық қызметтерді дамытуға тырысады.
Климаты
өңдеуКук аралдары тропикалық климатқа ие. Олар жылы мен ылғалды, жыл бойы температура жоғары болады.
Жыл бойы орташа температура 20-27 градус Цельсий аралығында болады. Ең ыстық уақыт желтоқсан мен ақпан айларында, ең салқын уақыт маусым мен тамыз айларында болады.
Жауын-шашын жыл бойы мол болады. Ең көп жауын-шашын желтоқсан мен наурыз айларында болады. Тропикалық циклондар маусымы желтоқсан мен апрель айларында болады.
Кук аралдары күн көп шығатын жерлер. Жыл бойы орташа күн сағаттары 10 сағаттан асады.
Аралдары
өңдеу| № | Арал | Орталығы | Ауданы, км² |
Халқы[2]
(1.12.1996) |
Халқы
(1.12.2001) |
Халқы
(1.12.2006) |
Халқы[3]
(1.12.2016) |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Оңтүстік топ | |||||||
| 1 | Раротонга | Аваруа | 67,1 | 10 374 | 9 451 | 10 226 | 13 044 |
| 2 | Аитутаки | Арутанга | 18,3 | 2 272 | 1 743 | 1 975 | 1928 |
| 3 | Атиу | 26,9 | 942 | 600 | 558 | 437 | |
| 4 | Мангаиа | 51,8 | 1 083 | 739 | 631 | 499 | |
| 5 | Мануаэ | 6,2 | — | — | — | — | |
| 6 | Мауке | 18,4 | 643 | 469 | 372 | 297 | |
| 7 | Митиаро | 22,3 | 318 | 226 | 193 | 155 | |
| 8 | Такутеа | 1,2 | — | — | — | — | |
| Солтүстік топ | |||||||
| 9 | Манихики | 5,4 | 656 | 497 | 344 | 213 | |
| 10 | Нассау | 1,3 | 99 | 72 | 75 | 78 | |
| 11 | Палмерстон | 2,1 | 49 | 48 | 62 | 58 | |
| 12 | Пукапука | 1,3 | 778 | 662 | 507 | 444 | |
| 13 | Ракаханга | 4,1 | 249 | 158 | 127 | 80 | |
| 14 | Суворов | 0,4 | 4 | 1 | — | — | |
| 15 | Тонгарева | Омока | 9,8 | 604 | 351 | 254 | 226 |
| Барлығы[4] | 236,7 | 18 071 | 15 017 | 15 324 | 17 459 | ||
Дереккөздер
өңдеу- ↑ 2016 ж. тұрғындар мен тұрғын жай санағы. Басты дереккөзінен мұрағатталған 28 тамыз 2017.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 23 қазан 2017.
- ↑ COOK ISLANDS Kūki 'Āirani City population.(қолжетпейтін сілтеме)
- ↑ Перепись 2016 года. Басты дереккөзінен мұрағатталған 28 тамыз 2017.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 23 қазан 2017.
- ↑ Cook Islands Demographic Profile 2006-2011 (орыс.). Ministry of Finance and Economic Management.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 23 сәуір 2017.