Кюрий (лат. Curium; Cm)Менделеевтің Периодтық кестесінің актинидтер тобындағы химиялық элемент.

96 АмерицийКюрийБерклий
Gd

Cm

(Upn)
СутегіГелийЛитийБериллийБор (элемент)КөміртекАзотОттекФторНеонНатрийМагнийАлюминийКремнийФосфорКүкіртХлорАргонКалийКальцийСкандийТитан (элемент)ВанадийХромМарганецТемірКобальтНикельМысМырышГаллийГерманийКүшәнСеленБромКриптонРубидийСтронцийИттрийЦирконийНиобийМолибденТехнецийРутенийРодийПалладийКүмісКадмийИндийҚалайыСүрмеТеллурИодКсенонЦезийБарийЛантанЦерийПразеодимНеодимПрометийСамарийЕуропийГадолинийТербийДиспрозийГольмийЭрбийТулийИттербийЛютецийГафнийТантал (элемент)ВольфрамРенийОсмийИридийПлатинаАлтынСынапТаллийҚорғасынВисмутПолонийАстатРадонФранцийРадийАктинийТорийПротактинийУранНептунийПлутонийАмерицийКюрийБерклийКалифорнийЭйнштейнийФермийМенделевийНобелийЛоуренсийРезерфордийДубнийСиборгийБорийХассийМейтнерийДармштадтийРентгенийКоперницийНихонийФлеровийМосковийЛиверморийТеннессинОганесонПериодическая система элементов
96Cm
Hexagonal.svg
Electron shell 096 Curium.svg
Атом қасиеті
Атауы, символ, нөмірі

Кюрий, 96

Топ типі

Актиноидтар

Топ, период, блок

III, 7, f

Атомдық масса
(молярлық масса)

[247] 247,0703 м. а. б. (г/моль)

Электрондық конфигурация

[Rn] 5f7 6d1 7s2

Қабықшалар бойынша электрондар

2, 8, 18, 32, 25, 9, 2

Атом радиусы

299; эмпирикалық: 174 пм

Химиялық қасиеттері
Ковалентті радиус

169±3 пм

Электртерістілігі

1,3 (Полинг шкаласы)

Электродты потенциал

Cm←Cm3+ -2,06 В
Cm←Cm2+ -1,2 В

Тотығу дәрежелері

+3, +4, +5, +6

Иондалу энергиясы
(бірінші электрон)

581(6,02) кДж/моль (эВ)

Жай заттың термодинамикалық қасиеттері
Термодинамикалық фаза

Қатты дене

Тығыздық (қ.ж.)

13,51 г/см³

Балқу температурасы

1613 K

Қайнау температурасы

3383 K

Молярлық жылусыйымдылық

27 Дж/(K·моль)

Молярлық көлем

18,28 см³/моль

Қаныққан бу қысымы
P (Па) 1 10 100 1000 10 000 100 000
T (К) 1788 1982 - - - -
Жай заттың кристаллдық торы
Тор құрылымы

Алтыбұрышты

Тор параметрлері

a=3,496 c=11,33 Å

c/a қатынас

3,24

Басқа да қасиеттері
CAS нөмірі

7440-51-9

Кюрий
Curium (Cm)

Рет нөмірі – 96.

Атомдық массасы – 247,0703.

Радиоактивтіктің негізін салушы Мария мен Пьер Кюрилердің құрметіне "Кюрий" деп атаған.

Кюрий табағатта кездеспейді. 1944 ж. американ ғылымы Г.Сиборг, Р.Джеймс және А.Гиорсо 239Pu Плутонийді α-бөлшектермен (гелий ионымен) атқылау арқылы жасанды түрде алған:

Кюрийдің 8 изотопы белгілі, бұлардың ішінде ең тұрақтысы 247Сm.

Физикалық қасиеттеріӨңдеу

Кюрий - күміс түсті ақ металл.

Үшфторидті барий буымен тотықсыздандыру арқылы алынады.

Химиялық қасиеттері жағынан гадолинийге ұқсас.

Қосылыстарында үш валентті. Төрт валентті (СmО2,СmҒ4) қосылыстары кездеседі, бірақ тұрақсыз.

Тағы қараңызӨңдеу

Сыртқы сілтемелерӨңдеу

Ортаққорда бұған қатысты медиа файлдар бар: Curium

ДереккөздерӨңдеу

  • “Қазақстан”: Ұлттық энциклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998