Лесото
Лесото (сесуто тілінде, ағылш. Lesotho) немесе Лесото корольдігі — Африканың оңтүстігіндегі мемлекет (1966 жылға дейін Басутоленд деп аталды).
| Лесото патшалығы ағылш. Kingdom of Lesotho Үлгі:Lang-st | |||||
| |||||
| Ұран: «Khotso, Pula, Nala» | |||||
| Әнұран: «Lesotho Fatse La Bontata Rona» | |||||
| |||||
| Тарихы | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Тәуелсіздік күні | 4 қазан 1966 жыл (Ұлыбританиядан) | ||||
| Мемлекеттік құрылымы | |||||
| Ресми тілдері | ағылшын тілі және сесото | ||||
| Елорда | Масеру | ||||
| Ірі қаласы | Масеру | ||||
| Үкімет түрі | Конституциялық монархия | ||||
| Королі Премьер-министрі |
Летсие III Том Табане | ||||
| Географиясы | |||||
| Жер аумағы • Барлығы • % су беті |
Әлем бойынша 137-ші орын 30 355 км² 0,0032 | ||||
| Жұрты • Сарап (2016) • Санақ (2004) • Тығыздығы |
2 203 821 адам (144-ші) 2 031 348 адам 68,1 адам/км² (138-ші) | ||||
| Экономикасы | |||||
| ЖІӨ (АҚТ) • Қорытынды (2017) • Жан басына шаққанда |
7,448 млрд.[1] $ 3,868[1] $ | ||||
| ЖІӨ (номинал) • Қорытынды (2017) • Жан басына шаққанда |
2,721 млрд.[1] $ 1,413[1] $ | ||||
| АДИ (2018) | ▲ 0,515[2] (төмен) (160-шы) | ||||
| Валютасы | рэнд, лоти | ||||
| Қосымша мәліметтер | |||||
| Интернет үйшігі | .ls | ||||
| ISO коды | LS | ||||
| ХОК коды | LES | ||||
| Телефон коды | +266 | ||||
| Уақыт белдеулері | UTC+2 | ||||
Жер аумағы 30,35 мың км². Халқы — 2,6 млн. (2002). Этникалық құрамының басым бөлігін басуто халқының өкілдері (79%) құрайды. Астанасы — Масеру қаласы Ресми тілдері — ағылшын және сесуто. Халқының 42%-ы протестанттар, 38%-ы католиктер, қалғандары әр түрлі діни сенімдерді ұстанады. Мемлекеттік құрылысы — конституциялық монархия (корольдік). Заң шығарушы органы — Сенат және Ұлттық Асссамблеядан тұратын қос палаталы парламент. Атқарушы билікті премьер-министр бастаған үкімет жүргізеді. Ұлттық мейрамы — Тәуелсіздік күні — 4 қазан (1966). 1966 жылдан БҰҰ-на және Африкалық Бірлік ұйымына (ОАЕ) мүше. Ақша бірлігі — лоти.
Мазмұны
ТабиғатыӨңдеу
Лесотоның шығысы мен оңтүстік Дракон тауларымен шектелген, Басуто үстіртінде орналасқан. Ең биік жері — Табана нтленьяна (3482 м) тауы. Климаты субтропиктік, қаңтардағы орташа температурасы 25 — 26ӘС, шілдеде 15ӘС. Жауын-шашынның жылдық мөлшері — 750 — 1000 мм. Басты өзені — Оранис. Ландшафтысына астық тұқымдас шөптесінді дала тән, Дракон тауында бұта басым өседі. Негізгі пайдалы қазбалары — алмас, көмір, уран мен кварц.
ТарихыӨңдеу
Лесотоның ежелгі тарихы аз зерттелген. Лесотоның байырғы тұрғындары бушмендер болды. 17 — 18 ғасырларда басуто тайпалары оларды ығыстырып шығарды. 1860 ж. елді ағылшындар басып алып, 1868 — 1966 ж. аралығында Ұлыбританияның протектораты болды. 1966 ж. Лесото тәуелсіздік алғанымен елде саяси тұрақсыздық орын алып, жиі-жиі әскери төңкерістер болып тұрды. 1993 ж. 27 наурызда халықаралық күштердің қысымымен елде демократиялық сайлау өтіп, әскери режим биліктен кетті. 2 сәуірде парламент Лесотоныңның жаңа конституциясын қабылдады. Лесото сыртқы қатынастарда блоктарға қосылмау саясатын ұстанады.
ЭкономикасыӨңдеу
Лесото экономикасы ауыл шаруашылығына негізделген. Басты дақылдары: жүгері, сорго, бидай, арпа. Мал шаруашылығы, жүн және түбіт өндіру дамыған. Сыртқы саудасы негізінен Оңтүстік Африка Республикасына (экспорт — 85%, импорт — 90%) бағытталған. Жалпы ұлттық өнімінің жан басына шаққандағы мөлшері 2480 АҚШ долларына тең (1997). Сыртқа шикізат өнімдерін, жүн, алмас, бидай, көкөніс шығарады. Сырттан, негізінен, отын, азық-түлік, тұрмысқа қажетті тауарларды әкеледі.