Магнус Карлсен

Свен Магнүс Өөн Каалсен (норв. Sven Magnus Øen Carlsen, [svɛn ˈmɑ̀ŋnʉs øːn ˈkɑːlsn̩]; 30 қараша 1990 жыл, Тёнсберг, Норвегия) — норвегиялық шахматшы, шахмат бойынша 16-шы әлем чемпионы. 2013 жылдан бастап классикалық шахматтан әлем чемпионы, 2014 жылдан 2016 жылға дейін және де 2022 жылы рапид бойынша әлем чемпионы, одан бөлек 2014-2015, 2017-2018, 2022 жылдары блиц бойынша әлем чемпионы. Әлемнің ең жас гроссмейстерлерінің бірі - 2004 жылдың 26 сәуірінде (13 жас 4 ай 27 күн) гроссмейстер лауазымына ие болды (сол кезде ол әлемдегі ең жас гроссмейстерлер тізімінде екінші болды).

Магнус Карлсен
норв. Magnus Carlsen
Магнус Карлсен 2016 жылы
Мемлекеттер	Норвегия
Туған кездегі есімі	букмол: Sven Magnus Øen Carlsen
Туған күні	30 қараша 1990 (1990-11-30) (33 жас)
Туған жері	Тёнсберг, Вестфолл губерниясы, Норвегия
Лауазымы	гроссмейстер (2004)
Максималды рейтингі	2882 (мамыр 2014, тамыз 2019)
Актуалды рейтингі	2830 Шахматшының id табылмады
Марапаттары мен сыйлықтары	Шахматтан әлем чемпионы (2013—2023)
Жеке мағлұматы ФИДЕ сайтында Жеке мағлұматы Chess DB сайтында
Ресми сайты
Магнус Карлсен Ортаққорда

2006 жылы шахмат бойынша Норвегия чемпионы атанды. Бірнеше ірі турнирлердің жеңімпазы және жүлдегері болды. 2009 жылғы блиц бойынша әлем чемпионы. 2007 және 2011 жылғы Әлемдік шахмат біріншілігіне үміткерлердің бірі, 2013 жылғы үміткерлер турнирінің жеңімпазы. 4 шахмат Оскарының иегері - (2009, 2010, 2011 және 2012 жылдары) бұл олжаны қатарынан төрт немесе одан да көп рет жеңіп алған үшінші шахматшы (Карпов пен Каспаровтан кейін).

2013 жылы Time журналы Магнусты "Титандар" санатында "әлемдегі ең ықпалды 100 адам" тізіміне қосты.

Өмірбаян

Шахмат зияткерінің толық аты Свен Магнус Ээн Карлсен. Бала 1990 жылдың қараша айында Норвегияның Вестфолл губерниясындағы Тенсберг қаласында дүниеге келген. Магнустан басқа, отбасында тағы үш қыз бар: үлкені Хелен және екі кішісі – Ингрид пен Сигна.

Бала мұнай компаниясының инженері-әкесі Хенрик Карлсен үшін сыйлық болды. Хенрик осы спорт түрінде үлкен нәтижеге қол жеткізді: Эло рейтингі – 2100 пункт. Ұлы дүниеге келген кезде Хенриктің сүйікті ойыны бойынша лайықты серіктесін өсіру мүмкіндігі пайда болды. Әкесі дереу өз қалауын іске асыруға кірісті.

Бала көрнекті ақыл-ой қабілеттерін көрсетті. 4 жаста Магнус Норвегияның муниципалдық қалаларының 436 атауларын білді. Бала әлем елдерінің астаналарын және олардың туларын қатесіз атады.

5 жаста Магнусты шахмат тақтасына отырғызды. Ал 3 жылдан кейін жігіт әсерлі нәтижелерге қол жеткізді. Интернеттегі сәтті блиц-ойыны үшін "Microsoft" компаниясы Карлсен отбасын бір жылға турнеге жіберді.

Шахмат мансабы

2000 жылдан бастап 10 жасар Магнус Карлсенді халықаралық шебер Торбьерн Рингдал Хансен жаттықтырды. Ол Норвегия чемпионы және гроссмейстер Симен Агдестейннің шәкірті еді. Бірақ 2 жылдан кейін жас Магнус Хансенден оған ұсынған барлық нәрселерді алды, сондықтан дарынды жасөспірімді дайындау үшін Симен Агдестейн өзі келді.

13 жасында Магнус Карлсен жас вундеркиндтан шахмат жұлдызына дейін жол жүріп өтті. Жасөспірім Дубайдағы әлем чемпионатында 2-ші орын алып, ең жас гроссмейстер болады. Бұл 2004 жылдың сәуірінде болды.

Рейкьявикте Магнус 12-ші әлем чемпионы Анатолий Карповты жеңді, ал екінші чемпион – Гарри Каспаровпен тең ойнады. Осы сәттен бастап Магнус Карлсеннің тамаша шахмат өмірбаяны басталады. Турнирлерді бірінен кейін бірін жеңіп, шахмат әлемін таңғалдырды. 2005 жылы жігіт Ханты-Мансийск қаласында өткен әлем чемпионатында үздік ондыққа енді және әлемнің ең мықты шахматшысы атағына ие болды.

2009 жылы Норвегиялық вундеркиндті Каспаров жаттықтырды. Алдымен жасырын, содан кейін ашық. Жаттығулар наурыз айынан қыркүйек айына дейін өтті. Магнус Карлсен ресейлік тәлімгер арқасында шеберлігін арттыра түсті. Каспаровтың айтуынша, ол 19 жасар норвегиялық спортшының қабілетіне таң қалды. Карлсен талантын бір түйсік арқылы көрсетті. Ол абсолютті есту қабілеті бар музыкант-виртуоз сезінгендей, шахмат ойынының үйлесімділігін сезінеді. Магнус Карлсенді жанкүйерлер "шахмат Моцарты" деп те атайды.

Сол 2009-ші жылы Магнус Карлсен Қытайда өткен турнирде мүмкін болатын 10 ұпайдың 8-ін жинап, өз тәлімгерлерін, соның ішінде Каспаровты артта қалдырып, тарихтағы ең жоғары Эло рейтингіне қол жеткізе алды.

Ойын техникасы және стилі

Магнус Карлсен әмбебап ойыншы деп саналады, бірақ шахматшы миттельшпиль мен эндшпиль ойын бөліктерінде әсіресе тамаша. Жас жігіттің ойын техникасы мен стилін көптеген қарсыластары мен тәлімгерлері тек қана жоғары дәрежеде бағалайды. Карякин норвегиялық шахматшы "мінсіз ойнайды" дейді. Голландиялық гроссмейстер Люк ван Вели Магнус Карлсеннің "басқалары позицияда ештеңе көрмейтін жерде, ол тек ойнай бастайды" деп айтады. Атап кетсек, қарсыластың психологиясын өткір сезеді.

Хобби және қызығушылықтары

Шахматтан бөлек, Магнус тағы бірқатар заттармен қызығады. Ол теннис, баскетбол және футбол спорт түрлерін керемет ойнайды, жеткілікті деңгейде шаңғы тебе алады. Сондай-ақ, комикс оқығанды ұнатады.

Бүгін, жас жігіт – "Реал Мадрид" футбол клубының жанкүйері. 2013 және 2014 жылдары осы клубтың матчтарында символдық бастапқы соққы жасау абыройына ие болды.

Шахмат пен жарнамамен айналысқаннан басқа, Карлсен бизнес ашып, өз брендін алға жылжытуда. Жас жігіт балаларға да, ересектерге де арналған шахмат тақтасын әзірледі. Спортшы компьютер алдында отыруға қарсылық білдірмейді. Жас жұлдыз шахмат ойынын "Play Magnus" бағдарламасы арқылы насихаттап отыр. Осымен қатар, ол қайырымдылықпен жиі айналысады.

Бір күні Магнус 11-12 сағат ұйықтап, қатаң жұмыс кестесі оған емес екенін мойындады.

Сілтемелер

• Магнус Карлсенның FIDE сайтындағы парақшасы
• Магнус Карлсенның Chess DB сайтындағы мағлұматы Мұрағатталған 21 қарашаның 2016 жылы.
• Магнуса Карлсенның блогы (ағыл.)
• Ресми сайты  (ағыл.)

Ізашары: Вишванатан Ананд

Шахматтан әлем чемпионы 2013—2023

Ізбасары: Динь Лижэнь