Шахматтан әлем чемпиондары
2024 жылдан бері қазіргі шахматтан әлем чемпионы — Гукеш Доммараджу. Шахматтан алғашқы ресми әлем чемпионы 1886 жылы Вильгельм Стейниц болды. 1948 жылдан бастап әлем біріншілігі үшін матчтарды ұйымдастырумен Халықаралық шахмат федерациясы (ФИДЕ) айналыса бастады.
1993 жылы ФИДЕ-мен келіспеушіліктің нәтижесінде Гарри Каспаров Кәсіпқой шахмат қауымдастығын (PCA) ұйымдастырды. Бұған жауап ретінде ФИДЕ оны чемпион атағынан айырып, басқа үміткерлер арасында чемпион атағын ойнатты. Осы оқиғалардың нәтижесінде әлемде екі чемпион пайда болды: Гарри Каспаров — PCA нұсқасы бойынша және FIDE демеушілігімен өткен кездесуде жеңіске жеткен Анатолий Карпов.
2006 жылы ФИДЕ чемпионы Веселин Топалов пен «классикалық шахмат» чемпионы Владимир Крамник арасында біріктіру матчы өтті, нәтижесінде абсолютті әлем чемпионы Крамник атанды.
1886 жылға дейінгі ең мықты шахматшылар
өңдеуРесми түрде "шахматтан әлем чемпионы" атағын алғаш рет 1886 жылы Вильгельм Стейниц алды. Бірақ осы уақытқа дейін Батыста ең мықты деп танылған шахматшылар болған.
Чемпиондық жылдары | Чемпион | Өмір жылдары | Мемлекет |
---|---|---|---|
шамамен 1495 | Луис Рамирес Лусена | ша. 1465 — ша. 1530 | Испания |
1560—1575 | Руй Лопес де Сегура | ша. 1540 — ша. 1580 | Испания |
1575—1587 | Джованни Леонардо да Кутри | 1542 — 1587 | Неаполь патшалығы |
1619—1634 | Джоакино Греко | 1600 — 1634 | Неаполь патшалығы |
1747—1795 | Франсуа-Андре Филидор | 07.09.1726 — 31.08.1795 | Франция |
1820—1840 | Луи Шарль Маэ де Лабурдонне | 1785 — 13.12.1840 | Франция |
1843—1851 | Говард Стаунтон | ша. 1810 — 22.06.1874 | Ұлыбритания |
1851—1858, 1862—1866 | Адольф Андерсен | 06.07.1818 — 13.03.1879 | Пруссия |
1858—1862 | Пол Чарльз Морфи | 22.06.1837 — 10.07.1884 | АҚШ |
1866—1886 | Вильгельм Стейниц | 14.05.1836 — 12.08.1900 | Аустрия-Мажарстан |
Аталған шахматшылар, соңғы үшеуін қоспағанда, тек шартты түрде ең күшті деп санауға болады. XIX ғасырдың ортасына дейін әлемдегі ең күшті шахматшылардың көпшілігін объективті түрде салыстыруға мүмкіндік беретін жеткілікті өкілді турнирлер болған жоқ.
Әлемнің ең мықты ойыншыларының көпшілігін жинаған алғашқы ірі халықаралық шахмат турнирі тек 1851 жылы Лондонда өтті және көптеген елдердің ең мықты ойыншыларының ойынын іс жүзінде салыстыруға нақты мүмкіндік пайда болды. Сондықтан әлем чемпионы атағы туралы әңгіме әдетте осы турнирде жеңіске жеткен Адольф Андерсеннен басталады.
Чемпиондар тізімі
өңдеуДереккөздер
өңдеуСыртқы сілтемелер
өңдеу- Руй Лопес де Сегурадан (1560) қазіргі дәуірге дейінгі ең мықты шахматшылардың тізімі Мұрағатталған 4 желтоқсанның 2022 жылы.
- ФИДЕ ресми сайты
Шахматтан әлем чемпиондары | ||
---|---|---|
1993 жылға дейін | ||
Вильгельм Стейниц | Эмануил Ласкер | Хосе Рауль Капабланка | Александр Алехин | Макс Эйве | Михаил Ботвинник | Василий Смыслов | Михаил Таль | Тигран Петросян | Борис Спасский | Роберт Фишер | Анатолий Карпов | Гарри Каспаров | ||
1993–2006 | ||
ФИДЕ нұсқасы бойынша | PCA нұсқасы бойынша | |
Анатолий Карпов | Александр Халифман | Вишванатан Ананд | Руслан Пономарёв | Рустам Касымджанов | Веселин Топалов | Гарри Каспаров | Владимир Крамник | |
2006 жылдан кейін | ||
Владимир Крамник | Вишванатан Ананд | Магнус Карлсен | Дин Лижэнь | Гукеш Доммараджу |