Оппозиция көшбасшысы (Ұлыбритания)
Ұлыбритания Қауымдар палатасындағы лауазым
Ұлы Мәртебеліге Адал Оппозицияның көшбасшысы (ағылш. Leader of His Majesty's Most Loyal Opposition; қысқартқанда Оппозицияның көшбасшысы, ағылш. Leader of the Opposition) — Ұлыбритания Ресми оппозициясына басшылық ететін адам. Бұл қызметте болған адам, оған қоса, Көлеңкелі кабинет үкімет басшысы болып келеді және Ұлыбританияның көлеңкелі премьер-министрі деп аталады.
| Ұлы Мәртебеліге Адал Оппозицияның көшбасшысы ағылш. Leader of His Majesty's Most Loyal Opposition | |
| Осыған мүше | |
|---|---|
| Тағайындалды |
Парламенттегі үкіметке кірмейтін ең ірі партия, Ұлы Мәртебелінің қарауына қызмет етеді |
| Өкілеттігінің мерзімі |
Өзін бұл қызметке тағайындаған партияның көшбасшысы бола бергенінше |
| Айлығы | |
| Лауазым пайда болды |
наурыз 1807 |
| Алғашқысы | |
| Сайты | |
Оппозиция көшбасшысы қызметін, көбіне, үкімет коалициясына кірмейтін ең ірі партияның басшысы болады.[3] Оппозиция жетекшісінің Парламент депутаты ретіндегі жалақысына қосымша жалақы алуға құқығы бар. 2019 жылы бұл қосымша ақша 65,181 фунт стерлинг болды.[1]
Оппозицияның қазіргі көшбасшысы — Консервативті партияның жетекшісі Кеми Баденок, ол 2024 жылғы жалпы сайлаудағы лейбористік жеңіске дейін премьер-министр болған. Сунактың оппозиция көшбасшысы ретіндегі ізашары және премьер-министр ретіндегі ізбасары — Кир Стармер.
Міндеттері
өңдеуБарристер және Манчестер университетінің профессоры Родни Бразье сөзінше, Оппозиция көшбасшысының міндеттеріне осы кіреді:[4]
- Премьер-министр ретінде қызмет етуге дайын болу (негізгі конституциялық міндеті);
- Парламентте де, елдің өзінде де өз партиясына басшылық ету;
- белгілі бір мәселелер жайлы премьер-министрмен келісу керек пе, әлде ресми оппозиция өкілі ретінде оның ойына қарсы шығу керек па, дегенді шешу.
Оппозиция көшбасшысы, оған қоса, өзінің көлеңкелі кабинетін құрайды және оған басшылық етеді.[5]
Көшбасшылар тізімі
өңдеу- Лейбористік партия (21)
- Консервативті партия (13)
- Либералды партия (3)
| Портреті | Оппозиция басшысы | Қызметі | Сайлануы | Партиясы | Көлеңкелі кабинеті | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Бастады | Аяқтады | Ұзақтығы | ||||||
.jpg)
|
Бонар Лоу[a] | 13 қараша 1911 | 25 мамыр 1915 | 3 жыл, 194 күн | — | Консервативті (Шот.Ю.) |
||
|
Сэр Эдвард Карсон[b] | 19 қазан 1915 | 6 желтоқсан 1916 | 1 жыл, 49 күн | — | Консервативті (Ирл.Ю.) | ||
|
Х.Х. Асквит | 6 желтоқсан 1916 | 14 желтоқсан 1918 | 2 жыл, 9 күн | 1918 | Тәуелсіз Либерал | ||
.svg)
|
Дональд Маклин | 14 желтоқсан 1918 | 12 ақпан 1920 | 1 жыл, 61 күн | — | |||
|
|
Х.Х. Асквит | 12 ақпан 1920 | 21 қараша 1922 | 2 жыл, 283 күн | 1922 | |||
.jpg)
|
Рамсей Макдональд[a] | 21 қараша 1922 | 22 қаңтар 1924 | 1 жыл, 63 күн | 1923 | Лейбористік | ||
|
Стэнли Болдуин[c] | 22 қаңтар 1924 | 4 қараша 1924 | 288 күн | 1924 | Консервативті | ||
|
|
Рамсей Макдональд[c] | 4 қараша 1924 | 5 маусым 1929 | 2 жыл, 214 күн | 1929 | Лейбористік | ||
|
|
Стэнли Болдуин[c] | 5 маусым 1929 | 24 тамыз 1931 | 2 жыл, 81 күн | — | Консервативті | ||
|
Артур Гендерсон[d] | 1 қыркүйек 1931 | 25 қазан 1932 | 1 жыл, 55 күн | 1931 | Лейбористік | ||
.jpg)
|
Джордж Лэнсбери[e] | 25 қазан 1932 | 8 қазан 1935 | 3 жыл, 349 күн | — | |||
|
Клемент Эттли[a][f] | 25 қазан 1935 | 11 мамыр 1940 | 4 жыл, 200 күн | 1935 | |||
|
|
Хэйстингс Лис-Смит[g][h] | 22 мамыр 1940 | 18 желтоқсан 1941 | 1 жыл, 211 күн | — | |||
|
барон Фредерик Петик-Лоренс[h] | 21 қаңтар 1942 | ақпан 1942 | 12 күн | — | |||
|
Артур Гринвуд[h] | ақпан 1942 | 23 мамыр 1945 | 3 жыл, 112 күн | — | |||
|
|
Клемент Эттли[a] | 23 мамыр 1945 | 26 шілде 1945 | 65 күн | 1945 | |||
|
Уинстон Черчилль[c] | 26 шілде 1945 | 26 қазан 1951 | 6 жыл, 93 күн | 1950 | Консервативті | ||
| 1951 | ||||||||
|
|
Клемент Эттли[i] | 26 қазан 1951 | 25 қараша 1955 | 4 жыл, 31 күн | 1955 | Лейбористік | ||
|
Герберт Моррисон[j] | 25 қараша 1955 | 14 желтоқсан 1955 | 20 күн | — | |||
|
Хью Гейтскелл[g] | 14 желтоқсан 1955 | 18 қаңтар 1963 | 7 жыл, 36 күн | 1959 | |||
.jpg)
|
Джордж Браун[j] | 18 қаңтар 1963 | 14 ақпан 1963 | 28 күн | — | |||
|
Гарольд Вильсон[a] | 14 ақпан 1963 | 16 қазан 1964 | 1 жыл, 246 күн | 1964 | Вильсон I | ||
.jpg)
|
Алек Дуглас-Хьюм[i] | 16 қазан 1964 | 28 шілде 1965 | 286 күн | — | Консервативті (Шот.Ю.) |
Дуглас-Хьюм | |
|
Эдвард Хит[a] | 28 шілде 1965 | 19 маусым 1970 | 4 жыл, 327 күн | 1966 | Консервативті | Хит I | |
| 1970 | ||||||||
|
|
Гарольд Вильсон[c] | 19 маусым 1970 | 4 наурыз 1974 | 3 жыл, 259 күн | ақпан 1974 |
Лейбористік | Вильсон II | |
|
|
Эдвард Хит[i] | 4 наурыз 1974 | 11 ақпан 1975 | 345 күн | қазан 1974 |
Консервативті | Хит II | |
.jpg)
|
Маргарет Тэтчер[a] | 11 ақпан 1975 | 4 мамыр 1979 | 4 жыл, 83 күн | 1979 | Тэтчер | ||
|
Джеймс Каллагэн[i] | 4 мамыр 1979 | 10 қараша 1980 | 1 жыл, 191 күн | — | Лейбористік | Каллагэн | |
.jpg)
|
Майкл Фут | 10 қараша 1980 | 2 қазан 1983 | 2 жыл, 327 күн | 1983 | Фут | ||
_Neal_Kinnoch_,_k,_Bestanddeelnr_932-9811.jpg)
|
Нил Киннок | 2 қазан 1983 | 18 шілде 1992 | 8 жыл, 291 күн | 1987 | Киннок | ||
| 1992 | ||||||||
.svg)
|
Джон Смит[g] | 18 шілде 1992 | 12 мамыр 1994 | 1 жыл, 299 күн | — | Смит | ||
.jpg)
|
Маргарет Бекетт[j] | 12 мамыр 1994 | 21 шілде 1994 | 71 күн | — | Бекетт | ||
|
Тони Блэр[a] | 21 шілде 1994 | 2 мамыр 1997 | 2 жыл, 286 күн | 1997 | Блэр | ||
.jpg)
|
Джон Мейджор[i] | 2 мамыр 1997 | 19 маусым 1997 | 49 күн | — | Консервативті | Мэйджор | |
_(cropped).jpg)
|
Уильям Хейг | 19 маусым 1997 | 13 қыркүйек 2001 | 4 жыл, 87 күн | 2001 | Хейг | ||
|
Иан Дункан Смит | 13 қыркүйек 2001 | 6 қараша 2003 | 2 жыл, 55 күн | — | Дункан Смит | ||
.jpg)
|
Майкл Говард | 6 қараша 2003 | 6 желтоқсан 2005 | 2 жыл, 31 күн | 2005 | Говард | ||
|
Дэвид Кэмерон[a] | 6 желтоқсан 2005 | 11 мамыр 2010 | 4 жыл, 157 күн | 2010 | Кэмерон | ||
|
Гарриет Гарман[j] | 11 мамыр 2010 | 25 қыркүйек 2010 | 138 күн | — | Лейбористік | Гарман I | |
|
Эд Милибэнд | 25 қыркүйек 2010 | 8 мамыр 2015 | 4 жыл, 226 күн | 2015 | Милибэнд | ||
|
|
Гарриет Гарман[j] | 8 мамыр 2015 | 12 қыркүйек 2015 | 128 күн | — | Гарман II | ||
|
Джереми Корбин | 12 қыркүйек 2015 | 4 сәуір 2020 | 4 жыл, 206 күн | 2017 | Корбин | ||
| 2019 | ||||||||
.jpg)
|
Сэр Кир Стармер[a] | 4 сәуір 2020 | 5 шілде 2024 | 4 жыл, 93 күн | 2024 | Стармер | ||
.jpg)
|
Риши Сунак[i] | 5 шілде 2024 | 2 қараша 2024 | 122 күн | — | Консервативті | Сунак | |
|
Кеми Баденок | 5 шілде 2024 | 2 қараша 2024 | 61 күн бұрын | Баденок | |||
Қосымша ақпарат
өңдеу- ↑ a b c d e f g h i j Кейін премьер-министр болды.
- ↑ 1915–1916 жылдардағы Асквиттің коалициялық үкіметі тұсында Лордтар палатасында да, Қауымдар палатасында да ресми оппозиция болмаған. Асквиттің либералды, консеративті және лейбористік коалициясына кірмеген жалғыз партия Джон Редмонд басқарған Ирланд парламенттік партиясы болған. Алайда Ирланд парламенттік партиясы үкіметті қолдаған және оппозиция ретінде қызмет етпеген. Консервативті партияның ирланд одақтастарының жетекші қайраткері сэр Эдвард Карсон 1915 жылғы 19 қазанда коалициялық министрліктен отставкасын жариялады. Содан кейін ол үкімет мүшелері болып табылмайтын Юнионистердің іс жүзіндегі көшбасшысы болды да, Қауымдар палатасындағы де-факто оппозицияның көшбасшысы болды.
- ↑ a b c d e Бұрын және кейін премьер-министр болды.
- ↑ 1931 жылғы 27 қазанда Қауымдар палатасындағы мандатын жоғалтты.
- ↑ 1931 жылғы 27 қазанда Қауымдар палатасындағы мандатын жоғалтты.
- ↑ Лэнсберидің отставкасынан кейін 1935 жылғы 25 қазанда Эттли көшбасшы міндетін атқарушысы болған. Кейін ол ақыры 1935 жылғы 3 желтоқсанда партия басшысы болды.
- ↑ a b c Өкілеттігі кезінде қайтыс болды.
- ↑ a b c Екінші дүниежүзілік соғыс кезінде Қауымдар палатасының қалыпты жұмыс істеуіне мүмкіндік беру мақсатында Оппозицияның көшбасшысы ретінде үш лейборис саясаткердің сабақтастығы әрекет етті; дегенмен, Бірінші дүниежүзілік соғыстың ортасындағы министрліктегідей, оппозиция партиялық жүйемен жұмыс істемеді. 1940–1945 жылдардағы үкімет лейбористік саясаткерлер Үкімет мүшелері ретінде толыққанды жұмыс істейтін коалициялық үкімет болғандықтан, премьер-министрдің орынбасары Клемент Эттли де, бұл үшеуі де оппозиция көшбасшысы лауазымына жалақы алмады. Соғысқа қарсы шыққан және коалицияға кірмеген ең үлкен партия — демек, теориялық тұрғыдан оппозиция — Джеймс Макстон басқаратын Тәуелсіз еңбекшілер партиясы болды. Бар болғаны үш депутатпен ол оппозицияның алдыңғы қатарын алуға тырысты, бірақ бұл кәсіпорында кеңінен қарсы болды.
- ↑ a b c d e f Бұрын премьер-министр болды.
- ↑ a b c d e Көбіне көшбасшы міндетін атқарушысы делінеді. Лейбористік партия ережелерінше Көшбасшының өлімі, не отставкасынан кейін оның міндетін Көшбасшы орынбасары атқарады, бұл жаңа көшбасшының сайланғанынша жалғасады. 1981 жылға дейін Оппозициядағы көшбасшыны партияның парламентарийлері жыл сайын сайлайтын. 1981 жылдан 2010 жылға дейін көшбасшыны партия мүшелерінің сайлаушылар алқасы, Парламент депутаттары, Еуропа парламенті депутаттары және түрлі сауда одақтары сайлайтын. 2015 жылы партия көшбасшысын оның мүшелері бір адам — бір дауыс жүйесі бойынша сайлайтын болды.
Дереккөздер
өңдеу- ↑ a b Appendix 3: Ministerial salaries – salary entitlements. House of Commons Library. Тексерілді, 5 сәуір 2020.
- ↑ Pay and expenses for MPs. parliament.uk. Тексерілді, 5 сәуір 2020.
- ↑ Ministerial and other Salaries Act 1975 (ағыл.). legislation.gov.uk.
- ↑ Factsheet M6 Members Series. Ministerial Salaries (ағыл.). parliament.uk (2010). Тексерілді, 7 қазан 2024. Мұрағат көшірмесі 6 шілденің 2013 Wayback Machine мұрағатында
- ↑ Government and Opposition roles (ағыл.). parliament.uk. Тексерілді, 7 қазан 2024.