Орда-Ежен ұлысы

Орда–Ежен ұлысы — Жошының үлкен ұлының ұпағы — Орда-Еженнің басшылығындағы, Алтын Орданың (Жожы ұлысы) шығыс (сол) қанаты. Қазақстандық деректер бойынша атауы: Ақ Орда, ежелгіорыс деректері бойынша: Көк орда. Бір сөзбен айтқанда автономиялы мемлекет. В 1309 жылы, Орда-Ежен ұлысы Сасы Бұға тұсында Ақ орда деп аталды. 1361 жылдан бастап, Ұрыс ханның тұсында тәуелсіз мемлекет болды.

Орда-Ежен ұлысы
ұлыс
1242 — 1309(1446)



Астанасы 1242-1280 Орда-Базар
1280-1309 Сығанақ
Тіл(дер)і қыпшақ тілі
Халқы Қыпшақтар
Тарихы
 -  Орда-Ежен ұлысы
 -  Ақ Орда
 -  Барақ хан және оның ізбасарлары
Мирасқорлық
Өзбек хандығы
Қазақ хандығы
Қазақстан  Қазақстан тарихы

Ежелгі Қазақстан тарихы

Тас дәуірі
Қола дәуірі
Темір дәуірі СақтарҮйсіндерҚаңлыларҒұндар

Қазақстанның ерте орта ғасырлардағы мемлекеттері

Түркі қағанаты (552—603)
Батыс Түрік қағанаты (603—704)
Шығыс Түрік қағанаты (682—744)
Түргеш қағанаты (704—756)
Қарлұқ қағанаты (756—940)
Қимақ мемлекеті ІХ ғ.соңы -ХІ ғ.басыОғыз мемлекеті ІХ ғ.соңы -ХІ ғ.басы

Қазақстанның дамыған орта ғасырлардағы мемлекеттері

Қарахан мемлекеті (942-1212) жж.Қарақытай мемлекеті (1128-1213) жж.Қыпшақ хандығы Моңғол империясы (1206—1291)
Жошы ұлысы (1224—1481)
Шағатай қағанаты (1222—1370)
Орда-Ежен ұлысы (1242—1446)
Шайбани ұлысы (1243 — ?)
Ақ Орда (XIIIXV ғғ.)
Көк ОрдаӘбілқайыр хандығы (1428—1468)
Ноғай ордасы (1440—1634)
Моғолстан (1348—1514)
Ташкент хандығы (1501—1627)

Қазақ хандығы дәуірі

Қазақ хандығы (1465—1847)
Ұлы жүз (1715—1822)
Орта жүз (1715—1822)
Кіші жүз (1715—1824)

Ресей империясы құрамындағы Қазақстан

Бөкей Ордасы (1801—1872)

Кеңес одағы құрамындағы Қазақстан

Алаш автономиясы (1917—1920)
Түркістан автономиясы (1917—1918)
Қырғыз (Қазақ) АКСР-і (1920—1925)
Қазақ АКСР-і (1925—1936)
Қазақ КСР-і (1936—1991)

Тәуелсіз Қазақстан тарихы

Қазақстан (1991—қазір)



Портал «Қазақстан»
Санат «Қазақстан тарихы»

Шибанның өлімінен кейін, 1280 жылы Орда-Ежен ұлысына Шибан ұлысы қосылды.

Ұлыс шекарасы өңдеу

Ұлыс шекарасы батысында Мұғалжар тауымен, солтүстігінде сібір ормандарымен, шығысында Ертіс өзенімен және оңтүстігінде Сырдария өзенімен және Балқаш көлімен шектесіп жатты. Шибан ұлысымен қосылғаннан кейін батысында Орал өзенімен тоғысты.


Ұлыс аудандарға бөлінген:

Ұлыс тарихы өңдеу

Ұлыс тарихын 3 кезеңге бөлуге болады:

  • 1-кезең — Орда-Ежен ұлысы
  • 2-кезең — Ақ Орда
  • 3-кезең — Барақ хан және оның ізбасарлары

1-кезең өңдеу

Ақ Орда – XІІІ-XVғғ. аралығында өмір сүрген Шығыс Дешті-Қыпшақ пен Түркістан территориясындағы этникалық топтар мен халықтардың саяси жағынан топтасуына жол ашқан, саяси жағынан дербес, экономикалық жағынан тәуелсіз, сыртқы саясатта өзіндік даму бағыты бар мемлекеттік бірлестік. Оның тарихы Жошы ұлысының құрылуынан бастау алады. Мемлекеттің негізін қалаушы ретінде Жошының үлкен ұлы, тұңғышы Орда-Ежен аталады. Шын мәнінде, Жошы ұлысының жерін оның екінші ұлы Бату(шын есімі Сайын) иеленеді. Бірақ ағасына құрмет ретінде оған өзінің сол қанатынан, Жайықтан шығысқа қарай, Арал мен Сырдарияның солтүстігіндегі, Алтай мен Ертістен батысқа қарай жатқан кең-байтақ аумақты бөліп береді. Негізгі этникалық құрамы осы жерді VIII-IХ ғ-дан бері мекендеп келе жатқан қыпшақ бірлестігі мен қатар Шыңғыс ханның шапқыншылығы кезінде шығыс пен оңтүстік-шығыстан, Алтайдан қоныс аударған тайпалар да болған. Олардың қатарында наймандар, үйсіндер, қарлұқтар, керейлер, қоңыраттар, маңғыттар және т.б. ру-тайпалар.

2-кезең өңдеу

3-кезең өңдеу

Орда-Ежен ұлысының хандары өңдеу

Ордуидтер әулеті өңдеу

Өрдүйід әулеті өңдеу

Тұқайтермір әулеті өңдеу

Басқа Жошылар өңдеу