Соломон аралдары
Бұл мақала Соломон аралдары мемлекеті туралы. Топарал үшін Соломон аралдары (архипелаг) мақаласын көріңіз.
Соломон аралдары немесе Сүлеймен аралдары (ағылш. Solomon Islands) — Меланезия аймағына жататын тәуелсіз мемлекет. Соломон аралдары мемлекеті Океаниядағы 6 ірі және 900-ден астам кішігірім аралдарда орналасқан, олардың көбісі аттас архипелагқа жатқызылады. Жер ауданы — 28,400 шаршы километр, халық саны — 700,000.[3] Мемлекет Ұлттар достастығының мүшесі және оның елбасы — Ұлыбритания монархы.
Тарихы
өңдеу1568 жылы Испания саяхатшысы Альваро де Менданья де Нейра Соломон аралдарын ашты. Ол бұл аралдарды “Соломон аралдары” деп атады, себебі ол аралдарда байлық пен алтын бар деп ойлаған.
1767 жылы Британдық теңізші Джеймс Кук аралдарға келді. Ол аралдардың картасын жасап, аралдардың географиясы туралы мәліметтер жинады.
19 ғасырда Еуропалықтар аралдарда отарлауды бастады. Ұлыбритания, Германия және Франция аралдардың кейбір бөліктерін басқарды. Еуропалықтардың келуі аралдардың тұрмыс тіршілігін өзгертіп, соғыстар мен ауруларды әкелді.
1893 жылы Ұлыбритания Соломон аралдарының көп бөлігін өз отарына айналдырды.
Соломон аралдары Екінші дүниежүзілік соғыстағы маңызды шайқастардың орталығы болды. Жапон әскерлері аралдарды басып алды, бірақ 1945 жылы олар жеңіліске ұшырады.
1978 жылы Соломон аралдары тәуелсіздікке қол жеткізді. Бұл кезеңде аралдарда саяси тұрақсыздық басталды. 1990 жылдарда Аралдарда тайпалар арасындағы қақтығыстар, экономикалық қиындықтар және саяси тұрақсыздық басым болды.
Климаты
өңдеуСоломон аралдары тропикалық климатпен сипатталады, ол ылғалды, ыстық және біркелкі.
Жыл бойы температура 25-32°C аралығында болады. Температураның ауытқуы аз және маусымдық ерекшеліктері байқалмайды. Ылғалдылық жоғары, әсіресе жаңбырлы маусымда 90%- дан асады.
Жылдық жауын-шашын мөлшері 2500-ден 3500 мм-ге дейін жетеді. Жаңбырдың көпшілігі шығыс және оңтүстік-шығыс желдердің әсерінен жауады.
Соломон аралдарында екі негізгі маусым бар:
- Жаңбырлы маусым: Ноябрьден сәуірге дейін. Бұл кезеңде жаңбыр көп жауады, кейде дауылдар мен тайфундар болады.
- Құрғақ маусым: Мамырдан қазанға дейін. Бұл кезеңде жаңбыр азырақ жауады, ауа температурасы жоғары болады.
Ылғалды және ыстық климат тропикалық ормандардың өсуіне қолайлы жағдай туғызады. Соломон аралдары биоалуантүрлілігіне бай және әлемдегі ең үлкен тропикалық ормандардың бірін қамтиды.
Дауылдар мен тайфундар Соломон аралдарына үлкен қауіп төндіреді. Бұл апаттар аралдардың инфраструктурасына, ауыл шаруашылығына және тұрғындардың өміріне зор зиян келтіреді.
Халқы
өңдеуНегізгі тілі - піджин тілі. Тұрғындардың көпшілігі меланезиялық этникалық топтарға жатады.
1960 | 1961 | 1962 | 1963 | 1964 | 1965 | 1966 | 1967 | 1968 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
117 869 | ↗121 403 | ↗125 068 | ↗128 863 | ↗132 787 | ↗136 847 | ↗141 027 | ↗145 354 | ↗149 926 |
1969 | 1970 | 1971 | 1972 | 1973 | 1974 | 1975 | 1976 | 1977 |
↗154 876 | ↗160 292 | ↗166 214 | ↗172 599 | ↗179 354 | ↗186 338 | ↗193 447 | ↗200 642 | ↗207 942 |
1978 | 1979 | 1980 | 1981 | 1982 | 1983 | 1984 | 1985 | 1986 |
↗215 353 | ↗222 905 | ↗230 614 | ↗238 488 | ↗246 502 | ↗254 602 | ↗262 719 | ↗270 809 | ↗278 846 |
1987 | 1988 | 1989 | 1990 | 1991 | 1992 | 1993 | 1994 | 1995 |
↗286 868 | ↗294 962 | ↗303 258 | ↗311 849 | ↗320 764 | ↗329 984 | ↗339 490 | ↗349 250 | ↗359 236 |
1996 | 1997 | 1998 | 1999 | 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 |
↗369 439 | ↗379 861 | ↗390 493 | ↗401 323 | ↗412 336 | ↗423 529 | ↗434 880 | ↗446 335 | ↗457 827 |
2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 |
↗469 306 | ↗480 745 | ↗492 148 | ↗503 541 | ↗514 964 | ↗526 447 | ↗537 997 | ↗549 598 | ↗561 231 |
2017 | ||||||||
↗611 343 |
Дереккөздер
өңдеу- ↑ a b c d Solomon Islands. International Monetary Fund. Тексерілді, 12 сәуір 2019.
- ↑ 2016 Human Development Report. United Nations Development Programme (2016). Тексерілді, 21 наурыз 2017.
- ↑ Population, total — Solomon Islands | Data data.worldbank.org. 1 мамыр 2020