Уфа Меңдібайұлы Ахмедсафин

Уфа Меңдібайұлы Ахмедсафин (15 шілде 1912 жыл, 2-ауыл, Петропавл уезі, Ақмола облысы – 21 қазан 1984 жыл, Алматы) — көрнекті ғалым, қазақ кеңес гидрогеологы, геология – минералогия ғылымының докторы (1947), Қаз.КСР Ғылым Академиясының академигі (1954; корр. мүшесі 1951). Қазақстан КСР-інің ғылымға еңбек сіңірген қайраткері (1961), Социалистік Еңбек Ері (1969).

• Орта Азия индустрия институтынын бітірген (1935).
• КСРО Ғылым Академиясының Қазақ филиалында, кейін Қазақстан Ғылым Академиясының Геология ғылымдары институтынында бөлім меңгерушісі (1940 – 1965)
• Қазақ тау-кен институтынының (қазіргі Ұлттық техникалық университет) кафедра меңгерушісі (1948 – 1951)
• Қазақстан Ғылым Академиясының Гидрогеология және гидрофизика институтынының директоры (1965 – 1984) болды. Қазақстанның гидрогеологиялық мектебінің негізін қалаушылардың бірі. Оның ғылым еңбектері Қазақстан мен Орта Азия шөлді аймақтарының гидрогеологиясын зерттеуге арналған.

Уфа Ахмедсафин
Уфа Меңдібайұлы Ахмедсафин
Қазақстанның пошталық марка, 2012 жыл
Туған күні	15 шілде 1912 (1912-07-15)
Туған жері	2-ауыл, Петропавл уезі, Ақмола облысы, Ресей империясы
Қайтыс болған күні	21 қазан 1984 (1984-10-21) (72 жас)
Қайтыс болған жері	Алматы, Қазақ КСР
Азаматтығы	Ресей империясы  КСРО
Ғылыми аясы	География, Гидрология, Геология, Минералогия
Ғылыми дәрежесі	геология–минералогия ғылымының докторы (1947)
Альма-матер	Ташкент мемлекеттік техникалық университеті (1935)
Марапаттары
Уфа Ахмедсафин Ортаққорда

Ғылыми саладағы еңбектері

Ахмедсафин жерасты су көздерін, олардың пайда болу, қалыптасу, таралу заңдылықтарын ашты. Сондай-ақ жерасты суларын картаға түсіру, гидрогеологиялық карталарды жасаудың жаңа тәсілдерін қарастырып, гедрогеологиялық болжамдаудың негізін қалады.

Ахмедсафин ұсынған басты теориялық және әдістемелік қағидалар тұңғыш рет Қазақстанның түбегейлі гидрогеологиялық болжам карталарын жасауға мүмкіндік берді, бұрын сусыз деп саналып келген шөл-шөлейт аймақтарда көптеген тұщы сулы артезиан және грунт суларының алаптарын ашуға негіз болды.

Ол жер астындағы тұзды және аз тұзды сулардың табиғи және пайдаланылатын, жылма-жыл толықтырылатын қорын анықтап, оны өнеркәсіпке ауыл шаруашылығында, елді мекендерде, мал жайылымдарында, сусыз жерлерді суғаруға тиімді пайдаланудың жолдарын негіздеді. Ахметсафин 200 ғылыми еңбек жазды, оның 150-і жарияланды, 30 ғылым кандидатын дайындады, Қазақстандағы гидрогеология мектебінің негізін салды. Оның еңбектері Қазақстан мен Орта Азияның шөлді аудандарының жер асты су көздерін, олардың жаралу жөне қалыптасу заңдылықтарын анықтауда бірден-бір ғылыми тұжырым болып есептеледі.

Оны мен қатар гидрогеология болжау, картаға түсіру жөне классификациялау принңиптерін негіздеуге арналған. Ахмедсафин ұсынған басты теориялық қағидалар тұңғыш рет Қазақстанның түбегейлі гидрогеология болжам картасын жасауға мүмкіндік беріп, бұрын сусыз деп саналып келген аймақта 70 артезиан алабын ашуға негіз болды.

Қоғамдық жұмысы

• Көп жылдар бойы Қаз КСР Жоспарлау комиссиясы ғылыми-техникалық кеңесінің су секциясының төрағасы және бірқатар ғылыми және ғылыми-техникалық кеңестердің мүшесі болып келді.
• 1955–59 жылдары Қаз КСР Жоғарғы Кеңесінің депутаты (1955 – 1959) және Төралқа мүшесі болды.
• Ахметсафин гидрогеологиялық саласынан 8 ғылым докторын, 40-тан астам ғылым кандидатын даярлаған.

Марапаттары

• Қазақстан Мемлекеттік сыйлығының иегері (1980).
• Ленин орденімен т.б. ордендер және медальдармен марапатталған.

Шығармалары

• Методика составления карт прогнозов и обзор артезианских бассейнов Казахстана, А-А., 1961;
• Формирование и гидродинамика артезианских вод Южного Казахстана, А.-А., 1973 (соавт);
• Прогнозная карта региональной водообеспеченности Казахстана ресурсами подземных вод, А.-А., 1983 (соавт);
• Формирования подземных вод Казахстана, А.-А., 1985.

Сыртқы сілтеме

• АХМЕДСАФИН Уфа Меңдібайұлы Мұрағатталған 4 наурыздың 2016 жылы.