Феллах

Феллах (араб.: فلاح‎‎ «айдаушы, егінші»; көп. т феллахин فلاحين‎) — Солтүстік Африка мен Таяу Шығыс елдеріндегі шаруа. Ислам дінінің таралуы кезінде бұл термин араб жаулап алушыларын, әдетте көшпенділерді (бәдеуилер), басып алынған территориялардағы жергілікті ауыл тұрғындарынан (фатхтар), мысалы, Таяу Шығыстағы копттар немесе арамей/сириялықтарды сияқты айыру үшін пайдаланылды.

Мысырдағы ұл мен қыз егін жинауда

Мысырды арабтар жаулап алғаннан кейін жеті ғасыр ішінде әлеуметтік иерархия қалыптасты, онда исламды қабылдаған мысырлықтар мауали (араб.: موالي‎) мәртебесіне ие болды, басқаша айтқанда, билеуші араб элитасына жақын, ал христиан болып қалған копттар салық төлейтін дәрежесі төмен - зимми (араб.: ذمي‎‎) болып қалды. Араб азшылығының артықшылықтары жаңа тарихта араб бәдеуи тайпаларының қалдықтары мысырлық феллахтармен көршілес тұрып жатқан жаңа тарих кезінде өзгертілген түрде ауылдық жерде сақталды.

Үш феллах (фр. Trois fellahs), Шарль Глейр, 1835

Мысыр халқының 60% құрайтын феллахтар ежелгі ата-бабалары сияқты сазды үйлерде бай емес өмірлерін жалғастырды. XX ғасырдың басында олардың үлесі қалаларға феллахтардың көп ағынымен қатар жүрген урбанизация үрдісі басталғанға дейін Мысыр халқының жалпы санында біршама жоғары болды. 1927 жылы Антрополог Винифред Блэкман, «Жоғарғы Мысырдағы феллахтар» кітабының авторы, Жоғарғы Мысырдағы егіншілердің өміріне этнографиялық зерттеулер жүргізіп, феллахтар мен ежелгі мысырлықтар арасындағы мәдениет, дін және салт-дәстүр саласындағы елеулі байланыс туралы қорытынды жасады.

Добрұжада феллахтар

19 ғасырда Осман империясы Османлы Сириясындан Добрұжаға (Румыния мен Болгария) феллахтар кетірді. Олар уақытпен оңда жасаған Мұсылмандар мен (Түріктер немесе Татарлар мен) ассимиляцияға түсті.

Тағы қараңыз

• Диқан

Әдебиет

• Велерс Ж. Крестьяне Сирии и Ливана = Paysans de Syrie et du Proche-Orient / Жак Велерс; Сокр. пер. с франц. Я. И. Серебрянского; Вступ. ст. А. П. Орешникова. — М.: Изд-во иностр. лит-ры, 1952. — 336, [16] с.
• Айру А. Феллахи Египта / Пер. с франц. В. В. Волковой и Г. Д. Кулагина; Худож. И. Д. Кричевский. — М.: Изд-во иностр. лит-ры, 1954. — 180 с.
• Бобровников В. О. Современный мир глазами феллаха: Северная Африка XIX-XX вв.: Судьба традиционного мусульманского крестьянства Северной Африки. — М.: ИВ РАН, 1998. — 160 с. — 250 экз. — ISBN 5-89282-067-X.
• Васильев Алексей. Крестьяне и бедуины // Вокруг света. 1986. № 7, 8.
• Абд ар-Рахман аш-Шаркави. Феллах : Роман / Пер. с араб. Л. Медведко и В. Шагаля; Предисл. Е. Примакова. — М.: Прогресс, 1973. — 224 с.