Шетырғыз
Шетырғыз – Торғай алабындағы өзен.
| Шетырғыз | |
|---|---|
| Сипаттамасы | |
| Ұзындығы | 178 км |
| Су алабының ауданы |
4740 км² |
| Су алабы | Торғай өзені |
| Су ағысы | |
| Бастауы | Мұғалжардың шығыс бөлігіндегі Айрық тауындағы бұлақ |
| • Координаттары | 49°12′13″ с. е. 58°45′12″ ш. б. / 49.20361° с. е. 58.75333° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Сағасы | Ырғыз өзенінің оң жағы |
| • Орналасқан жері | Шеңбертал ауылынан 10 км солтүстікте |
| • Координаттары | 48°44′29″ с. е. 60°09′59″ ш. б. / 48.74139° с. е. 60.16639° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 48°44′29″ с. е. 60°09′59″ ш. б. / 48.74139° с. е. 60.16639° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Орналасуы | |
| Ел | Қазақстан |
| Аймақ | Ақтөбе облысының Мұғалжар, Шалқар және Ырғыз аудандары |
Географиялық орныӨңдеу
Ақтөбе облысының Мұғалжар, Шалқар және Ырғыз аудандары жерімен ағады. Ұзындығы 178 км, су жиналатын алабы 4740 км2, жалпы құламасы 288 м.
БастауыӨңдеу
Мұғалжардың шығыс бөлігіндегі Айрық тауындағы бұлақтан басталып, Шеңбертал ауылынан 10 км солтүстікте Ырғыз өзеніне оң жағынан құяды. Басты салалары - Сырлыбай (ұз. 50 км), Қайыңды (ұз. 98 км).
ГидрологиясыӨңдеу
Алабының жоғарғы бөлігі төбелі, қалған бөлігі жазық. Аңғары жоғарғы бөлігінде шатқалды, ені 200 - 600 м, биіктігі 20-50 м, беткейлері аспалы. Төменде 1-4 км-ге дейін кеңейіп, беткейі жатықтанады. Арнасы айқын қалыптасқан, ирелең, ені жоғарғы ағысында 40-60 м-ден төменде 160-170 м-ге дейін өседі. Көктемде тасып, жазға қарай қарасуларға бөлінеді. Суының минералдылығы көктемде 200-600 мг/л-ден жазда 2,5 г/л-ге дейін өседі. Көп жылдық орташа су өтімі Қаратоғай ауылы тұсында 0,99 м23/с., тасынды көлемі жылына 28 мың т. Ауыз суға, мал суғаруға пайдаланады. Алабы - жайылым, шабындық.[1]
ДереккөздерӨңдеу
- ↑ Қазақстан ұлттық энциклопедия. 9 том. Алматы, 2007.