Шетырғыз
Шетырғыз – Торғай алабындағы өзен.
| Шетырғыз | |
|---|---|
| Сипаттамасы | |
| Ұзындығы | 178 км |
| Су алабының ауданы |
4740 км² |
| Су алабы | Торғай өзені |
| Су ағысы | |
| Бастауы | Мұғалжардың шығыс бөлігіндегі Айрық тауындағы бұлақ |
| • Координаттары | 49°12′13″ с. е. 58°45′12″ ш. б. / 49.20361° с. е. 58.75333° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Сағасы | Ырғыз өзенінің оң жағы |
| • Орналасқан жері | Шеңбертал ауылынан 10 км солтүстікте |
| • Координаттары | 48°44′29″ с. е. 60°09′59″ ш. б. / 48.74139° с. е. 60.16639° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 48°44′29″ с. е. 60°09′59″ ш. б. / 48.74139° с. е. 60.16639° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Орналасуы | |
| Ел | Қазақстан |
| Аймақ | Ақтөбе облысының Мұғалжар, Шалқар және Ырғыз аудандары |
Географиялық орны өңдеу
Ақтөбе облысының Мұғалжар, Шалқар және Ырғыз аудандары жерімен ағады. Ұзындығы 178 км, су жиналатын алабы 4740 км2, жалпы құламасы 288 м.
Бастауы өңдеу
Мұғалжардың шығыс бөлігіндегі Айрық тауындағы бұлақтан басталып, Шеңбертал ауылынан 10 км солтүстікте Ырғыз өзеніне оң жағынан құяды. Басты салалары - Сырлыбай (ұз. 50 км), Қайыңды (ұз. 98 км).
Гидрологиясы өңдеу
Алабының жоғарғы бөлігі төбелі, қалған бөлігі жазық. Аңғары жоғарғы бөлігінде шатқалды, ені 200 - 600 м, биіктігі 20-50 м, беткейлері аспалы. Төменде 1-4 км-ге дейін кеңейіп, беткейі жатықтанады. Арнасы айқын қалыптасқан, ирелең, ені жоғарғы ағысында 40-60 м-ден төменде 160-170 м-ге дейін өседі. Көктемде тасып, жазға қарай қарасуларға бөлінеді. Суының минералдылығы көктемде 200-600 мг/л-ден жазда 2,5 г/л-ге дейін өседі. Көп жылдық орташа су өтімі Қаратоғай ауылы тұсында 0,99 м23/с., тасынды көлемі жылына 28 мың т. Ауыз суға, мал суғаруға пайдаланады. Алабы - жайылым, шабындық.[1]
Дереккөздер өңдеу
- ↑ Қазақстан ұлттық энциклопедия. 9 том. Алматы, 2007.