Ырғыз көтерілісі

Ырғыз көтерілісі (1916) – Ресей үкіметінің 25 маусым жарлығына қарсы халық қозғалысы. Жарлыққа сай Ырғыз, Торғай уездерінен 20 мыңдай адамды майдан жұмыстарына алу жоспарланды. Жарлыққа наразылық білдірген халық Амангелдіні қолдап, 147 ауылда арнайы штабтар құрды. Тәуіп болысындағы штабты Әйменбет Шобан, Кенжеғара штабын Айжарқын Қанайұлы, Аманкөл штабын Қалтай Қатшин, Бақсайыс штабын Тайшым Орысұлы, Жұмағазы Жүрген басқарды. Ырғыз көтерілісіне қатысушылар жасақ басшыларына “хан” атағын берді. Ырғыз оязының сегіз болысында жалпы саны 20 мыңға тарта қол жасақталды. Көтерілісшілерге қарсы Қазан әскери округінің бастығы ген. Сандецкийдің сұрауымен Шалқар, Ақтөбе, Орск бағытынан жақсы қаруланған жазалаушы әскери құрамалар аттандырылды. Шалқардан келген әскер Аманкөл, Тәуіп, Кенжеғара болыстарындағы, Ақтөбе, Орскіден келген әскер Белқопа, Бақсайыс, Темірастау, Талдық, Қызылжар болыстарындағы көтерілісшілерді талқандауға кірісті. Жазалаушы әскерлер көтерілісшілерді екі жақтан қыспаққа алып, оларды жеңілуге мәжбүр етеді. Көтерілісшілердің бірқатар басшылары жазалаушылар қолынан қаза тапты.