Юрий Андреевич Цхай

Юрий Андреевич Цхай – қазақстандық бизнесмен, девелопер, меценат, қоғам қайраткері. IV және V шақырылымдары Қазақстан Республикасы Парламенті Сенатының депутаты. Бокстан КСРО мен Қазақстанның еңбек сіңірген жаттықтырушысы. Бокстан Корея Республикасының Олимпиада құрамасының жаттықтырушысы.

Юрий Андреевич Цхай
Жалпы мағлұмат
Азаматтығы	Қазақстан
Туған күні	14 қазан 1948 (1948-10-14) (76 жас)
Туған жері	Новотроицк а., Шу ауданы, Жамбыл облысы, Қазақ ССР
Тұрғылықты жері	Алматы қ.,  Қазақстан

Forbes Kazakhstan 2014 жылғы деректері бойынша Қазақстанның 50 ықпалды бизнесменінің рейтингінде.

Өмірбаян

Этникалық корейлер отбасында дүниеге келген. Ата-аналар колхозда жұмысшы болып еңбек еткен.

Жаттықтырушылық қызмет

Бокспен жас кезінен айналыса бастаған.

1968 жылы Жамбыл облысы, Шу қаласындағы балалар мен жасөспірімдер спорт мектебінде жаттықтырушылық қызметін бастады.

1973-1980 жж. - Жамбыл қ. бокстан жаттықтырушы болып жұмыс істеді.

1980-1990 жж. – Қазақ КСР бокстан құрама командасының жаттықтырушысы.

1981-1990 жж. – Кеңес Одағы құрамасының бокстан екінші жаттықтырушысы.

1990-1992 жж. – Корея Республикасының бокстан Олимпиада құрамасының жаттықтырушысы.

30 жылдық еңбек қызметі спортпен байланысты. Олимпиада ойындары мен әлем чемпионаттарында жетістікке жеткен бірқатар титулды боксшыны дайындады.

Ең танымал тәрбиеленушілері:

• Серік Қонақбаев – еңбек сіңірген спорт шебері, Мәскеудегі жазғы Олимпиада ойындарының күміс жүлдегері, Әлем чемпионатының күміс жүлдегері, Еуропаның екі дүркін чемпионы, Әлем кубогының екі дүркін иегері.

• Дамир Буданбеков – белгілі жаттықтырушы, кейін – Қазақстан ұлттық құрамасының бас бапкері.

• Кәрімжан Әбдірахманов – халықаралық дәрежедегі спорт шебері, Еуропа чемпионатының қола жүлдегері, Ізгі ниет ойындарының күміс жүлдегері.

• Болат Жапенов – КСРО халықтары Спартакиадасының финалисті, КСРО Кубогының иегері.

Мансап

1992 жылы Оңтүстік Кореядан оралған Цхай Ю. А. «Достар» жеке компаниясын басқарды. Оның тікелей қатысуымен Алматы қ. «Достар» бизнес-орталығы, «Достар-Лэнд» ойын-сауық кешені, «Ханхва-Достар» жанаржағармай құю кешені салынды.

2000 ж. – «Достар» халықаралық мектеп-лицейінің негізін қалады.

2001-2012 жж. – «Han Seo Pharm» корей фармацевтикалық компаниясымен бірлесе «Global Pharm» Мұрағатталған 17 шілденің 2024 жылы. фармацевтикалық зауыт ашты. 2012 ж. «Абди Ибрахим Илач Санайи Ве Тиджарет А.Ш.» түркиялық фармацевтикалық компаниясы «Global Pharm» Мұрағатталған 17 шілденің 2024 жылы. қатысу үлесін сатып алды. Келісім аяқталған соң «Глобал Фарм» атауы «Абди Ибрахим Глобал Фарм» болып өзгертілді.

2001-2006 жж. – «Каспийский Банкі» АҚ акционері мен директорлар Кеңесінің Төрағасы. 2006 ж. «Baring Vostok Capital Partners» инвестициялық қоры Цхай Ю.А. қатысу үлесін сатып алды. Кейінгі жылдары, ребрендинг нәтижесінде, атауы «Kaspi Bank» АҚ болып өзгертілді.

2002-2005 жж. – «Корпорация «KUAT» АҚ акционері.

2003-2007 жж. – «Агромашхолдинг» АҚ директорлар Кеңесінің Төрағасы.

2004 ж. – «Caspian Group» АҚ құрды.

2014 ж. – Қазіргі кезге дейін «Caspian Group» АҚ директорлар Кеңесінің Төрағасы болып табылады.

2005 ж. – «Korean House» мейрамханалар желісін құрды.

2006 ж. – «Hanwha Securities» оңтүстік-кореялық қаржы компаниясымен бірлесе «Seven Rivers Capital» АҚ қаржы компаниясын құрды. 2012 жылы акциялардың 100%-ы сатып алынып, компанияның атауы «Фридом Финанс» АҚ болып өзгертілді.

2007 ж. – Алматы облысында бетон қоспаларын өндіретін «Alcas» зауытын құрды.

2007 ж. – Астана қ. аз қабатты тұрғын үйлер мен әлеуметтік нысандардың құрылысымен айналысатын «Қолжетімді баспана» АҚ құрды.

2008 ж. – Алматы облысында бокстан Қазақстан ұлттық құрамасын Бейжің Олимпиадасына дайындау мақсатында Спорттық дайындық орталығын ашты.

2013 ж. – Қостанай қ. арматуралық прокат шығаратын «Евраз Каспиан Сталь» зауытын құрды.

2014-2021 жж. – «Аллюр» Компаниялар Тобы» АҚ директорлар кеңесінің Мүшесі.

2014-2023 жж. – «Аллюр» Компаниялар Тобы» АҚ акционері. 2019 жылы Цхай Ю.А. қатысу үлесін China National Machinery Industry Corporation сатып алды.

Цхайдың тікелей қатысуымен,

• Қостанай қ. Қазақстанда шағын тораптық құрастырмалы автомобильдер шығаратын алғашқы «СарыарқаАвтоПром» зауыты ашылды.
• Қостанай қаласындағы «Еураз Каспиан болат» және «СарыарқаАвтоПром» зауыттарының жұмысшылары мен қызметкерлері үшін «Юбилейный» шағын ауданы салынды.
• Алматы қ. – теледидар шығаратын LG зауыты ашылды.

Саяси қызмет

2007-2013 жж. – IV және V шақырылымдарының Қазақстан Республикасы Парламенті Сенатының депутаты, Қаржы және бюджет комитетінің мүшесі, Қазақстан Республикасы Премьер-министрінің спорт жөніндегі кеңесшісі.

Қоғамдық қызмет

1995-2007 жж. – «Қазақстан корейлер қауымдастығы» Республикалық Қоғамдық Бірлестіктің Президенті. Цхай Ю.А. барлық аймақтық корей орталықтарын бір ҚКҚ біріктірді. Корей театры мен газеті және «Коре ильбо» қолдау үшін барлық жағдай жасалды. Цхайдың өзі «...АКК жұмысының екпіні қазақстандық корейлердің өздерін Егемен Қазақстан Республикасының азаматтары ретінде тануына, бүкіл Қазақстан халқының мүдделерінің басымдығына бағытталған» деп атап өткен.

2007 ж. – қазіргі кезге дейін Қазақстан корейлер Қауымдастығы Қамқоршылық Кеңесінің Төрағасы болып табылады.

Юрий Андреевичтың бастамасы мен тікелей қатысуымен Алматы қ. Корея Республикасының Елшілігі жанында «Білім Орталығы» ашылды.

Алатау девелоперлік жобасы

2007 жылы Ю.А. Цхай Алматы мен Қапшағай (Алматы обл., Қонаев қ.) арасында G4 City 4 жаңа қала спутнигін құру идеясын ұсынды, сол жылы жобаны әзірлеу бойынша дайындық жұмыстары басталды. 2008 жылғы дағдарыс пен бастапқы Тұжырымдаманың өзгеруіне байланысты жобаны жүзеге асыру ұзаққа созылды.

2021 ж. қыркүйегінде ҚР Президенті мен Үкіметіне Surbana Jurong сингапурлық компаниясы әзірлеген G4 City мастер-жоспарының жаңа Концепциясы ұсынылды.

2024 ж. G4 City жобасының атауын Алатауға өзгертті. Алатау қаласы Жетіген ауылының территориясында орналасқан, оған облыстық маңызы бар қала мәртебесі берілді.

Алатау қ. жобасы мемлекеттік қолдауға ие болды:

• 2022 ж. 17 желтоқсанындағы ҚР Президенті Қ.К.Тоқаевтың № 58 Жарлығы. «Алматы облысындағы «G4 City» қаласын дамыту жөніндегі бас жоспардың (мастер-жоспардың) тұжырымдамасын мақұлдау туралы».

• 2023 ж. 15 наурыздағы Алматы облысында «G4 City» арнайы экономикалық аймағын құру жөніндегі Қазақстан Республикасы Үкіметінің №211 Қаулысы.

• 2023 жылдың 26 желтоқсанындағы «Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 15 наурыздағы № 211 қаулысына өзгерістер енгізу туралы» және «Alatau» арнайы экономикалық аймағын құру туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің №1187 Қаулысы.

• 2024 жылғы 9 қаңтардағы «Алматы облысының әкімшілік-аумақтық құрылысындағы өзгерістер туралы» (жаңа әкімшілік бірлік – Алатау қаласын құру) Қазақстан Республикасының Президенті Қ.К. Тоқаевтың №432 Жарлығы.

• 2024 жылғы 17 мамырдағы Алматы облысы Алатау қаласының Бас жоспарының жобасын бекіту туралы Қазақстан Республикасы Үкіметінің №388 Қаулысы.

Цхай Ю.А. халықаралық бизнес қоғамдастықта «Алатау» девелоперлік жобасының танылуына зор үлес қосты. Бұл жоба ТМД аумағындағы бірегей және ең ірі жоба болып табылады.

Құрметті атақтар

Спортқа сіңірген еңбегі үшін Ю.А. Цхайға спорт шебері, Қазақ КСР еңбек сіңірген жаттықтырушысы, КСРО еңбек сіңірген жаттықтырушысы, еңбек сіңірген мәдениет қызметкері атақтары берілді.

Қазақ мемлекеттік дене шынықтыру және спорт академиясының құрметті профессоры.

Марапаттар

Қазақстан спортын, экономиканы дамытуға және ұлтаралық келісімді сақтауға қосқан еңбегі мен сүбелі үлесі үшін Цхай Юрий Андреевич марапатталды:

Ордендер

• «Құрмет»
• «Парасат»
• «Достық» I және II дәрежелі

Корея Республикасының үкіметтік наградалары

• «Магнолия» ордені
• «Корея экономикасының дамуына қосқан үлесі үшін» медалі

Сондай-ақ Қазақстан Республикасының бірнеше медальдарымен марапатталды.