Қарғалы ауданы
Қарғалы ауданы — Ақтөбе облысының солтүстігіндегі әкімшілік бөлік. Орталығы – Бадамша ауылы. Жер аумағы 5,0 мың км².
| Қазақстан ауданы | |
| Қарғалы ауданы | |
| Әкімшілігі | |
|---|---|
| Облысы | |
| Аудан орталығы | |
| Ауылдық округтер саны |
8 |
| Ауыл саны |
15 |
| Әкімі |
Жүсібалиев Асқар Қазиханұлы[1] |
| Тарихы мен географиясы | |
| Координаттары |
50°52′48″ с. е. 58°09′00″ ш. б. / 50.88000° с. е. 58.15000° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 50°52′48″ с. е. 58°09′00″ ш. б. / 50.88000° с. е. 58.15000° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Құрылған уақыты |
1934 |
| Жер аумағы |
5 мың км² |
| Уақыт белдеуі | |
| Тұрғындары | |
| Тұрғыны |
15 370[2] адам (2023) |
| Тығыздығы |
3,1 адам/км² |
| Ұлттық құрамы |
қазақтар (62,54%), орыстар (18,84%), украиндар (9,73%), немістер (4,49%), татарлар (1,36%), басқалары (3,04%)[3] |
| Сандық идентификаторлары | |
| Телефон коды |
+7 71342 |
| Пошта индексі |
030500-030513[4] |
| Автомобиль коды |
04 |
|
| |
|
| |
Географиялық орны мен жер бедері Өңдеу
Аудан батысында Мартөк ауданы, оңтүстігінде Ақтөбе қалалық әкімдігі мен Хромтау ауданы, солтүстігінде Ресейдің Орынбор облысымен шектеседі. Аудан жерінің басым бөлігі жазық, төбелі-бөктерлі жерлер де кездеседі. Солтүстігінде Орал тауларының оңтүстік сілемдері бар. Аймақта тұщы жер асты сулары мен минералды сулардың үлкен қоры бар. Аудан экономикасы - ауыл шаруашылығы мен мал шаруашылығына негізделген.
Климаты Өңдеу
Аймақтың климаты күрт континенталды. Қаңтардың орташа температурасы -20 -25°С, шілде айында +25-27°С. Жауын-шашынның орташа жылдық түсімі 125-250 мм.
Тарихы Өңдеу
1935 жылы 16 ақпанда Степной ауданы болып құрылды. Орталығы Қосестек ауылы болды.
1957 жылы 26 қыркүйекте таратылған Родников ауданының бір бөлігі Степной ауданына қосылды.
1962 жылы 11 қазанда Ақтөбе облыстық атқару комитетінің шешімімен Степной ауданы таратылып, жері Новороссия және Мәртөк аудандарына берілді.
1966 жылы 31 қаңтарда бұрынғы Степной ауданының аумағында Ленин ауданы құрылды. Орталығы Қосестек (кейін Ленинское) ауылы болды.
1967 жылы 18 наурызда Ленин ауданының орталығы Ленинское ауылынан Бадамша кентіне көшірілді.
1997 жылы 17 маусымда Президенттің Жарлығымен Ленин ауданы Қарғалы ауданы болып аталды.
Халқы Өңдеу
| 1939 | 1959 | 1970 | 1979 | 1989[5] | 1999 | 2009[6] | 2021 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 13392 | ▲32554 | ▼28453 | ▼21811 | ▼20454 | ▼19172 | ▼16781 | ▲16899 |
Тұрғындар саны 17107 адам (2019). Ұлттық құрамы: қазақтар (62,23%), орыстар (19,02%), украиндар (9,99%), немістер (4,45%), татарлар (1,36%), басқалары (2,95%).
Әкімшілік бөлінісі Өңдеу
Аудандағы 15 елді мекен 8 ауылдық округке біріктірілген:
| Ауылдық округ | Халқы (2009) | Елді мекендері |
|---|---|---|
| Ащылысай ауылдық округі | 1701 | Ащылысай, Ақкөл, Бозтөбе, Преображеновка ауылдары |
| Әлімбет ауылдық округі | 1114 | Әлімбет ауылы |
| Бадамша ауылдық округі | 5359 | Бадамша ауылы |
| Велихов ауылдық округі | 633 | Велиховка, Ақжайық ауылдары |
| Желтау ауылдық округі | 3879 | Петропавловка, Шәмші Қалдаяқов ауылдары |
| Кемпірсай ауылдық округі | 990 | Жосалы, Кемпірсай ауылдары |
| Қосестек ауылдық округі | 1731 | Қосестек ауылы |
| Степной ауылдық округі | 1045 | Степное, Қайрақты ауылдары |
Ірі елді мекендері Өңдеу
| Атауы | Халқы (2009) |
|---|---|
| Бадамша | ▼ 5359 |
| Петропавловка | ▼ 1945 |
| Шәмші Қалдаяқов (Александровка) |
▲ 1934 |
| Қосестек | ▼ 1541 |
| Әлімбет | ▼ 1009 |
| Ащылысай (Григорьевка) |
▼ 931 |
| Степное | ▼ 665 |
| Жосалы | ▼ 631 |
Дереккөздер Өңдеу
- ↑ Қарғалы ауданы әкімдігі.
- ↑ Қазақстан Республикасы халқының жынысы және жергілікті жердің типіне қарай саны (2023 жылғы 1 қаңтарға)
- ↑ Қазақстан Республикасы халқының жекелеген этностары бойынша саны (2022 жыл басына)
- ↑ Қазақстан почталық индекстері
- ↑ Ресей империясы, КСРО халық санақтары
- ↑ ҚР халық санақтары