Джасинда Кейт Лорелл Ардерн (26 шілде 1980)^[1] — Жаңа Зеландияның 40-шы премьер-министрі^[2] және 2017 жылдан бастап Еңбек партиясының жетекшісі қызметін атқарған Жаңа Зеландия саясаткері. Өкілдер Палатасына 2008 жылы депутат ретінде алғаш рет сайланған. Гамильтонда дүниеге келген, бірақ Морринсвилл және Мурупарда өсті, ол мемлекеттік мектепте оқыды. 2001 жылы Вайкато университетін бітіргеннен кейін, Ардерн еңбек жолын Премьер-Министр Хелен Кларк кеңсесінен зерттеуші ретінде жұмыс бастады.^[3] Кейін ол Лондонда, Министрлер Кабинетінде жұмыс істеді және халықаралық Социалистік жастар одағының президенті болып сайланды. ^[4]Ардерн алғаш рет 2008 жылғы жалпы сайлауда Парламент депутаты болып сайланды. Ардерн 2017 жылдың 1 наурызында, Аннет Кинг отставкаға кеткеннен кейін еңбек партиясы жетекшісінің орынбасары болып сайланды. Бес айдан кейін сайлау өткізілуі керек болған кезде, еңбек лидері Эндрю Литтл партия үшін қоғамдық пікірді зерттеудің тарихи төмен нәтижесінен кейін отставкаға кетті, ал Ардерн оның орнына көшбасшы болып сайланды.

Өмірбаяны және білім өңдеу

Джасинда Ардерн
	Джасинда Ардерн
	Джасинда Кейт Лорел Ардерн
Туған күні	26 шілде 1980 (43 жас)
Әкесі	Росс Ардерн
Анасы	Лорелл Ардерн
Жұбайы	Кларк Гейфорд
Балалары	Нив Те Ароха

Ардерн Жаңа Зеландияның Гамильтон қаласында дүниеге келді, бірақ Морринсвилл мен Мурупарда өсті. Оның әкесі-Росс Ардерн полиция қызметкері болып жұмыс істеді, ал анасы - Лорелл Ардерн мектепте аспаздық бойынша көмекші болып жұмыс істеді. Джасинда Морринсвилл колледжінде оқыды, онда ол студенттердің өкілі болды. Мектепте оқып жүргенде, ол өзінің алғашқы жұмысын дүкенде балық және қытырлақтар сатудан бастады. Содан кейін, ол Вайкато университетіне оқуға түсті. Университетті 2001 жылы саясат және қоғаммен байланыс саласындағы коммуникациялық зерттеулер бакалавры (BCS) дәрежесімен бітірген. Ардерн саясатқа өзінің тәтесі Мари Ардернмен бірге келді.^[5]

Ардерн Еңбек партиясына 17 жасында кірді және партияның жастар еңбек секторында жоғары лауазымды тұлға болды. Оқуды бітіргеннен кейін ол Гофф пен Хелен Кларктың кеңселерінде зерттеуші болып жұмыс істеді.

Премьер-Министр Джасинда Ардерн

Мансап өңдеу

2008 жылғы сайлау қарсаңында Ардерн Еңбек партиясының тізімінде 20-шы орынға ие болды. Бұл әлі депутат болмаған адам үшін өте жоғйары деңгей болды және оның Парламенттегі орнына кепілдік берді.^[6] Ол сонымен қатар, Вайкато қауіпсіз ұлттық электоратының еңбек кандидаты болды. Ардерн сайлаушылардың дауыс беруінде сәтсіздікке ұшырады, бірақ оның Еңбек партиясының тізіміндегі жоғары орны оған Парламентке депутат ретінде кіруге мүмкіндік берді. Сайланғаннан кейін ол ең жас депутат болды.

Эндрю Литтл отставкаға кеткеннен кейін, 1 тамыз 2017 жылы Ардерн оппозиция жетекшісі болды. 37 жасында Ардерн Еңбек тарихындағы ең жас еңбек жетекшісі болды.

Көшбасшы болып сайланғаннан кейінгі алғашқы баспасөз мәслихатында ол алдағы сайлау науқаны "тынымсыз позитивті" сипатта болады деп мәлімдеді. Тағайындалғаннан кейін бірден партия^[7] көпшілікке қайырымдылық көмек көрсетіп, минутына 700 Жаңа Зеландия долларына жетті. Ардерн билікке келгеннен кейін, еңбек сауалнамаларда күрт көтерілді.

Қосымша ақпарат өңдеу

2017 жылдың 23 қыркүйегінде жалпы сайлау кезінде Ардерн MT Albert орнын 15.264 дауыспен сақтап қалды. Сайлаудан кейін Ардерн мен оның орынбасары Кальвин Дэвис "жасыл" және "Жаңа Зеландия бірінші партиясы" партияларымен коалиция құру туралы келіссөздер жүргізді, өйткені бәсекелес ұлттық партияның елді жалғыз басқаруға орындары болмады. Аралас пропорционалды дауыс беру жүйесіне сәйкес (MMP) Жаңа Зеландия алғаш рет күш тепе-теңдігін орнатты.

Премьер-министр өңдеу

2017 жылдың 19 қазанында, Жаңа Зеландияның ең бірінші басшысы Уинстон Петерс Лейбористермен коалиция құруға келісіп, Ардернді келесі Премьер-Министр етті. Ардерн Премьер-Министрдің орынбасары Уинстон Питерспен және генерал-губернатор Патси Реддимен бірге 2017 жылдың 26 қазанында Министрлер Кабинетіне ант берді. Бұл коалиция жасыл партиядан сенім мен қолдау алады. Ардерн, Питерсті Премьер-Министрдің орынбасары және сыртқы істер министрі етіп тағайындады.

20 қазанда Ардерн Ұлттық қауіпсіздік, өнер, мәдениет және мұра, сондай-ақ осал балалар саласында министрлік лауазымдарды атқаратынын растады.

2018 жылдың 19 қаңтарында Ардерн жүкті екенін және босанғаннан кейін алты апта бойы Премьер-Министрдің міндетін Уинстон Петерс атқаратындығын мәлімдеді.

^[8]

Ішкі істер өңдеу

Джасинда Ардерн FinTech фестивалінде

Ардерн он жыл ішінде Жаңа Зеландиядағы балалар кедейлігін екі есе азайтуға ниеттенді. 2018 жылдың шілдесінде, Ардерн өзінің Үкіметінің флагмандық отбасылық пакетін іске асырудың басталғандығы туралы жариялады. ^[9] Кедейлікті азайтуға бағытталған басқа күш-жігерге негізгі әлеуметтік жәрдемақылардың өсуі, дәрігерлердің тегін келуін кеңейту кірді.

Экономикалық тұрғыдан алғанда, Ардерн үкіметі елдегі ең төменгі жалақының тұрақты өсуін жүзеге асырды және ауылдық инфрақұрылым жобаларына инвестициялар салу үшін провинциялық өсу қорын енгізді.

Ардерн Үкіметі ұлттық партия жоспарлаған салықты төмендетуді тоқтатып, оның орнына денсаулық сақтау мен білім беру шығындарына басымдық береді деп мәлімдеді. Жаңа Зеландияда каннабисті қолданатын адамдардың криминализациясына Ардерн қарсы және бұл мәселе бойынша референдум өткізуге уәде берді. Жаңа Зеландия 2020 жылғы 17 қазанға жоспарланған 2020 жылғы жалпы сайлау аясында каннабисті заңдастыру бойынша қосымша референдумда дауыс береді. Ардерн сайлау алдындағы теледидарлық пікірталастар кезінде бұрын каннабисті қолданғанын мойындады.^[10]

Қоғамдық имидж өңдеу

Лейбористік партияның басшылығымен көтерілгеннен кейін, Ардерн бұқаралық ақпарат құралдарының көптеген бөлімдерінде, соның ішінде CNN сияқты халықаралық арналарда, комментаторлармен бірге "Джакинда эффектісі" және "Джакиндамания" туралы жағымды ақпарат алды. Көптеген есептерде Джасиндамания - Жаңа Зеландияның жаһандық назар мен бұқаралық ақпарат құралдарының ықпалына ие болуының негізгі факторы ретінде айтылды.

Ардерн 2019 жылы британдық Vogue журналының қыркүйек айындағы нөмірінің мұқабасында пайда болу үшін таңдалған он бес әйелдің бірі болған. Forbes журналы оны 2019 жылы әлемдегі ең ықпалды 100 әйелдің ішінде 38 - ші орынға қойды.

Ол Time 100-2019 ж. тізіміне және Time's 2019 жылының қысқы тізіміне енгізілді.

Жеке өмір өңдеу

Діни көзқарастар өңдеу

Жаңа Зеландиядағы, Иса Мәсіхтің Соңғы Әулиелер Шіркеуінің мүшесі ретінде тәрбиеленген Ардерн, 2005 жылы шіркеуден кетті. Оның айтуы бойынша, бұл оның жеке көзқарастарына, атап айтқанда гейлердің құқықтарын қолдауға қайшы келтіреді. 2017 жылдың қаңтарында Ардерн өзін "агностик" деп анықтады.

Отбасы өңдеу

Ардерннің жұбайы - тележүргізуші Кларк Гейфорд.^[11] Ерлі-зайыптылар алғаш рет 2012 жылы танысты. Оларды Жаңа Зеландияның тележүргізушісі және моделі Колин Матура-Джеффри таныстырған. 2019 жылдың 3 мамырында, Ардерн Гейфордқа тұрмысқа шыққаны туралы хабарлады.

2018 жылдың 19 қаңтарында Ардерн өзінің алғашқы баласын маусым айында күтіп отырғанын мәлімдеді және ол Жаңа Зеландияның алғашқы жүкті Премьер-Министрі болған. Ардерн 2018 жылдың 21 маусымында Окленд қалалық ауруханасына жатқызылды және сол күні кешкі сағат 4:45-те (04:45 UTC) қызды дүниеге әкелді, ол қызмет кезінде босанған екінші сайланған үкімет басшысы болды ( Беназир Бхуттодан кейін). 24 маусымда Ардерн қызының Неве Те Ароха есімін берген. Қызының есімі - "жарқын" деген мағынаны білдіреді.

Cілтемелер өңдеу

https://en.wikipedia.org/wiki/Jacinda_Ardern

https://web.archive.org/web/20081206124705/http://2008.electionresults.govt.nz/

http://www.cnn.com/2017/10/19/asia/new-zealand-election/index.html

https://www.theguardian.com/world/2017/aug/01/andrew-little-resigns-as-new-zealand-opposition-leader-weeks-from-election

https://books.google.com/books?id=1T93CQAAQBAJ&pg=PT79

Дереккөздер өңдеу

[1] ttps://en.wikipedia.org/wiki/Help:IPA/English

[2] ttps://en.wikipedia.org/wiki/Prime_Minister_of_New_Zealand

[3] ttp://www.stuff.co.nz/national/politics/98121814/australian-journalist-surprised-by-jacinda-arderns-accessibility

[4] ttps://web.archive.org/web/20130223070945/http://www.parliament.nz/en-NZ/PB/Debates/Debates/5/c/4/49HansD_20081208_00000010-Members-Sworn.htm

[5] ttp://www.stuff.co.nz/dominion-post/news/politics/95327574/Jacinda-Ardern-says-shes-can-handle-it-and-her-path-to-the-top-would-suggest-shes-right

[6] ttp://www.stuff.co.nz/dominion-post/news/politics/95327574/Jacinda-Ardern-says-shes-can-handle-it-and-her-path-to-the-top-would-suggest-shes-right

[7] ttp://www.stuff.co.nz/dominion-post/news/politics/95327574/Jacinda-Ardern-says-shes-can-handle-it-and-her-path-to-the-top-would-suggest-shes-right

[8] ttps://en.wikipedia.org/wiki/The_New_Zealand_Herald

[9] ttp://www.nzherald.co.nz/nz/news/article.cfm?c_id=1&objectid=11897447

[10] ttps://www.economist.com/news/asia/21730740-jacinda-ardern-has-hard-job-ahead-her-worlds-youngest-female-leader-takes-over-new

[11] ttps://www.stuff.co.nz/entertainment/celebrities/103523415/jacinda-ardern-was-another-mans-date-the-first-time-she-met-clarke-gayford

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

Aigerim Kayupova

Мазмұны