4 ақпан
(Ақпанның 4 бетінен бағытталды)
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ақпанның 4 — Григориан күнтізбесінде жылдың 35-ші күні. Жылдың аяғына 330 (кібісе жылдарда 331) күн қалады.
Мерекелер
өңдеу- Шри-Ланка Демократиялық Социалистік Республикасының (бұрынғы Цейлон) Ұлттық мерекесі - Тәуелсіздік күні.
- Халықаралық зорлыққа қарсы күрес күні. Бұл күн 1985 жылдан бері аталып келеді.
- Дүниежүзілік қатерлі ісікке қарсы күрес күні. Бұл халықаралық күннің мақсаты - қатерлі ісіктің қазіргі өркениеттің ең қауіпті ауруының бірі екендігі туралы хабардарлықты арттыру, осы кеселдің алдын алуға, анықтауға және емдеуге назар аудару.
Оқиғалар
өңдеу- 1854 жылы 4 ақпан – қазіргі Алматының тұрған орны Заилийское деп атала бастады. 1867 жылдың 11 сәуірінен – Верный қаласы, 1921 жылдың 5 ақпанынан – Алматы қаласы аталады. 1929 жылдан бастап бұл қала Қазақстанның астанасы болды. Верныйда 1897 жылы алғаш жүргізілген халық санағы бойынша 22,7 мың адам тұратын болса, 1978 жылы 910 мыңға жеткен. Ал 1982 жылы Алматы қаласы КСРО бойынша тұрғындар саны 1 миллионға жеткен 22-ші қала ретінде тіркелді.
- 1918 жылы 4 ақпан – Семей қаласында «Абай» журналының бірінші саны жарыққа шықты.
- 1933 жылы орыс тілінде шығатын «Дружные ребята» республикалық апталық балалар газетінің алғашқы саны «Пионер Казахстана» деген атпен жарық көрді. 1941 жылы Ұлы Отан соғысы басталғанда шығуы тоқтаған газет 1957 жылдан бастап қазіргі атымен шығып келеді. Басылымның мақсаты балалардың шығармашылық қабілетін ұштау, танымын кеңейту, республикадағы қоғамдық өмірдің барлық саласында балалар құқығының қорғалуын назарға алу, оларды қажетті ақпаратпен қамтамасыз ету болып табылады.
- 1945 жылы Қырым конференциясы басталды. Онда КСРО, АҚШ, Ұлыбритания үштігі елдерінің басшылары екінші рет бас қосты.
- 1966 жылы алғашқы ғарыш кемесі Айға қонды.
- 1972 жылы Қазақ КСР Министрлер Кеңесінің Жарлығымен Арқалық қаласында Торғай облыстық тарихи-аймақтық мұражайы ашылды. Мұражайда 40 мыңнан астам экспонат бар.
- 1992 жылы Францияның Тур қаласында өткен халықаралық кинофестивальда режиссер Ермек Шынарбаевтың «Кек» фильмі бірінші орынды иелесе, Сергей Әзімовтың «Өлі теңіз хроникасы» атты фильмі екінші жүлдеге ие болды.
- 1992 жылы Қазақстан Республикасы мен Бангладеш Халық Республикасы арасында дипломатиялық қарым-қатынас орнату туралы хаттама қабылданды.
- 1993 жылы Қазақстан Республикасы мен Мальта Республикасы арасында дипломатиялық қарым-қатынас орнатылды.
- 2005 жылы Алматыда «Қазақстан Республикасының Конституциясы» атты кітап шықты. Қазақстан Республикасының қазіргі Конституциясының 10 жылдығына арналған ғылыми-заңды түсінік. Елдегі басты заңға ғылыми-заңды түсінік берген, танымал ғалым-заңгерлер Ғайрат Сапарғалиұлы Сапарғалиев, Мақсұт Сұлтанұлы Нәрікбаев, Бауыржан Мұхаметжанов және басқалар.
- 2006 жылы Ғарифолла Құрманғалиев атындағы Батыс Қазақстан облыстық филармонияның концерт залында белгілі орыс жазушысы Никита Савичевтің (1820-1885) «Байырғы Орал. Көрген-білгендерімнен әңгімелер» атты кітабының таныстырылымы болды. Оралдың «Оптима» кітап баспасы шығарған жинақты құрастырып, алғы сөзін жазған жергілікті әдебиетші, филология ғылымдарының кандидаты Николай Щербанов. Орал қаласында туып-өскен Никита Савичев сурет салумен қатар әдеби-көркем туындылар да жазды. Ол, әсіресе, Исатай Тайманұлы мен Махамбет Өтемісұлы, Құрманғазы сынды қазақтың бірегей тұлғалары жөнінде очерктер жазып, алғашқылардың қатарында әділ бағасын берді. Жазушы өз туындыларында қазақтар өмірін де шынайы суреттей біліп, халықтар достығын ту етіп көтерді. Кітаптың тұсаукесерінде осындай әңгімелерден тартымды көріністер қойылып, өлеңдері оқылып, әндер шырқалды.
- 2008 жылы Семей мемлекеттік педагогикалық институтында «Шәкәрімтану мәселелері» атты сериялық ғылыми жинақтың таныстырылымы өтті. «Шәкәрімтану» ғылыми-зерттеу орталығы дайындаған аталмыш бес томдықтың ішіне ұлы ойшыл әрі ақынның шығармашылығын зерттеумен айналысатын танымал қазақстандық ғалымдардың еңбектері кірді.
- 2008 жылы 6елгілі жазушы, халықаралық Михаил Шолохов сыйлығының иегері Сәбит Досанов Ресей әдебиет академиясының мүшесі болып сайланды.
- 2009 жылы Алматыда Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінде археология мен этнологияның ғылыми-зерттеу орталығы ашылды. Зерттеу орталығы тас, қола, темір, ортағасырлар археологиясы мен Қазақ этнологиясы сынды 5 бөлімнен тұрады. Бұнда Уахит Шалекенов, Әбдеш Төлеубаев, Мадияр Елеуов, Жәкен Таймағамбетов, Б. Қалшабаева, А. Тоқтабай сынды танымал ғалымдар жұмыс істейді.
- 2010 жылы Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев «Қазақстан Республикасының Yкiметi мен Француз Республикасының Yкiметi арасындағы Қаржыландыру туралы хаттаманың (Алматы қаласының сумен қамтамасыз ету және кәрiз инфрақұрылымын оңалту мен жаңғырту жобасы) күшін жою туралы» Қазақстан Республикасының Заңына қол қойды.
- 2010 жылы Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев мемлекеттік резервтердегі материалдық құндылықтарды пайдалану және сақтау, қалыптастыру жүйесін одан әрі жетілдіруге бағытталған «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне мемлекеттік материалдық резерв мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Заңға қол қойды.
- 2010 жылы Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президентінің интеллектуалдық мектептер жүйесін басқаратын «Өркен» АҚ ресми сайтының жаңа нұсқасын ұсынды.
Туғандар
өңдеу- 1873 жылы - орыс жазушысы, табиғат туралы шығармалардың авторы Михаил Михайлович Пришвин дүниеге келді.
- 1899 жылы - биология ғылымының докторы, профессор, Қазақстанның еңбек сіңірген өнер қайраткері Целищев Аркадий Андреевич дүниеге келді.
- 1909 жылы – қазақтың тамаша ақыны, көрнекті драматург, әдебиетші Әбділда Тәжібаев дүниеге келді. Өмірінің соңына дейін шығармашылық ізденіспен өткен қаламгер.
- 1915 жылы - актёр, әнші, Қазақстанның халық артисі (1971) Николай Ли дүниеге келді.
- 1919 жылы - Cоциалистік Еңбек Ері (1948), құрылысшы Нұрмахан Жұматаев дүниеге келді.
- 1928 жылы - тарих ғылымының докторы, профессор, Қазақстан Республикасы Жаратылыстану ғылымдары академиясының, Ауыл шаруашылығы ғылымдары академиясының, Педагогика ғылымдары академиясының академигі, Қазақ КСР-нің еңбек сіңірген жоғары мектеп қызметкері Тілеміс Мұстафин дүниеге келді.
- 1929 жылы - техника ғылым докторы (1972), профессор (1972) Николай Гращенков дүниеге келді.
- 1929 жылы - химия ғылымының докторы, профессор, Қазақстан Республикасы Ұлттық ғылым академиясының академигі, Қазақстанның еңбек сіңірген ғылым қайраткері, Әбікен Бектұров атындағы Химия ғылымдары институтының құрметті директоры, Нью-Йорк ғылым академиясының мүшесі, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік сыйлығының лауреаты Жұбанов Болат Ахметұлы дүниеге келді.
- 1933 жылы - кеңестік және ресейлік театр және кино актері, тележүргізуші, РКФСР халық әртісі Игорь Кваша дүниеге келді.
- 1940 жылы - ғалым, медицина ғылымының докторы, профессор, Қазақстан Ұлттық Ғылымдар Академиясының академигі Құлқыбаев Ғабдолла Әбдіқожаұлы дүниеге келді.
- 1943 жылы - кинорежиссер, Қазақстан Ленин комсомолы сыйлығының лауреаты, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері Қанымбек Қасымбеков дүниеге келді.
- 1945 жылы - кеңестік және әзірбайжан әншісі және композитор, Әзірбайжан халық әртісі Полад Бүлбүл Оғлы дүниеге келді.