Баурчи
Баурчи (молд. Baurci; ғағ. Baurçu) — Молдовадағы Ғағауыз автономиялық аумақтық бірлігі құрамындағы ауыл. Чадыр-Лунг ауданының құрамына енеді.[1][2]
| Баурчи | |
| ғағ. Baurçu | |
| Әкімшілігі | |
|---|---|
| Ел | |
| Аймағы | |
| Тарихы мен географиясы | |
| Координаттары |
46°05′38″ с. е. 28°40′33″ ш. б. / 46.09389° с. е. 28.67583° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 46°05′38″ с. е. 28°40′33″ ш. б. / 46.09389° с. е. 28.67583° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Құрылған уақыты |
1812 |
| Жер аумағы |
76,6 км² |
| Уақыт белдеуі | |
| Тұрғындары | |
| Тұрғыны |
8 783 адам (2004) |
| Ұлттық құрамы |
97,88% - ғағауыздар, 0,60% - молдовандар, 0,50% - орыстар |
| Сандық идентификаторлары | |
| Телефон коды |
+373 291 ----- |
| Пошта индексі |
MD-6111 |
| Автомобиль коды |
GE -- --- |
Баурчи шекарасы
| |
Сипаттама өңдеу
Ғағауыз автономиялық аумақтық бірлігінің оңтүстік бөлігінде орналасқан. Комраттан 30 км, Конгаз қаласынан шығысқа қарай 6 км және Чадыр-Лунга қаласынан батысқа қарай 12 км жерде орналасқан. Ауылдың ауданы 76,6 шаршы км. Ауыл арқылы өзі аттас өзен ағып өтеді. Атауы жер бедерінен шыққан: "Байыр" (төбе) және "Ичи" (ішкі), яғни төбе ішінде деген екі сөзден тұрады.[3]
Халқы өңдеу
2004 жылғы халық санағы бойынша ауылда 8783 адам тұрса, оның 49,90%-ы ерлер, 50,10%-ы әйелдер. Халықтың ұлттық құрамы:
- 97,88% - ғағауыздар,
- 0,60% - молдовандар,
- 0,50% - орыстар,
- 0,47% - бұлғарлар,
- 0,33% - украиндар,
- 0,17% - сығандар,
- 0,05% - басқа ұлттар.[4]
Тарихы өңдеу
Тарихшылар А.А.Скальковский, М.В. Маруневич, С.С.Курогло жазбалары бойыншы, Баурчи ауылы 1812 жылы Лунгуца өзенінің аңғарында пайда болды. Ғағауыздардың алғашқы қоныстанушылары Баурчи ауылына 57 адаммен келді. Бірте-бірте ауыл халқының саны өсіп, 1844 жылға қарай ауылда 166 отбасы тұратын 149 үй болды. Ауыл тұрғындары пайдаланатын жер көлемі 6420 гектарды құрады. Осы уақытқа дейін ағаш шіркеу салынды. 1806-1812 жылдардағы орыс-түрік соғысының соңында бітім шарты бойынша Баурчи ауылы Буджак ауданына бекітілді.[5]
1949 жылы ауыл тұрғындарының өтініші бойынша олар алдымен 4 колхозға біріктіріліп, кейін «Октябрьдің 40 жылдығы» колхозы құрылды. Колхоз бидай, жүгері, күнбағыс, жүзім, көкөніс, жеміс-жидек, бұршақ, темекі, тағы басқа дақылдар өсірумен айналысты. Колхозда фермалар салынып, онда ірі қара, қой, құс, шошқа және басқа да мал өсірілді.[6]
Инфрақұрылымы өңдеу
Баурчи ауылының аумағында әлеуметтік нысандар:
- гимназия,[7]
- бастауыш мектеп,[8]
- 3 балабақша,[9]
- Денсаулық орталығы,
- Мәдениет үйі,[10]
- 2 ауылдық кітапхана қызмет көрсетеді.
Ауылдың инфрақұрылымы мемлекеттік және жеке секторлардың бірқатар мәдени-әлеуметтік нысандарын қамтиды. Ресми түрде әкімдіктің 2007 жылғы мәліметтері бойынша ауылда 34 коммерциялық кәсіпорын, 15 дүкен, 3 диірмен, 3 шағын цех, наубайхана болды.[11]
Дереккөздер өңдеу
- ↑ с.Баурчи https://www.gagauzia.md/ru/ato-gagauziya/naselennyie-punktyi/chadyir-lungskij-rajon/s.-baurchi.html
- ↑ Баурчи на карте, Молдова https://ru.toponavi.com/61912
- ↑ Баурчи (Гагаузия) https://stroi-archive.ru/stati/18532-baurchi-gagauziya.html
- ↑ Баурчи, Гагаузия, АТО http://www.moldovenii.md/ru/city/details/id/1651
- ↑ История села https://www.baurci.md/s-gajdar/istoriya-sela/ Мұрағатталған 1 желтоқсанның 2022 жылы.
- ↑ "ГАГАУЗИЯ ПРАВОСЛАВНАЯ". Церковный сайт из Конгаза http://klise.ru/index.php/2011-04-02-16-48-22/196-2011-04-02-16-47-31 Мұрағатталған 29 шілденің 2022 жылы.
- ↑ Гимназия села Баурчи https://guogagauzii.md/teoreticheskij-litsej-sela-baurchi
- ↑ НАЧАЛЬНАЯ ШКОЛА с. БАУРЧИ https://baurchinac.wixsite.com/baurchinac
- ↑ Учреждение раннего образования № 3 села Баурчи https://guogagauzii.md/uchrezhdenie-rannego-obrazovaniya-3-sela-baurchi
- ↑ Дом культуры https://www.baurci.md/s-gajdar/dom-kultury/ Мұрағатталған 29 шілденің 2022 жылы.
- ↑ ХАРАКТЕРИСТИКА СЕЛА БАУРЧИ https://gagauzeri.ucoz.ru/publ/kharakteristika_sela_baurchi/1-1-0-4