Бертельс

Бертельс Евгений Эдуардович (25.12.1890, Ресей, Санкт-Петербург — 7.10.1957, Мәскеу) — шығыстанушы. КСРО Ғылым Академиясының (1939), Иран Ғылым Академиясының (1944), Дамаскідегі Араб Ғылым Академиясының (1955) корреспондент мүшесі. Өзбекстанның және Тәжікстанның еңбек сіңірген ғылым қайраткері. Санкт-Петербург университетін бітірген (1920). КСРО Ғылым Академиясының Азия музейінде (қазіргі Шығыстану институты) өмірінің ақырғы күніне дейін қызмет атқарды. Мәскеу, Санкт-Петербург, Ташкент университтерінде дәріс оқыды. Бертельстің парсы, тәжік және түркі халықтары әдебиеті тарихы жөнінде 315-тен астам ғылыми және ғылыми-көпшілікке арналған еңбектері мен аудармалары жарық көрген. Шығыс классиктері Фирдоуси, Низами, Жәми, Науаи, Мақтымқұлы, т.б. шығармаларын зерттеді. Кеңес ирантануында мәтіндерді зерттеу мектебінің, софылықтану бағытының негіздерін салды. “Низами” монографиясы үшін Бертельске КСРО Мемлекеттік сыйлығы (1948) берілді. Бертельс көне мұраларды зерттеумен қатар, оларды түпнұсқадан орыс тіліне аударды.. Әуезов Ленинградта оқып жүргенде Бертельстің лекцияларына қатысып, дәріс алған. Кейін сонда, Мәскеуде, соғыс жылдары Бертельс эвакуациямен Ташкентте болғанда талай рет жолығып, сұхбаттасқан, пікір алысқан, ой бөліскен.