Бесшоқы (ежелгі кеніш)

Бесшоқы — ежелгі кеніш. Қарағанды облысы Шет ауданы жерінде, Қарқаралыдан оңтүстік-батысқа қарай 140 км жерде.

19 ғасырдың соңынан бастап А.Сборовский, Г.Д. Романовский, В.С. Реутовский, А.И. Левшин, Е. Бекмұхаметов, т.б. мұндағы екі кен орнының біреуін толығырақ зерттеді. Алғаш қола дәуірінің (б.з.б. 2-мыңжылдық) тайпалары игергендігі анықталған. Сол дәуірдегі кеншілер қазған терең ұра-шұңқырлар сақталған.

Бесшоқы кенішіндегі металдар қоспасын ең алғаш 1816 ж. Алтай тау-кен аймағының Батыс Сібір экспедициясы (жетекшісі И.П. Шангин) зерттеп, толық сипаттама береді. Мұнда ақшыл қорғасынның, күмісті-қорғасынды охраның, малахит пен мыс лазурларының қорлары бар екені белгілі болады.

Бесшоқы 19 ғасырдың ортасында С. Поповтың иелігінде болып, “Царице—Мариинский” кеніші деп аталады. Бұл кен орнынан 1853 — 67 ж. 44000 пұт күмісті-қорғасынды кен, 1000 пұт мыс кені, 1887 — 90 ж. 15775 пұт күмісті-қорғасынды және 23235 пұт мыс кені алынған. Кен Қарқаралыдан 90 км жердегі Благодатно-Стефановский зауытында, кейін 1886 ж. Қарқаралыдан 1,8 км жерде ашылған Козьмо-Демьяновский зayытында қорытылған. 1988 ж. Бесшоқының өзінде зауыт салынып, сол жылдың өзінде 904 пұт күмісті-қорғасынды кен балқытылған. Бесшоқы кені Алтай, Орал зayыттарына да сатылған. Тек 1904 ж. Орал зауыттарына 28 500 пұт кен сатылған. Бесшоқы деп аталатын көне дәуірден қалған екінші кен орны Қарағанды облысының Ақтоғай ауданында.