Богд Жавзандамба Агваанлувсанчойжинямданзанванчүг (моңғ. Богд Жавзандамба Агваанлувсанчойжиннямданзанванчүг, тиб. ངག་དབང་བློ་བཟང་ཆོས་ཀྱི་ཉི་མ་བསྟན་འཛིན་དབང་ཕྱུག་, Вайли: ngag dbang blo bzang chos kyi nyi ma bstan 'dzin dbang phyug; 1869, Лихуа17 ақпан 1924, Ұланбатыр) VIII Боғд хан — сегізінші Халха-Джебдзун-Дамба-хутухта, Моңғолия буддистерінің жетекшісі, Моңғолияның теократиялық билеушісі, (1911—1924), Моңғолияның шектеулі монархы (1921—1924). XVII ғасырдың аяғынан бері Моңғолияның жалғыз ханы.

Боғд хан
ངག་དབང་བློ་བཟང་ཆོས་ཀྱི་

ཉི་མ་བསྟན་འཛིན་དབང་ཕྱུག་

Боғд хан
Боғд ханның портреті, автор — Марзан Шарав (бөлігі)
Боғд хан
Лауазымы
Ту
Ту
VIII Боғд хан, Халха-Джебдзун-Дамба-хутухта
1874 — 17 ақпан 1924
Ізашары Агваанчойжинванчүгпэрэнлайжамц
Ізбасары Жамбалнамдолчойжижалцан
Ту
Ту
Моңғолияның ханы
Ту
Ту
1911 — 1924
Ізашары Лигдэн хан (XVII ғасыр)
Пу И (Қытай императоры ретінде)
Ізбасары Пэлжидийн Гэндэн (МХР билеушісі ретінде)
Өмірбаяны
Діні тибет буддизмі
Дүниеге келуі 13 қазан 1869 (1869-10-13)
Лихуан, Сычуань, Цинь империясы
Қайтыс болуы 17 сәуір 1924 (1924-04-17) (54 жас)
Ұланбатыр
Жерленді Гандантэгчэнлин
Жұбайы Дондогдулам хатан, Гэнэнпил хатан
Балалары Ялгуусан-хутухта (асырап алған ұлы)

Өмірбаяны

өңдеу

Ерте өмір және тану

өңдеу

Боғд хан 1869 жылы[1] тибет шенеунігінің отбасында оның алдындағы Агваанчойжинванчүгпэрэнлайжамц қайтыс болғаннан кейін бір жылдан кейін дүниеге келді. Ол өмірінің алғашқы жылдарын анасымен бірге Потала Далай ламаның Лхаса сарайында өткізді. Баланы жаңа Боғд хан ретінде ресми тану XII Далай-лама мен Панчен-ламаның қатысуымен Поталада өтті. 1873-1874 жж. үлкен салтанатты шеру, оның ішінде орыс бурят ламалары, Моңғолиядан Лхасқа құбылғанды ​​Моңғолияға ертіп барды. 1875 жылы Боғд хан Өргөөға аман-есен жетті.

 
Он жеті жасар Боғд хан. Алексей Позднеев фотосуреті

Дереккөздер

өңдеу
  1. Кейбір дереккөздер қате көрсетілген 1870 ж. — датировка көру Сонинбаяр Ш., Пунсалдулам Б. 2009. Монголын тусгаар тогтнол оюун санааны их удирдагч VIII Богд Жэвзундамба хутагт. Улаанбаатар. Сонымен қатар, күнтізбелердегі айырмашылық жай ғана ескерілмеді.