Вулканешты

Вулканешты (молд. Vulcănești, Вулкэнешть, ғағ. Valkaneş) — Молдовадағы Ғағауыз автономиялық аумақтық бірлігі құрамындағы қала.

Вулканешты
ғағ. Valkaneş
Әкімшілігі
Ел	МолдоваМолдова
Аймағы	Ғағауызстан
Ішкі бөлінісі	коммуна
Тарихы мен географиясы
Координаттары	45°41′03″ с. е. 28°24′10″ ш. б.45.68417° с. е. 28.40278° ш. б. / 45.68417; 28.40278
Алғашқы дерек	1605
статусы	1995
Уақыт белдеуі	UTC+2:00
Тұрғындары
Тұрғыны	15 462 адам (2004)
Ұлттық құрамы	70,25% - ғағауыздар, 11,31% - молдовандар, 7,67% - орыстар
Сандық идентификаторлары
Телефон коды	+373 293 -----
Пошта индексі	MD-5301
Вулканешты
Вулканешты шекарасы

Сипаттама

Вулканешты - Вулканешты ауданының әкімшілік орталығы, Кагул өзенінің бойында. Кишиневтан 180 км, Украина шекарасынан 7 км, Румыния шекарасынан 35 км қашықтықта орналасқан.

Халқы

2004 жылғы халық санағы бойынша Вулканешты қаласының халқы 15462 адамды құрайды: 47,69% ерлер, 52,31% әйелдер. Ұлттық құрамы:

• 70,25% - ғағауыздар,
• 11,31% - молдовандар,
• 7,67% - орыстар,
• 5,46% - украиндар,
• 4,13% - бұлғарлар,
• 0,08% - сығандар,
• 0,01% - еврейлер,
• 1,06% - басқа ұлт өкілдері.

Тарихы

Вулканешты қаласының қашан құрылғанын нақты айту қиын. Қалаға Кагул жағынан кіре берістегі стелада 1712 жылы деп көрсетілген.«Бессарабияның өзі немесе Буджака деп аталатын статистикалық сипаттамасы» (Акерман, 1899) кітабында 1703 жылы «Вулканешты колониясының» болғаны туралы ақпарат берілген. Бірақ Вулканешты ауылы туралы алғашқы ескерту 1605 жылдан басталады. Владимир Никудің «Молдавияның қоныстары құжаттарда және көне (ескі) кітаптарда» библиографиялық нұсқаулығында Вулканешты ауылы 1605 жылы 12 сәуірде аттестациядан өткені айтылады, бірақ бұл елді мекеннің нақты қай жерде орналасқаны туралы нақты мәлімет жоқ.

Ғағауыз ағартушысы Михаил Чакир «Вулканешты» сөзі татар тілінен шыққан және «көп қан» дегенді білдіреді деп есептеген. Өйткені 250 жыл бұрын 1768-1774 жылдардағы орыс-түрік соғысының Кагул шайқасы деп аталатын басты шайқастарының бірі қазіргі Вулканешты қаласының маңындағы Кагул өзенінің бойында өтті.

Ақын Александр Пушкиннің де табаны Вулканешты жерін басып өткен. 1823 жылы оңтүстікке жер аударылған кезде Гречен жолының бойымен Кагул ұрыс даласынан өткені туралы, онымен бірге болған мемлекеттік шенеунік Липрандидің жазбаша дәректері бар.

1940 жылы қарашада Вулканешты аудан орталығы болды. 1965 жылы Вулканешты ауылы қала типтес елді мекен, 1995 жылы қала мәртебесін алды. 1993 жылдың 23 желтоқсанынан бастап Вулканешты Ғағауыз автономиялық аумақтық бірлігі құрамына кіреді.

Экономикасы

Вулканешті Кишинев, Румыния, Украинамен байланыстыратын Вулканешты теміржол торабы бар. Қала аумағы арқылы Кишинев-Джурджулести-Галати халықаралық тас жолы өтеді.

Резидент-фирмалардың негізгі қызметі: шарап өндіру, тігу, сұрыптау, орау, таңбалау және тауарлармен басқа да операциялар, көтерме сауда. Қаланың аграрлық секторын жүзім шаруашылығы, бау-бақша және мал шаруашылығы кәсіпорындары құрайды. Жетекші кәсіпорындарға «Agro-Gigant» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі мен «Nezetli-Iuzium» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі жатады.

Әлеуметтік салалар

Білім беру жүйесіне

• 6 мектепке дейінгі мекеме,
• 2 жалпы білім беретін мектеп,
• гимназия,
• 2 теориялық лицей кіреді.

Қалада музыка және өнер мектебі, балалар шығармашылық үйі, кітапхана, мұражай бар. Вулканешты тұрғындарына медициналық қызметтерді аудандық аурухана мен отбасылық дәрігерлер орталығы көрсетеді.