Иттербий
Иттербий (лат. Ytterbyum; Yb) — элементтердің периодтық жүйесінің III тобындағы химиялық элемент, лантаноидтарға жатады; ат. н. 70; ат. м. 173,04; тығыздығы 6,98 г/см3; балқу t 8210С; қайнау t 12110С. Жұмсақ, күмістей ақ түсті металл. Белгілі изотоптарының саны – 27. Иттербийді 1878 швед. химигі жылымариньяк ашқан.
| |||||||||||||||
| Жай заттың сыртқы бейнесі | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
күміс-ақ металл; бозғылт сары реңкпен 
| |||||||||||||||
| Атом қасиеті | |||||||||||||||
| Атауы, символ, нөмірі |
Иттербий, 70 | ||||||||||||||
| Топ типі | |||||||||||||||
| Топ, период, блок |
III, 6, f | ||||||||||||||
| Атомдық масса (молярлық масса) | |||||||||||||||
| Электрондық конфигурация |
[Xe] 6s24f14 | ||||||||||||||
| Қабықшалар бойынша электрондар |
2, 8, 18, 32, 8, 2 | ||||||||||||||
| Атом радиусы |
176 пм | ||||||||||||||
| Химиялық қасиеттері | |||||||||||||||
| Ковалентті радиус |
187±8 пм | ||||||||||||||
| Ион радиусы |
(+3e) 85.8 (+2e) 93 пм | ||||||||||||||
| Электртерістілігі |
1,1 (Полинг шкаласы) | ||||||||||||||
| Электродты потенциал |
Yb←Yb3+ -2,22 В | ||||||||||||||
| Тотығу дәрежелері |
0, +1, +2, +3 | ||||||||||||||
| Иондалу энергиясы |
1-ші: 603.4 кДж/моль (эВ)
| ||||||||||||||
| Жай заттың термодинамикалық қасиеттері | |||||||||||||||
| Термодинамикалық фаза | |||||||||||||||
| Тығыздық (қ.ж.) |
6,9654 г/см³ | ||||||||||||||
| Балқу температурасы |
1097 K | ||||||||||||||
| Қайнау температурасы |
1466 K | ||||||||||||||
| Балқу жылуы |
3,35 кДж/моль | ||||||||||||||
| Булану жылуы |
159 кДж/моль | ||||||||||||||
| Молярлық жылусыйымдылық |
26,7 Дж/(K·моль) | ||||||||||||||
| Молярлық көлем | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Жай заттың кристаллдық торы | |||||||||||||||
| Тор құрылымы |
Текше бетке бағытталған | ||||||||||||||
| Тор параметрлері |
5,490 Å | ||||||||||||||
| Дебай температурасы |
н / ж K | ||||||||||||||
| Басқа да қасиеттері | |||||||||||||||
| Жылуөткізгіштік |
(300 K) (34,9) Вт/(м·К) | ||||||||||||||
| Юнг модульі |
β-формасы: 23,9 ГПа | ||||||||||||||
| Жылжу модульі |
β-формасы: 9.9 ГПа | ||||||||||||||
| Пуассон коэффициенті |
β-формасы: 0.207 | ||||||||||||||
| Виккерс қаттылығы |
205–250 МПа | ||||||||||||||
| Бринеллий қаттылығы |
340–440 МПа | ||||||||||||||
| CAS нөмірі |
7440-64-4 | ||||||||||||||
Иттербийді атауы, сондай-ақ иттрий, тербий, эрбий элементтерінің атаулары Швецияның Иттербю қаласының маңынан табылған иттербит (гадолинит) минералы атауына байланысты қойылған. Электрвакуумдық аспаптарда газсіңіргіш материал ретінде, радиоэлектроникада қолданылатын кристаллофосфор, люминофор жасау үшін және арнайы қорытпа ретінде пайдаланылады.
Сілтемелер
өңдеу«Қазақстан»: Ұлттық энциклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, IV том
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
|
Бұл — химия бойынша мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. |