Мұнайлы ауданы
Мұнайлы ауданы — Маңғыстау облысының батысында орналасқан әкімшілік бөлініс. Аудан орталығы – Маңғыстау ауылы, облыс орталығынан қашықтығы 20 км.
| Қазақстан ауданы | |||
| Мұнайлы ауданы | |||
| |||
| Әкімшілігі | |||
|---|---|---|---|
| Облысы | |||
| Аудан орталығы | |||
| Ауылдық округтер саны |
7 | ||
| Ауыл саны |
8 | ||
| Әкімі |
Ержан Күмісқалиев | ||
| Аудан әкімдігінің мекенжайы |
Маңғыстау ауылы, 16-квартал, №11 | ||
| Тарихы мен географиясы | |||
| Құрылған уақыты |
2007 | ||
| Жер аумағы |
4922 км² (5-ші орын) | ||
| Уақыт белдеуі | |||
| Тұрғындары | |||
| Тұрғыны |
163 691[1] адам (2023)(1-ші орын) | ||
| Тығыздығы |
33 адам/км² (1-ші орын) | ||
| Ұлттық құрамы |
қазақтар (96,91%) қарақалпақтар (1,16%), орыстар (0,61%), өзбектер (0,51%), басқалары (0,81%) 2022 ж.[2] | ||
| Сандық идентификаторлары | |||
| Автомобиль коды |
12 | ||
|
| |||
Тарихы өңдеу
Аудан Қазақстан Республикасы Президентінің 2007 жылғы 4 маусымдағы «Маңғыстау облысының әкімшілік-аумақтық құрамына өзгертулер енгізу туралы» №338 санды жарлығына сәйкес құрылды[3]. Құрамына Ақтау қаласына қарасты Маңғыстау, Баянды, Қызылтөбе ауылдық округтері енгізілді. Сол жылы жаңадан Дәулет, Атамекен, Басқұдық ауылдық округтері, 2011 жылы Батыр ауылдық округі құрылды.
Географиясы және климаты өңдеу
Аудан Маңғыстау облысының орталығы Ақтау қаласынан 16 шақырым қашықтықта орналасқан. Мұнайлы ауданы солтүстігінде Түпқараған, Маңғыстау, батысында Ақтау қаласымен, оңтүстігінде Қарақия ауданымен шектеседі.
Мұнайлы ауданының орналасқан жері теңіз жағасынан 20-23 шақырым қашықтықта орналасқан, жері тастақ, төңірегі тегістік, жазық дала. Ауданның климаттық жағдайы цельси температурасымен есептеген кезде қуаң, континенттік, жазы ыстық, қысы суық. Қаңтардың орташа температурасы – 4-9ºС. Солтүстігінде - 10ºС, кейде - 15ºС дейінгі аязды күндер болады. Шілденің орташа температурасы +24-38ºС аралығында.
Аудан көлемі негізінен шөл-шөлейт аймақ зонасына жататындықтан ылғалы аз, жері ащы, сорлы жерлерге тән өсімдіктер өседі. Аудан аумағындағы жануарлар дүниесінде негізінен кемірушілер, бауырымен жорғалаушылардың үлесі басым[4].
Халқы өңдеу
Мұнайлы ауданы шоғырланған халықтың көпшілігін, яғни 80 пайызы алыс-жақын шет елдерден көшіп келген қандастар құрайды.
| Этнос | Саны, адам | Пайыздық үлесі, % |
|---|---|---|
| Қазақтар | 156 747 | 97,19 |
| Қарақалпақтар | 1 369 | 0,84 |
| Орыстар | 1 076 | 0,66 |
| басқа этностар | 2 078 | 1,31 |
| Санақ жылы | Саны, адам | Ер адам саны | Әйел адам саны |
|---|---|---|---|
| 2015[5] | 128 750 | - | - |
| 2019 | 161 270 | 81 998 | 79 272 |
Әкімшілік бөлінуі өңдеу
Аудан көлемі 4 922 км2. Аудан құрамында 7 ауыл әкімшілігі бар.
| Ауылдық округ | Халқы | Елді мекендер |
|---|---|---|
| Атамекен ауылдық округі | 39 126 (2016) | Атамекен |
| Басқұдық ауылдық округі | 28 500 (2016) | Басқұдық |
| Батыр ауылдық округі | 10 172 (2016) | Батыр |
| Баянды ауылдық округі | 5 230 (2016) | Баянды |
| Дәулет ауылдық округі | 9 350 (2016) | Дәулет |
| Қызылтөбе ауылдық округі | 28 343 (2016) | Қызылтөбе, Бірлік |
| Маңғыстау ауылдық округі | 28 373 (2016) | Маңғыстау |
Әкімдері өңдеу
- Оспан Қазақбаев (2007-2010)
- Елубай Әбілов (2010-2015)
- Нұрлан Тәжібаев (2015-2018)
- Рахат Елтизаров (2018-2022)
- Ержан Күмісқалиев (2022 ж. бастап)
Дереккөздер өңдеу
- ↑ Қазақстан Республикасы халқының жынысы және жергілікті жердің типіне қарай саны (2023 жылғы 1 қаңтарға)
- ↑ Қазақстан Республикасы халқының жекелеген этностары бойынша саны (2022 жыл басына)
- ↑ Тарихы Мұрағатталған 2 шілденің 2017 жылы.
- ↑ Әлеуметтік-экономикалық төлқұжат Мұрағатталған 1 шілденің 2017 жылы.
- ↑ Қазақстан Республикасының Статистика агенттігі. Қазақстан Республикасы тұрғындарының облыстар, қалалар мен аудандар, жынысы мен жас ерекшелігі топтары, этностық бөлігі бойынша 2015 жылдың басындағы саны Мұрағатталған 18 қыркүйектің 2020 жылы.