Полиция

Полиция (ағылш. police; гр. politeia —мемлекеттік істерді басқару; басқарма;фр. Police, от көне грекше: ἡ πολιτεία — мемлекет, қала) — қоғамдық тәртіпті сақтау, қылмыспен күресу, мемлекет пәрменін орындату, халық пен мемлекеттің қауіпсіздігін қамтамасыз ету, қоғамдық және мемлекеттік құрылысты қорғау міндеттері жүктелген мекемелер мен лауазымдардың және әскерилендірілген жасақтардың жиынтық атауы.

Алматы қаласындағы полиция көлігі

Германиядағы полиция

Германия полицейі

Неаполь полицейі

16 — 17 ғасырларда Еуропа елдерінде қоғамдық тәртіпті сақтау органдары Полиция деп аталды. Ресейде “Полиция” термині 18 ғасырдың басында қолданылды. 1718 жылдан бастап Ресей қалаларында ген.-полицмейстер лауазымы белгіленді. Нәтижесінде Полиция департаментіне бағынатын орт-тандырылған, тұтас Полиция органдарының жүйесі пайда болды. Полиция департаменті 1917 ж. жойылды.

Қазақстанда тәуелсіздік алғаннан кейін милиция органдарының атауы Полиция болып өзгертілді. ҚР ішкі істер органдарының жүйесінде әкімшілік, криминалдық, әскери, көші-қон, жол, күзет Полициялары бар. Қаржы Полициясы өз алдына органдар жүйесін құрайды.

Полиция саны бойынша елдері

• Полиция саны бойынша елдер тізімі

Полиция бойынша елдер

•  Аустрия — Аустрия Федералдық Полициясы
•  Албания — Албания Полициясы
•  Аргентина — Аргентина Полициясы
•  Болгария — Болгария Полициясы
•  Ватикан — Ватикан Полициясы
•  Германия — Германия Полициясы
•  Грекия — Грекия Полициясы
•  Израиль — Израиль Полициясы
•  Канада — Корольдік канадалық атты полиция
•  Кения — Кения Полициясы
•  Қазақстан — Қазақстан Полициясы
•  Латвия — Латвия Полициясы
•  Люксембург — Люксембург Ұлы Герцогтігі
•  Молдова — Молдова Полициясы
•  Пәкістан — Пәкістан Полициясы
•  Ресей — Ресей Полициясы
•  Сальвадор — Сальвадор Полициясы
•  Сомали — Сомали Полициясы
•  АҚШ — Америка Құрама Штаттарындағы тәртіп сақтаушы органдар
•  Финляндия — Финляндия Полициясы
•  Жапония — Жапония Полициясы
•  Украина — Украина Ұлттық Полициясы

Әр түрлі елдердегі атаулары

• Албания — policia
• Беларусь — міліцыя (паліцыя)
• Болгария, Қазақстан, Ресей — полиция
• Босния және Герцеговина, Латвия, Хорватия — Policija
• Британофондар (Аустралия және басқа Британ Ынтымағы, АҚШ), Барбадос, Ботсвана — police
• Германофоны (Австрия, Германия) — Polizei
• Италия — polizia
• Испанидад (Аргентина, Боливия, Испания және т.б.) — policía
• Лузофоны (Ангола, Бразилия, Португалия) — polícia
• Македония — полицијата
• Нидерланды — politie
• Норвегия — politiet
• Польша — policja
• Украина — поліція
• Финляндия — poliisi
• Франкофония (Франция) — gendarmerie
  • (канадалық Квебек) — Sûreté, police
• Швеция — polis
• Эстония — politsei

Азия

• Әзірбайжан, Бруней — polis
• Алжир, Бахрейн — الشرطة (транскрипциясы te`shurto)
• Армения — ոստիկանությունը (тр. vostikanut’yuny)
• Бангландеш — পুলিশ (тр. puliśa)
• Вьетнам — Cảnh sát
• Иран — پلیس
• Израиль — משטרה (тр. миштара)
• Қытай — 警方 (тр. Jǐngfāng — цинфан)
• Корея — 경찰 (тр. gyeongchal — кёнч’аль)
• Монголия — цагдаа
• Таиланд — ตำรวจ (тр. Tảrwc)
• Жапония — 警察 (тр. keisatsu — кэйсацу)

Тағы қараңыз

• Әскери полиция
• Муниципалдық полиция
• Салық полициясы
• Жол полициясы
• Наркополиция
• Интерпол
• Полицейлік мемлекет
• Милиция
• Халықаралық Полицейлік қатігездікке қарсы күрес күні
• Үшінші рейхтегі полицейлік тәртіп
• Құқық қорғау іс-әрекет
• Құқық қорғау органдары
• A.C.A.B.

Дереккөздер

«Қазақстан»: Ұлттық энциклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, VII том

Әдебиет

• Алексушин Г. В. История правоохранительных органов. Самара: Издательство АНО «ИА ВВС» және АНО «Ретроспектива», 2005.
• {{{тақырыбы}}}.
• Полиция // Брокгауз бен Ефрон энциклопедиялық сөздігі: 86 томдық (82 т. және 4 қос.) — СПб., 1890—1907.

Сілтемелер

• 1979 жылы 8 мамырда Еуропа Кеңесінің Парламенттік Ассамблеясысының Полиция туралы Декларация
• Принципы деятельности полиции. Методическое пособие по правам человека Мұрағатталған 24 қарашаның 2017 жылы.
• Полицейлік мемлекеттер (как организована және работает полиция в разных странах)
• Әлемнің әр түрлі елдеріндегі полицей формасы Мұрағатталған 10 қарашаның 2012 жылы.
• С.Федосеев. Стволы закона
• Сведения о правоохранительных органах 56 государств-участников ОБСЕ және 12 партнеров по сотрудничеству Мұрағатталған 15 тамыздың 2010 жылы.  (ағыл.)
• Полициядағы әйелдер
• Кинематографиядағы полицейлер