Уикипедия:Авторлық құқықтар

Лақап: УП:АҚҚ УП:(C) УП:КӨШІРМЕ

Авторлық құқықтар — автордың жеке мүлiктiк емес және мүлiктiк құқықтары. Уикипедияға авторлық құқықпен қорғалған мағлұмат қосылмайды. Қосылған мағлұмат авторының құқығы бұзылған деп анықталса, мағлұмат дереу жойылады.

Мағлұматты басқа тораптардан көшірмеңіз. Тек қоғамдық қазына деп табылатын мағлұматты рұқсатсыз көшіріп, қосуыңызға болады, өкінішке орай, бұған ғаламтордағы тораптардың не суреттердің көпшілігі кірмейді.

Авторлық құқықты сақтауда Уикипедия қатысушыларының іс–әрекеттері төменде келтірілген қағидаларға сәйкес болуы керек:

Уикипедия қорының айқындалған қолдану шарттарымен;
Creative Commons Attribution-Share Alike License 3.0 (CC-BY-SA-3.0)^[1] және GNU Free Documentation License (GFDL)^[2] лицензиясымен;
Қазақ Уикипедиясының сервері орналасқан АҚШ-тағы Флорида штатының қолданылуындағы авторлық құқық туралы заңнамамен^[3];
Мемлекет заңнамасымен^[4]^[5]^[6]^[7]^[8]^[9].

CC-BY-SA-3.0 және GFDL лицензиясымен қазақ Уикипедиясы текстік материалдар шығарады, таратады, бұл Уикипедияда қайнар көз ретінде сілтеме беріліп өз күшінде болу шарты арқылы ғана мақаланы кез келген (соның ішінде коммерциялық) мақсатта жариялауға және таратуға мүмкіндік береді. Уикипедияда өзгертілмейтін тараулар, кіріспе және қорытынды мәтіндер болмайды.

Берн конвенциясының әдеби және көркем шығармаларды қорғау келісіміне сәйкес авторлық құқық жасырын түрде таратылады^[10]. Бұл авторлық құқықты сақтау белгісі қойылмаған шығармалар авторлық құқық объектісі болуы мүмкін екендігін білдіреді.

Мақала жазу барысында сыртқы мәтіндерді қолдану

Уикипедияда келесі шарттардың біреуі орындалған жағдайда мәтін жарық көре алады:

егер мәтін әлеуметтік мүлік болса (АҚШ-та немесе өз мемлекетінде);
егер мәтін авторлық құқық объектісі болмаса (мысалы, ондай мәтінге заң және басқа да ресми құжаттар, фольклор, көлік қозғалысы мен телебағдарлама күнтізбелері жатады);
егер Сіз осы мәтіннің авторы бола отырып, CC BY-SA (немесе GFDL) лицензия шартына сәйкес; оның таралуы, өзгертілуі, қолданылуымен (соның ішінде коммерциялық) келіссеңіз; келісім беру туралы толығырақ қараңыз: Уикипедия:Рұқсат алу ;
егер мәтіннің заңды иесі CC BY-SA (немесе GFDL) лицензия шарты бойынша өзінің жеке мәтінін таратуға, өзгертуге және қолдануға келісім берсе;

Назар аударыңыз! Шеттен алып қолдану кезінде қателіктер жібермес үшін авторлық құқықтың нақтылығына көз жеткізген жөн.

Шеттен алып қолдану фактілеріне (нақты мәлімет) жол беріледі.

Дәйексөзді (цитата) орынды жеткізу мақсатына қарай цитатаны қолдану.

Тағы қараңыз:

Уикипедияның ішіндегі мәтіндерді қолдану

Уикипедияның өзге мақалаларын көшіргенде немесе Уикипедияның басқа тіл бөлімдерінен мәтіндерді аударған кезде де авторлық құқықты сақтау керек, міндетті түрде Қолдану шарттары және GNU FDL мен Creative Commons Attribution/Share-Alike 3.0 лицензиясының міндеттемелерін орындап, мақала авторларын көрсету шарт, мысалы алынған мәтіннің сілтемесін беру (өңдеуді талқылауда) немесе материалдың басты авторларын жеке көрсету керек.

Мақала жазу барысында суреттерді қолдану

Қазақ Уикипедиясына суреттер енгізуде суреттерді қолдану ережелері мен суреттерді лицензиялау ережелеріне бағыну керек.

Авторлық құқық бұзылғанда не істеу керек?

Мақалалар

Егер мақаланың мазмұны ашық емес дереккөзінен көшіріліп алынса, (мысалы, копирайтері көрсетілген мекеменің ресми сайты) ондай мақала УП:ЖЖС#М6 критериі бойынша бірден жойылу керек. Ол үшін мақаланың басына {{db-copyvio|url=плагиат дереккөзі}} шаблонын қою керек, ал осы мақаланы құрған қатысушының талқылауына хабарлама {{subst:nothanks-cv|url=плагиат дерекөзі|мақала атауы}} жіберу керек.

Егер мәтін бізге немесе бізден көшіріліп алынғаны нақты белгісіз болса, ашық екендігіне немесе басқа да күмәндеріңіз болса мақаланы жай жоюға ұсыну керек.

Егер авторлық құқықты бұзатын үзінді версияда көрсетілсе, түсіндірмеде жоққа шығарудың себебін көрсетіп өзгерісті жоққа шығару керек немесе өз бетінше қайта жазу қажет.

Файлдар

Файлдарды (сурет) қолдану туралы мағлұмат Уикипедия:Суреттерді қолдану ережелері және Уикипедия:Суреттерді лицензиялау беттерінде толық берілген.

Авторлық құқығы туралы жазылмаған немесе лицензияланбаған суреттерді {{subst:nld}} үлгісімен, ал сол суретті жүктеген қатысушының талқылау бетіне лицензиясыз суреттің апта ішінде жойылатыны туралы мәлімет беретін {{subst:Сурет статусы жайлы сұрау|Сурет:сурет атауы}} үлгісімен көрсету керек.

Ескерту

Плагиат жасаған қатысушының талқылау бетіне {{subst:cv|<плагиаты бар мақала атауы>}} үлгісін істеу керек. Ережеге бағынбаған жағдайда талқылауына {{subst:cv warning}} үлгісін үстеу арқылы ескерту жасау қажет. Авторлық құқықты үнемі бұзылушыларға адал ниет көрсету негізсіз болса, ондай жағдайда бұғаттау қолданылады.

Авторлық құқықты бұзудағы жауапкершілік

Авторлық құқықты бұзған жағдайда Уикипедияның ережелеріне сәйкес әкімшілік жазадан бастап, бұзушының сайтқа мүлдем кіруге рұқсат бермейтін жағдайларына дейін қарастырылған.

Уикипедиядан бөлек авторлық құқықты бұзғандығы үшін әкімшілік, қылмыстық және азаматтық жауапкершілікке тартылады.

Әкімшілік және қылмыстық істер құқық бұзушының орны бойынша, ал азаматтық іс — құқық бұзушының мекен-жайы бойынша анықталады.

Тағы қараңыз

Түсініктемелер

[1] Лицензияның ресми мәтіні Creative Commons Attribution-Share Alike License 3.0 (ағыл.)

[2] Лицензияның ресми мәтіні GNU Free Documentation License 1.3 (ағыл.)

[3] Авторлық құқық туралы АҚШ заңы (ағыл.)

[4] 6 қыркүйек 1952 жыл авторлық құқық туралы әлемдік конвенция (Парижде 24 шілде 1971 ж қайта қаралған)

[5] Авторлық құқық туралы келісімшарт (WCT) (1996 жылы 20 желтоқсанда Женевада дипломатиялық конференцияда қабылданған)

[6] Авторлық құқықты сақтаудағы Мәскеу келісімі (Мәскеу, 1993 ж, 24 қыркүйек)

[7] Ресми сайт WIPO

[8] Paris Convention for the Protection of Industrial Property (ағыл.)

[9] Ресей Федерациясының Азаматтық кодексінің IV бөлімі

[10] 1886 жылы 9 қыркүйек әдеби және көркем шығармаларды қорғау жайлы Берн конвенциясы

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]