Ескендір90
Елімнің бақытын тербеткен тәуелсіздік
Елімнің бақытын тербеткен тәуелсіздік өңдеу
| Қазақстан Республикасы | |||||
| |||||
| Ұран: «Алаш! (тарихи) Алға Қазақстан! (ресми емес)» | |||||
| Әнұран: «Менің Қазақстаным» (тыңдау ) | |||||
.svg)
| |||||
| Тарихы | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Құрылды | 1465 жыл | ||||
| Тәуелсіздік күні | 16 желтоқсан 1991 жыл (КСРО-дан) | ||||
| Мемлекеттік құрылымы | |||||
| Ресми тілдері | Қазақ тілі — мемлекеттік тіл орыс тілі — ресми | ||||
| Елорда | .png){kind=small} Астана
| ||||
| Ірі қалалары | Алматы, Астана, Шымкент, Қарағанды, Ақтөбе, Павлодар, Тараз, Семей, Өскемен | ||||
| Үкімет түрі | Президенттік унитарлы республика | ||||
| Президенті Премьер-министрі |
Нұрсұлтан Назарбаев Бақытжан Сағынтаев | ||||
| Мемлекеттік діні | Зайырлы мемлекет | ||||
| Экономикасы | |||||
| Қосымша мәліметтер | |||||
.svg)
Басқа мағыналар үшін Қазақстан (айрық) деген бетті қараңыз.Қазақстан — Шығыс Еуропа мен Орталық Азияда орналасқан мемлекет. Бaтысында Еділдің төмeнгі ағысынан, шығысында Алтай тауларына дейін 3000 км-ге, солтүстіктегі Батыс Сібір жазығынан, оңтүстіктегі Қызылқұм шөлі мен Тянь-Шань тау жүйесіне 1 600 км-ге созылып жатыр. Қазақстан Каспий теңізі арқылы Әзірбайжан, Иран елдеріне, Еділ өзені және Еділ-Дон каналы арқылы Азов және Қара теңіздерге шыға алады. Мұхитқа тікелей шыға алмайтын мемлекеттердің ішінде Қазақстан - ең үлкені.
Қазақстан бес мемлекетпен шекаралас, соның ішінде әлемдегі құрлықтағы ең ұзақ шекара солтүстігінде Ресеймен — 6 467 км құрайды. Оңтүстігінде — Түрікменстан — 380 км, Өзбекстан — 2 300 км және Қырғызстан — 980 км, ал шығысында — Қытаймен — 1 460 км шектеседі. Жалпы құрлық шекарасының ұзындығы — 13392,6 км[1]. Батыста Каспий теңізімен, оңтүстік батыста Арал теңізімен шайылады[2].
2016 жылдың 1 қаңтарға елдегі тұрғындар саны - 17 670 957 адам бұл әлем бойынша 64-орын. Жер көлемі жағынан әлем елдерінің ішінде 9-орын алады (2 724 900 км²).
Елдің астанасы - Астана қаласы. Мемлекеттік тілі - қазақ тілі. Ресми тілі - орыс тілі.
Қазақстанның тәуелсіздігі өңдеу
Қазақстан Республикасының Тәуелсіздік күні — тарихы тереңде жатқан елдің жаңа заманда өз алдына қайта егеменді ел болған күні. Тәуелсіздік күні мерекесі әр жылдың 16 желтоқсанында аталып өтеді. Бұл күн ұлттық, мемлекеттік деңгейдегі елеулі мереке болғандықтан 16-17-желтоқсан күндері күнтізбеде демалыс болып табылады. Жыл сайын республика азаматтарының арасында мәдениет қайраткерлері, әлеуметтік саладағы ерекше қызметімен көзге түскен мамандар, әскери шенділер мен офицерлер, құқық қорғау саласының қызметкерлері және ел өміріндегі белсенді өзге де сала өкілдері елеулі еңбек еткендері үшін мемлекеттік марапаттармен (наградалар) марапатталады. 16-желтоқсан күні Қазақстанның барлық жерлерінде мерекелік мәдени ойын-сауық іс-шаралары ұйымдастырылады. Кешке қарай үлкен орталықтардың аспаны отшашумен көмкеріледі. Тәуелсіздік тек Қазақстан тұрғындары үшін емес, сонымен бірге, шетелдердегі қазақ халқының өкілдері үшін де маңызы зор мереке.
Тәуелсіздік – асыл арман. Ол – сан ғасырлар бойы бабалардың, қасиетті жеріміздің әрбір қадамын қорғау үшін төгілген өлшеусіз қаны мен терінің өтеуі. Жер жаһандағы әр адам еркіндікте, азаттықта ғұмыр кешу бақытын көксейді. Сол еркіндік үшін, азаттық үшін аянбай айқасып, жанын қияды. Еркіндік, азаттық біздің халқымыздың ежелгі арманы еді.
Менің Отаным осы күнге жеткенше үш жүз жылға жуық бодандықтың бұғауында, жетпіс жылдан аса кеңістік кезеңінің шырмауында болды. Сол көптен күткен, талай ғасырлар бойы аңсаған тәуелсіздікке қол жеткізгенімізге 20 жыл толып отыр. Тәуелсіздік деген қандай тәтті ұғым! Оның қандай жолмен келгенін қай қазақ білмейді?! Ол –талай күрес жемісі. Қазақ даласының талай перзенттері бұл күрес жолында жанын салған-ды. Құлағыма өткен тарих тереңінен «елім-ай» деген ата-бабамыздың зарлы үні келеді. Көздерінен қанды жас ағып, елімен, жерімен қимастықпен қоштасып, азаттық жолында құрбан болған талай-талай боздақтардың ұрпаққа қалдырған аманаты жатыр.
Тарихы өңдеу
1991 жылы КСРО ыдырап, Одақтың құрамындағы елдер өз алдарына жеке мемлекет болып жатты. Солардың қатарында Қазақстан да болды. 1991 жылы 16-желтоқсанда Қазақстанның Жоғарғы Кеңесі “Тәуелсіздік пен мемлекеттің егемендігі туралы” заңды қабылдады. Ескеретіні, Қазақстан КСРО құрамындағы елдердің арасында ең соңғысы болып Тәуелсіздігі туралы заңды қабылдады. Бұл заң 1990 жылы 25-қазанда қабылданған Қазақстанның Егемендігі туралы Декларациямен бірге Қазақ елінің елдігін нығайта түсті.
Қазақстанның Тәуелсіздігін ресми түрде ең алғаш болып мұхиттың арғы жағында жатқан Америка Құрама Штаттары мойындады, екінші болып айдаһардай айбарлы Қытай, сонан соң Ұлыбритания мойындады. Оның артынан Моңғолия, Франция, Жапония, Оңтүстік Корея және Иран Ислам мемлекеті мойындады. Иран — Қазақстанның тәуелсіздігін мойындаған алғашқы мұсылман мемлекет. Ал “Тәуелсіздігімізді ең алғаш болып бауырлас Түркия мемлекеті мойындады” деген сөздің ақиқат еместігін білгеніміз жөн. Түркия алғаш болып Қазақстанда өз елшілін ашты, бірақ тәуелсіздігімізді мойындауда он жетінші болды. Бұл деректі еліміз Тәуелсіздік алғаннан кейін Сыртқы істер министрінің орынбасары қызметін атқарған, елдің сыртқы саясат тұжырымдамасы авторларының бірі болған Вячеслав Ғиззатов келтірген. ҚР Сыртқы Істер министрлігінде тіркелген дипломатиялық құжаттарда Түркияның Қазақстан тәуелсіздігін ресми түрде мойындайтын протоколға 1992 жылдың 2-наурызы күні қол қойғандығы көрсетілген. Алғашқы күндері әлемнің салмақты елдері мойындап, кейіннен басқа да елдер мойындап жатты. Осылайша әлемдік саясат аренасында ҚАЗАҚСТАН деген мемлекет тәй-тәй басты. Небары бірнеше аптаның ішінде әлемнің көптеген беделді елдері Қазақ елінің тәуелсіздігін мойындап, дипломатиялық қатынастар басталды.
Әкімшілік бөлінуі өңдеу
Қазақстан Республикасы — унитарлы мемлекет. Әкішілік құрылымы бойынша құрамына 14 облыс, 86 қала, соның ішінде 3 республикалық маңызы бар қалалар (Астана, Алматы, Байқоныр), 168 аудан, 174 ауылдық округ кіреді.
Мемлекеттік құрылысы өңдеу
Қазақстан — 1995 жылғы 30 тамыздағы респ. референдумда қабылданған Конституция бойынша – өзін демократиялы, зайырлы, құқықтық және әлеумметті мемлекет ретінде орнықтырды. Қазақстан Республикасы – президенттік басқару нысанындағы біртұтас мемлекет. Республиканың ең жоғ. өкілді органы – Парламент. Ол республиканың заң шығару қызметін жүзеге асырады.
Парламент тұрақты жұмыс істейтін екі Палатадан: Сенаттан және Мәжілістен тұрады. Сенатқа әр облыстан және респ. маңызы бар 2 қаладан екі адамнан сайланады. Сенаттың 15 депутатын Парламент өкілеттігі мерзіміне Республика Президенті тағайындайды. Мәжіліс республиканың әкімш.-аумақтық бөлінісі ескеріле отырып құрылған, сайлаушылар саны шамамен тең болатын бір мандатты аумақтық сайлау округтары бойынша сайланатын алпыс жеті депутаттан және партиялық тізім бойынша сайланатын 10 депутаттан тұрады.
Президент Үкіметті Конституцияда белгіленген тәртіппен құрады. Тағайындалғаннан кейінгі он күн мерзім ішінде Премьер-Министр Үкіметтің құрылымы мен құрамы туралы республика Президентіне ұсыныс енгізеді. Қазақстан Республикасының Конституциялық Кеңесі жеті мүшеден тұрады, олардың өкілеттігі алты жылға созылады. Конституциялық Кеңестің төрағасын республика Президенті тағайындайды.
Қазақстан Республикасында сот төрелігін тек сот қана жүзеге асырады. Ол заңмен құрылған Қазақстан Республикасының Жоғ. Соты және республиканың жергілікті соттары болып табылады. Жергілікті мемл. басқаруды тиісті аумақтағы істің жай-күйіне жауапты жергілікті өкілдік (мәслихат) және атқарушы органдар (әкімдік) жүзеге асырады.
Мереке және демалыс күндер өңдеу
| Күн | Қазақша аталуы |
|---|---|
| 1–2 қаңтар | Жаңа жыл |
| 7 қаңтар | Рождество мейрамы (Рождество Христово) |
| 8 наурыз | Халықаралық әйелдер күні |
| 21–23 наурыз | Наурыз мейрамы |
| 1 мамыр | Қазақстан халқының бірлігі мерекесі |
| 7 мамыр | Отан Қорғаушы күні |
| 9 мамыр | Жеңіс күні |
| 6 шілде | Астана күні |
| 30 тамыз | Қазақстан Республикасының Конституциясы күні |
| Қажылықтың соңғы күні. | Құрбан айт |
| 1 желтоқсан | Тұңғыш Президент күні |
| 16-17 желтоқсан | Тәуелсіздік күні |
Әдебиет өңдеу
3.http://bilimsite.kz/tarbie-sagaty/2586-elimnin-bakytyn-terbetken-tauelsizdik.html
- ↑ Казахстан в цифрах-2011
- ↑ [Қазақстан Республикасы Президентінің ресми сайты, http://www.akorda.kz/kz/kazakhstan/general_information/general_information_about_the_republic_of_kazakhstan, 2011 жылдың 8 шілде күні тексерілді]
- ↑ Kazakhstan Public Holidays. Worldtravelguide.net. Retrieved on 2013-01-14.
- ↑ [1]