Үшарал (қала)
Үшарал — Қазақстандағы қала (1984 жылдан), Жетісу облысы Алакөл ауданының орталығы (1928). Іргесі 1871 жылы қаланған.
Қала | |
Үшарал | |
Әкімшілігі | |
---|---|
Ел | |
Статусы |
аудан орталығы |
Облысы | |
Ауданы | |
Ауылдық округі | |
Әкімі |
Бағдат Әбілмәжинұлы Қарасаев |
Тарихы мен географиясы | |
Координаттары |
46°10′11″ с. е. 80°56′22″ ш. б. / 46.16972° с. е. 80.93944° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 46°10′11″ с. е. 80°56′22″ ш. б. / 46.16972° с. е. 80.93944° ш. б. (G) (O) (Я) |
Құрылған уақыты |
1871 |
Бұрынғы атаулары |
Стефанов |
Қала статусы |
1984 |
Уақыт белдеуі | |
Тұрғындары | |
Тұрғыны |
21 198[1] адам (2023) |
Сандық идентификаторлары | |
Телефон коды |
+7 72833 |
Пошта индексі |
040200 |
Автомобиль коды |
19 |
alakol-akimat.kz | |
Үшарал шекарасы
|
Географиялық орны
өңдеуОблыс орталығы – Талдықорған қаласынан солтүстік-шығысқа қарай 281 км-дей жерде, Тентек өзенінің жағалауында орналасқан.
Халқы
өңдеуТұрғыны:
2009 | 2021 | 2021 2009-ға пайызбен | Ерлер 2009 | Ерлер 2021 | 2021 2009-ға пайызбен | Әйелдер 2009 | Әйелдер 2021 | 2021 2009-ға пайызбен |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
17157 | ▲21122 | 123,1 | 8475 | ▲10601 | 125,1 | 8682 | ▲10521 | 121,2 |
Атауы
өңдеуҚаланың батыс жақ тұсынан Тентек өзені үш тарамға бөлініп ағатын болғандықтан «Үшарал» атанған.
Кәсіпорындары
өңдеу20 ғасырдың 90-жылдарының ортасына дейін қалада қызмет атқарған ауыл шаруашылығы техника бірлестігі, баспахана, нан, тұрмыс қажетін өтеу комбинаттары, орман шаруашылығы, көлік, құрылыс кәсіпорындары, мал дәрігерлік стансасы, т.б. мекемелер мен кәсіпорындар нарықтық экономикаға өтуге байланысты жекешелендірілді. Олардың негізінде АҚ, ЖШС мен шаруа қожалықтары құрылды.
Географиясы
өңдеуКлиматы
өңдеуҮшарал ауа райы | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Көрсеткіш | Қаң | Ақп | Нау | Сәу | Мам | Мау | Шіл | Там | Қыр | Қаз | Қар | Жел | |
Абсолюттық максимум, °C | 6,6 | 13,5 | 26,2 | 33,5 | 38,2 | 39,5 | 42,3 | 41,0 | 40,2 | 31,2 | 22,5 | 14,4 | |
Орташа максимум, °C | −6,4 | −3,8 | 4,3 | 17,7 | 24,3 | 29,6 | 31,8 | 30,8 | 24,9 | 16,0 | 5,8 | −2,4 | |
Орташа температура, °C | −12 | −9,5 | −1 | 10,4 | 16,8 | 21,8 | 24,2 | 22,7 | 16,6 | 8,8 | 0,5 | −7,1 | |
Орташа минимум, °C | −17,5 | −15,2 | −6,4 | 3,0 | 9,3 | 14,1 | 16,6 | 14,5 | 8,2 | 1,6 | −4,8 | −11,9 | |
Абсолюттық минимум, °C | −37,8 | −36,1 | −30,8 | −9,2 | −3,7 | 3,4 | 8,8 | 3,9 | −5,5 | −16,5 | −30,1 | −35,5 | |
Жауын-шашын нормасы, мм | 26,3 | 19,5 | 21,5 | 31,9 | 26,5 | 27,7 | 28,2 | 11,8 | 10,7 | 22,8 | 37,5 | 36,1 | |
Дерекнама: Үшарал ауа райы мен климаты |
Инфрақұрылымы
өңдеуАудандық аурухана, емхана, тубдиспансер, санэпидстанса, дәріханалар, 5 орта мектеп, гимназия, музыка, спорт мектептері, ауыл шаруашылық лицейі, 2 балабақша, мәдениет сарайы, халық театры, мешіт, т.б. мекемелер бар.
Қала арқылы республикалық маңызы бар Алматы — Талдықорған — Семей автомобиль жолы өтеді.[4]
Дереккөздер
өңдеу- ↑ Қазақстан Республикасы халқының жынысы және жергілікті жердің типіне қарай саны (2023 жылғы 1 қаңтарға)
- ↑ 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том Мұрағатталған 8 желтоқсанның 2019 жылы.
- ↑ 2021 жылғы ұлттық халық санағының қорытындылары
- ↑ Қазақ энциклопедиясы, 9 том