Алакөл ауданы

Алакөл ауданыЖетісу облысының солтүстік-шығыс бөлігінде орналасқан әкімшілік бөлік. 1928 жылы құрылған. Аудан орталығы — Үшарал қаласы.

Қазақстан ауданы
Алакөл ауданы
Елтаңбасы
Елтаңбасы
Әкімшілігі
Облысы

Жетісу облысы

Аудан орталығы

Үшарал

Ауылдық округтер саны

23

Қалалық әкімдіктер саны

1

Ауыл саны

55

Қала саны

1

Тарихы мен географиясы
Координаттары

44°13′48″ с. е. 76°51′00″ ш. б. / 44.23000° с. е. 76.85000° ш. б. / 44.23000; 76.85000 (G) (O) (Я)Координаттар: 44°13′48″ с. е. 76°51′00″ ш. б. / 44.23000° с. е. 76.85000° ш. б. / 44.23000; 76.85000 (G) (O) (Я)

Құрылған уақыты

1928

Жер аумағы

23,7 мың км²

Уақыт белдеуі

UTC+6:00

Тұрғындары
Тұрғыны

75 204[1] адам (2023)

Ұлттық құрамы

қазақтар (85,28%), орыстар (13,18%), татарлар (0,73%), шешендер (0,40%), немістер (0,11%), басқалары (0,3%)[2]

Сандық идентификаторлары
Пошта индексі

040200-040238[3]

Автомобиль коды

19

Облыс картасындағы Алакөл ауданы

Жер бедері, су жүйесіӨңдеу

Алакөл ауданы Балқаш-Алакөл ойысы мен Жетісу (Жоңғар) Алатауы аралығында орналасқан. Жерінің оңтүстік-шығысын Жетісу Алатауының Шыбынды, Қайқаң, Жабық, Күнгей Тастау, т.б. жоталары алып жатыр. Ауданның қалған бөлігі салыстырмалы түрде жазық келеді. Бұл жерлерде аласа таулар (Арғанаты, Арқарлы, т.б.) мен құмды алқаптар (Қарақұс, Сарықұм, Тасқарақұм) алып жатыр. Солтүстігінде Алакөл топ көлдері (Алакөл, Қошқаркөл, Сасықкөл, Жалаңашкөл) орналасқан. Жетісу Алатауынан бастау алатын Лепсі, Тентек, Шынжылы, Көксуат өзендері аудан аумағын кесіп өтіп, солтүстіктегі Алакөл, Сасықкөл көлдеріне құяды.

Климаты, топырағы, өсімдіктері мен жануарлар дүниесіӨңдеу

Алакөл ауданының климаты тым континенттік, қысы суық. Қаңтардың орташа температурасы –12 – 16°С, шілдеде 18 – 23°С. Жылдық жауын-шашын мөлшері жазық аймақтарда 150 – 260 мм, тау бөктерлері мен аңғарларында 350 – 550 мм. Жерінің басым көпшілігін шөлейт белдемнің сұр топырағы, ал тау бөктері мен аңғарларында қара қоңыр, бозғылт қоңыр топырақ құрайды. Құмды алқаптарда сор, сортаң топырақ түрлері кездеседі. Даласында жусан, ебелек, баялыш, күйреуік, изен, қияқ, т.б. шөптесін өсімдіктер өседі. Биік тау беткейлері мен аңғарларын шыршалы-қарағайлы орман қамтыған. Аңдардан қасқыр, түлкі, қоңыр аю, қабан, борсық, таутеке, арқар, марал; құстардан үйрек, қаз, аққу, реликті шағала, қырғауыл мекендейді; суларында сазан, алабұға, маринка, ақ амур, көксерке кездеседі. Алакөл ауданына аумағы 12,5 мың га жерді алып жатқан Алакөл мемлекеттік сулы-сазды қорығы, жалпы аумағы 27 мың га болатын Тоқты және алма ағаштарынан тұратын ауданы 32 мың га Лепсі қорықшалары кіреді. Кен байлықтарынан Андреев және Ілдерсай бентонитті кендері бар.

Ауыл шаруашылығыӨңдеу

Алакөл ауданында суғармалы және тәлімі егін шаруашылығы дамыған. Онда негізінен астық тұқымдастар, техникалық дақылдар (қызылша) және картоп өсіріледі. Алакөл ауданына пайдаланылатын жерінің аумағы 165,5 мың га, оның ішінде жыртылған жері 76,7 мың га, шабындығы 87,3 мың га, жайылымы 1,46 мың га. Аудан жерінен Ақтоғай-Достық темір жолы және Алматы – Өскемен автомобиль жолдары өтеді. Үшаралдан облыс орталығы — Алматы қаласына дейінгі қашықтық 570 км.[4]

ХалқыӨңдеу

Тұрғындар саны – 69679 (2019).

Ауылдық округтерӨңдеу

Аудандағы 56 елді мекен 23 ауылдық әкімшілік округ пен 1 қалалық әкімдікке біріктірілген:

Ірі елді мекендеріӨңдеу

Атауы Халқы
(2009)
Үшарал 15991
Қабанбай 6049
Достық 4698
Бұлақты 3740
Бескөл 3301
Тоқжайлау 2682
Теректі 2100
Қазақстан 1904
Көктұма 1729
Ж. Балапанов 1696
Жайпақ 1564
Көлбай 1531

ДереккөздерӨңдеу