Ақжайық ауданы
Ақжайық ауданы — Батыс Қазақстан облысының орталық аймағындағы әкімшілік аудан. 1997 жылға дейін "Чапаев ауданы" деп аталған.[4] Жерінің аумағы 25,2 мың км2. Орталығы — Чапаев ауылы.
| Қазақстан ауданы | |
| Ақжайық ауданы | |
| Әкімшілігі | |
|---|---|
| Облысы | |
| Аудан орталығы | |
| Ауылдық округтер саны |
18 |
| Ауыл саны |
45 |
| Әкімі |
Қалияр Айтмұхамбетов |
| Аудан әкімдігінің мекенжайы |
Чапаев ауылы, Қонаев көшесі, №70 |
| Тарихы мен географиясы | |
| Координаттары |
49°42′50″ с. е. 51°39′43″ ш. б. / 49.71389° с. е. 51.66194° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 49°42′50″ с. е. 51°39′43″ ш. б. / 49.71389° с. е. 51.66194° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Құрылған уақыты |
1928 |
| Жер аумағы |
25,2 мың км² |
| Уақыт белдеуі | |
| Тұрғындары | |
| Тұрғыны |
▼ 40102 адам (2020) |
| Тығыздығы |
1,8 адам/км² |
| Ұлттық құрамы | |
| Сандық идентификаторлары | |
| Пошта индексі |
090100- 090120[3] |
| Автомобиль коды |
07 |
|
| |
|
| |
Географиялық орны, климатыӨңдеу
Аудан Каспий маңы ойпатының солтүстік бөлігін алып жатыр. Климаты аса құбылмалы. Орташа ауа температурасы қаңтарда — 13-14°С, шілдеде 23-24°С. Жауын-шашынның жылдық орташа мөлшері 200-250 мм. Ақжайық ауданының жерін Жайық өзені жарып ағады.
Өсімдігі мен жануарлар дүниесіӨңдеу
Ақжайық ауданының жері шөлейтті белдемге жатады. Топырағы негізінен қызғылт қоңыр, сортаң болып келеді. Өсімдіктерден: селеу, бетеге, еркек шөп, көкпек, жусан т.б. өседі. Жануарлардан: негізінен қасқыр, шиебөрі, түлкі, суыр, бөкен, елік, жабайы шошқа, құстан: қаршыға, құр, үкі, қаз, үйрек, тырна т.б. мекендейді.
ШаруашылығыӨңдеу
Ауданда май және нан зауыттары, тұрмыс қажетін өтеу комбинаты, жол жөндеу учаскесі, астық қабылдау пункті, тамақ комбинаты, орман шаруашылық кәсіпорны жұмыс істейді. Ауыл шаруашылық жерінің ауданы 12,8 мың га (1997), оның ішінде егістік — 14%, шабындық — 11%, жайылым — 72%. Суармалы дәнді дақылдар, картоп, көкөніс және бақша дақылдарын өсіру дамыған. Аудан тұрғындары мүйізді ірі қара, қой, ешкі, шошқа, жылқы, түйе өсірумен айналысады. Аудан жері арқылы Орал — Атырау, Чапаев — Жаңақала, Чапаев — Фурманов автомобиль жолы өтеді. Музыка, спорт мектебі, кәсіптік-техника учильище, кітапханалар, мәдениет үйлері, кинотеатрлар, аурухана т.б. бар. 1931 жылдан қазақ, орыс тілдерінде аудандық “Еңбек”, “Труд” газеттері шығады.
ХалқыӨңдеу
Тұрғыны 40574 адам (2019). Ұлттық құрамы: қазақтар (95,76%), орыстар (3,42%), басқалары (0,82%). Тұрғындарының орташа тығыздығы 1 км2-ге 1,8 адамнан келеді.[5]
2020 жылдың басында тұрғындар саны 40102 адамды (20339 ер адам және 19763 әйел адам) құрады.[6]
Әкімшілік бөлінісіӨңдеу
Аудандағы 45 елді мекен 18 ауылдық округке біріктірілген:
Ірі елді мекендеріӨңдеу
| Атауы | Статусы | Халқы (2009) |
|---|---|---|
| Чапаев | ауыл | ▲ 8476 |
| Тайпақ (Калмыково) | ауыл | ▼ 4692 |
| Қарауылтөбе | ауыл | ▼ 1992 |
| Алмалы (Котельниково) | ауыл | ▼ 1571 |
| Ілбішін | ауыл | ▼ 1525 |
| Базаршолан | ауыл | ▼ 1460 |
| Бударин | ауыл | ▼ 1444 |
| Есенсай | ауыл | ▼ 1390 |
| Базартөбе | ауыл | ▼ 1357 |
| Ж. Молдағалиев (Қурайлысай) | ауыл | ▼ 1257 |
| Жаңабұлақ (Кожехарово) | ауыл | ▼ 1248 |
| Алғабас (Верхневологино) | ауыл | ▼ 1189 |
| Қабыршақты (Первомай) | ауыл | ▼ 1069 |
| Мерген | ауыл | ▼ 1043 |
| Көнеккеткен | ауыл | ▼ 949 |
| Жанама | ауыл | ▼ 856 |
| Сайқұдық | ауыл | ▼ 840 |
| Ақсуат (Батурино) | ауыл | ▼ 761 |
| Шабдаржап (Харькино) | ауыл | ▲ 758 |
| Жайық (Феофаново) | ауыл | ▼ 614 |
| Атамекен (Антоново) | ауыл | ▼ 580 |
| Кеңсуат | ауыл | ▼ 503 |
ДереккөздерӨңдеу
- ↑ Қазақстан Республикасының Статистика агенттігі. Қазақстан Республикасы тұрғындарының облыстар, қалалар мен аудандар, жынысы мен жас ерекшелігі топтары, этностық бөлігі бойынша 2019 жылдың басындағы саны
- ↑ 2009 жылғы санақ бойынша Қазақстан тұрғындарының ұлттық құрамы
- ↑ Қазақстан почталық индекстері
- ↑ Қазақ Энциклопедиясы
- ↑ Батыс Қазақстан облысының Статистика департаменті. 01.07.2019
- ↑ Қазақстан Республикасы халқының облыстар және астана, қалалар, аудандар, аудан орталықтары және кенттер бөлінісіндегі жынысы бойынша саны (2020 жылдың басына)