Казталов ауданы

Казталов ауданы
	Қазақстан ауданы
	Казталов ауданы
Әкімшілігі
Облысы	Батыс Қазақстан облысы
Аудан орталығы	Казталовка
Ауылдық округтер саны	16
Ауыл саны	47
Әкімі	Рүстем Зұлқашев
Аудан әкімдігінің мекенжайы	Казталовка ауылы, Шарафутдинов көшесі, №1
Тарихы мен географиясы
Координаттары	49°45′54″ с. е. 48°41′06″ ш. б. / 49.76500° с. е. 48.68500° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 49°45′54″ с. е. 48°41′06″ ш. б. / 49.76500° с. е. 48.68500° ш. б. (G) (O) (Я)
Құрылған уақыты	1928
Жер аумағы	18 606 км²
Уақыт белдеуі	UTC+5:00
Тұрғындары
Тұрғыны	27 407 адам (2023)
Ұлттық құрамы	қазақтар (98,84%), татарлар (0,48%), орыстар (0,46%), басқалары (0,22%)
Сандық идентификаторлары
Пошта индексі	090700- 090718
Автомобиль коды	07
	Казталов ауданының әкімдігі

Казталов ауданы — Батыс Қазақстан облысының батысында орналасқан әкімшілік-аймақтық бөлік. Алғаш 1928 жылы құрылған. Кейін (1997 жылы) Жалпақтал (бұрынғы Фурманов) ауданы таратылып, оның негізінде Казталов ауданы бұрынғы аумағын кеңейтіп қайта құрылды. Жерінің аумағы 18,6 мың км². Орталығы – Казталовка ауылы.

Географиялық орны, жер бедері өңдеу

Шығысында Ақжайық, Тасқала, оңтүстігінде Жаңақала, Бөкейорда, батысында Жәнібек аудандарымен, солтүстігінде Ресейдің Саратов облысы, Алғай ауданымен шектеседі. Аудан жері жазық. Каспий теңізінің Солтүстік бөлігін қамтиды. Ең биік жері ауданның батысында (абсолюттік биіктігі 42 м). Жер қойнауынан құрылыс материалдары өндіріледі.

Халқы өңдеу

1939	1959	1970	1979	1989^[5]	1999	2009^[6]	2021
18321	▼11999	▲23974	▼17607	▲18159	▲38703	▼32908	▼28548

Халқының саны 2019 жылы 29 129 адамды құрады. Ұлттық құрамы: қазақтар — 98,78%, басқалары — 1,22%.

Әкімшілік бөлінісі өңдеу

47 елді мекен 16 ауылдық округке біріктірілген:

Ауылдық округ	Халқы (2009)	Елді мекендері
Ақпәтер ауылдық округі	1 248	Ақпәтер, Кішкене Талдықұдық елді мекендері
Болашақ ауылдық округі	1 869	Болашақ, Көпкүтір, Жаңатаң, Аққурай елді мекендері
Бостандық ауылдық округі	2 038	Бостандық, Қаракөл елді мекендері
Бірік ауылдық округі	1 368	Әжібай, Қызылту, Саралжын елді мекендері
Жалпақтал ауылдық округі	4 930	Жалпақтал елді мекені
Жаңажол ауылдық округі	1 810	Жаңажол, Әбіш, Көмекші, Таңат елді мекендері
Казталов ауылдық округі	5 903	Казталовка, Бозоба, Қоныс, Сексенбаев елді мекендері
Көктерек ауылдық округі	1 915	Көктерек, Оразғали, Саралжын, Сатыбалды елді мекендері
Қайыңды ауылдық округі	1 120	Қайыңды елді мекені
Қараоба ауылдық округі	1 524	Қараоба, Еңбек, Қонысбай елді мекендері
Қараөзен ауылдық округі	1 621	Қараөзен, Жас, Серік елді мекендері
Қарасу ауылдық округі	2 012	Қарасу, Ащысай, Бостандық, Жұлдыз елді мекендері
Қошанкөл ауылдық округі	1 724	Қошанкөл, Ордабай елді мекендері
Талдыапан ауылдық округі	1 717	Талдыапан, Бейістерек, Қайшақұдық, Қособа, Сарықұдық елді мекендері
Талдықұдық ауылдық округі	971	Талдықұдық, Хайруш елді мекендері
Тереңкөл ауылдық округі	1 128	Нұрсай, Беспішен, Мереке елді мекендері

Ірі елді мекендері өңдеу

Атауы	Статусы	Халқы (2009)
Казталовка	ауыл	▲ 5055
Жалпақтал (Фурманово)	ауыл	▼ 4562
Бостандық	ауыл	▼ 1769
Қошанкөл	ауыл	▼ 1473
Қараоба	ауыл	▼ 1252
Әжібай	ауыл	▲ 1122
Қайыңды (Берёзино)	ауыл	▼ 1120
Ақпәтер (Порт-Артур)	ауыл	▼ 1077
Жаңажол	ауыл	▼ 1017
Болашақ (Богатырёво)	ауыл	▼ 988
Көктерек	ауыл	▼ 941
Қарасу	ауыл	▼ 885
Талдыапан	ауыл	▼ 830
Қараөзен	ауыл	▼ 821
Нұрсай	ауыл	▼ 740
Жұлдыз	ауыл	▼ 696
Талдықұдық	ауыл	▼ 633

Климаты, өсімідігі мен жануарлар дүниесі өңдеу

Климаты тым континенттік: қысы суық, жазы ыстық, қуаң. Ауданның орташа температурасы қаңтарда –13 – 13,5⁰С, шілдеде 24⁰С. Жауын-шашынның орташа жылдық мөлшері 200 – 250 мм. Аудан жерімен Қараөзен, Сарыөзен, Ащыөзек, Жайықтың Көшім тармағы және олардың салалары ағып өтеді. Ірі көлдері: Мерекекөл, Қаракөл, Сарышығанақ, Балықты Сарқыл. Жері, негізінен, қызыл қоңыр, қоңыр, сортаң, сор топырақты. Онда боз, жусан, бетеге, еркек шөп, өзен жайылымдарында және көлдерді жағалай қамыс, құрақ аралас шалғынды шөптер өседі. Жабайы аңдардан қасқыр, түлкі, қарсақ, қоян, доңыз, ақбөкен, борсық, сарышұнақ, аламан тышқаны, өзендерде шортан, алабұға, сазан, т.б. балықтар кездеседі. Құстардан қаз, үйрек, аққу мекендейді.

Шаруашылығы, инфрақұрылымы өңдеу

Аудан етті-сүтті мал, қой, жылқы және астық өсіруге маманданған. Ауыл шаруашылығына жарамды жері 1,78 млн. га, оның ішінде егістігі 25,7 мың га, шабындығы 200,9 мың га, жайылымы 1,47 млн. га-ны құрайды. Аудан аумағындағы бұрынғы (1997 жылға дейінгі) 2 ұжымшар, 14 кеңшар, 2 бордақылау бірлестіктері 30-дан астам шаруа қожалықтарына қайта біріктірілген. Жалпы білім беретін 54 мектеп, оның ішінде 25 орта, 6 орталау, 23 бастауыш, 1 кәсіптік-тех. мектептер бар. 2 мәдениет үйі, 37 кітапхана, 39 клуб, 4 кинотеатр, 2 музей жұмыс істейді. Емдеу орындарынан ауданы аурухана мен 2 емхана, 14 фельдшер-акушерлік пункт бар. Аудан жерімен Жәнібек – Казталовка, Жалпақтал – Чапаев – Казталовка, Жалпақтал – Талдыбұлақ автомобиль жолдары өтеді.^[7]

Әйгілі тұрғындар мен тумалар өңдеу

Дереккөздер өңдеу

[1] Батыс Қазақстан облысының Ақжайық, Казталов, Теректі және Бәйтерек аудандарының шекараларын белгілеу туралы

[2] Қазақстан Республикасы халқының жынысы және жергілікті жердің типіне қарай саны (2023 жылғы 1 қаңтарға)

[3] Қазақстан Республикасы халқының жекелеген этностары бойынша саны (2022 жыл басына)

[kazindex.ru-4] Қазақстан почталық индекстері

[5] Ресей империясы, КСРО халық санақтары

[6] ҚР халық санақтары

[7] Қазақстан Энциклопедиясы

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]