Денисов ауданы
Денисов ауданы — Қостанай облысының батыс бөлігіндегі әкімшілік бөлініс. Жер аумағы — 6,8 мың км². Аудан орталығы — Денисовка ауылы.
| Қазақстан ауданы | |||
| Денисов ауданы | |||
| |||
| Әкімшілігі | |||
|---|---|---|---|
| Облысы | |||
| Аудан орталығы | |||
| Ауылдық округтер саны |
12 | ||
| Ауыл саны |
26 | ||
| Әкімі |
Руслан Қатпаев | ||
| Аудан әкімдігінің мекенжайы |
Денисов ауылы, Калинин көшесі, №5 | ||
| Тарихы мен географиясы | |||
| Координаттары |
52°26′24″ с. е. 61°44′24″ ш. б. / 52.44000° с. е. 61.74000° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 52°26′24″ с. е. 61°44′24″ ш. б. / 52.44000° с. е. 61.74000° ш. б. (G) (O) (Я) | ||
| Құрылған уақыты | |||
| Жер аумағы |
6,7 мың км² | ||
| Уақыт белдеуі | |||
| Тұрғындары | |||
| Тұрғыны |
16 497[1] адам (2023) | ||
| Ұлттық құрамы |
орыстар (40,22%) | ||
| Сандық идентификаторлары | |||
| Автомобиль коды |
10 | ||
|
| |||
Географиялық орны өңдеу
Шығысында Бейімбет Майлин, оңтүстігінде Жітіқара, Қамысты аудандарымен, солтүстігі мен батысында Ресей Федерациясымен шектеседі.
Жер бедері өңдеу
Аудан жері жазық, шығысқа қарай еңіс келетін Орал сырты үстірті мен Торғай Үстіртінің солтүстік тұсын алып жатыр. Кен байлықтарынан құрылыстық тас, әктас кездеседі.
Климаты, өсімдігі мен жануарлар дүниесі өңдеу
Климаты шұғыл континенттік. Қысы суық ызғарлы, жазы ыстық, құрғақ. Қаңтардағы ауаның орташа температурасы — -17…-18°С, шілдеде — 19…21°С. Жауын-шашынның жылдық орташа мөлшері — 250–300 мм. Басты өзендері: Тобыл, Әйет және оның салалары — Қарағайлыәйет және Қамыстыәйет. Тобыл өзенінде Жоғарғы Тобыл бөгені, Қамыстыәйет өзенінде Қамысты бөгені салынған. Ірі көлдері: Жақсы Алакөл, Светлое, Шыбындысор және Айқоныс. Ауданының жері, негізінен, қара және қызыл қоңыр топырақты, сортаң топырақтар да кездеседі. Өсімдігі жусан аралас қау мен селеу, бетеге аралас далалық шөптерден тұрады. Жануарлар дүниесінен қасқыр, түлкі, сарышұнақ, қосаяқ; құстардан қаз, үйрек, аққу, тырна, қызғыш, бозторғай, т.б. мекендейді.
Халқы өңдеу
| 1939 | 1959 | 1970 | 1979 | 1989[3] | 1999 | 2009[4] | 2021 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 23065 | ▲32697 | ▲37420 | ▼33612 | ▲34718 | ▼29333 | ▼21912 | ▼17571 |
Тұрғындар саны – 18 376 адам (2019). Ұлттық құрамы: қазақтар – 27,20%, орыстар – 39,43%, украиндар – 16,29%, немістер – 7,43%, беларустар – 2,86%, татарлар – 1,59%, башқұрттар – 0,91%, әзербайжандар – 0,83%, басқа ұлт өкілдері –3,45%.
Әкімшілік бөлінісі өңдеу
26 елді мекен 2 ауылдық әкімдік пен 10 ауылдық округке біріктірілген:
| Әкімшілік бірлік | Орталығы | Елді мекендері | Халқы (2021) |
|---|---|---|---|
| Архангель ауылдық округі | Жалтыркөл ауылы | 2 | ▼950 |
| Аршалы ауылдық округі | Аршалы ауылы | 4 | ▼957 |
| Әйет ауылдық округі | Әйет ауылы | 2 | ▼1167 |
| Глебов ауылдық әкімдігі | Глебовка ауылы | 1 | ▼539 |
| Денисов ауылдық округі | Денисовка ауылы | 3 | ▼6129 |
| Красноармейский ауылдық округі | Фрунзе ауылы | 3 | ▼1556 |
| Қырым ауылдық әкімдігі | Қырым ауылы | 1 | ▼674 |
| Перелески ауылдық округі | Перелески ауылы | 1 | ▼1457 |
| Покров ауылдық округі | Покровка ауылы | 2 | ▼459 |
| Приречен ауылдық округі | Приреченка ауылы | 2 | ▼886 |
| Свердлов ауылдық округі | Свердловка ауылы | 3 | ▼698 |
| Тельман ауылдық округі | Антоновка ауылы | 2 | ▼1448 |
Ірі елді мекендері өңдеу
| Елді мекен | Халқы (2021) |
|---|---|
| Денисовка | ▼5186 |
| Перелески | ▼1457 |
| Фрунзе | ▼1194 |
| Антоновка | ▼1081 |
| Әйет | ▼725 |
| Крымское | ▼664 |
| Свердловка | ▼625 |
| Жалтыркөл | ▼604 |
| Некрасовка | ▼591 |
| Приреченка | ▼557 |
| Глебовка | ▼539 |
Шаруашылығы өңдеу
Ауыл шаруашылығына пайдаланылатын жер аумағы — 452,5 мың га, оның ішінде 329,7 мың га егістік, 116 мың га жайылым бар. Денисов ауданы арқылы батыстан шығысқа қарай Ақмола – Қарталы темір жолы, оңтүстік-батыстан солтүстік-шығысқа қарай Қостанай – Жітіқара темір жолы, сондай-ақ республикалық маңызы бар Қостанай – Рудный – Тобыл – Жітіқара автомобиль магистралі өтеді. Аудан ішіндегі елді мекендер автомобиль жолдары арқылы байланысқан.