Денисов ауданы

Денисов ауданы
	Қазақстан ауданы
	Денисов ауданы
	Елтаңбасы
Әкімшілігі
Облысы	Қостанай облысы
Аудан орталығы	Денисовка
Ауылдық округтер саны	12
Ауыл саны	26
Әкімі	Руслан Қатпаев
Аудан әкімдігінің мекенжайы	Денисов ауылы, Калинин көшесі, №5
Тарихы мен географиясы
Координаттары	52°26′24″ с. е. 61°44′24″ ш. б. / 52.44000° с. е. 61.74000° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 52°26′24″ с. е. 61°44′24″ ш. б. / 52.44000° с. е. 61.74000° ш. б. (G) (O) (Я)
Құрылған уақыты	1938 жыл
Жер аумағы	6,7 мың км²
Уақыт белдеуі	UTC+6:00
Тұрғындары
Тұрғыны	16 497 адам (2023)
Ұлттық құрамы	орыстар (40,22%); қазақтар (26,64%); украиндар (16,07%); немістер (7,45%); белорустар (2,82%); татарлар (1,56%); башқұрттар (1,01%); әзірбайжандар (0,83%); басқалары (3,4%)
Сандық идентификаторлары
Автомобиль коды	10
	Денисов ауданының әкімдігі

Денисов ауданы — Қостанай облысының батыс бөлігіндегі әкімшілік бөлініс. Жер аумағы — 6,8 мың км². Аудан орталығы — Денисовка ауылы.

Географиялық орны өңдеу

Шығысында Бейімбет Майлин, оңтүстігінде Жітіқара, Қамысты аудандарымен, солтүстігі мен батысында Ресей Федерациясымен шектеседі.

Жер бедері өңдеу

Аудан жері жазық, шығысқа қарай еңіс келетін Орал сырты үстірті мен Торғай Үстіртінің солтүстік тұсын алып жатыр. Кен байлықтарынан құрылыстық тас, әктас кездеседі.

Климаты, өсімдігі мен жануарлар дүниесі өңдеу

Климаты шұғыл континенттік. Қысы суық ызғарлы, жазы ыстық, құрғақ. Қаңтардағы ауаның орташа температурасы — -17…-18°С, шілдеде — 19…21°С. Жауын-шашынның жылдық орташа мөлшері — 250–300 мм. Басты өзендері: Тобыл, Әйет және оның салалары — Қарағайлыәйет және Қамыстыәйет. Тобыл өзенінде Жоғарғы Тобыл бөгені, Қамыстыәйет өзенінде Қамысты бөгені салынған. Ірі көлдері: Жақсы Алакөл, Светлое, Шыбындысор және Айқоныс. Ауданының жері, негізінен, қара және қызыл қоңыр топырақты, сортаң топырақтар да кездеседі. Өсімдігі жусан аралас қау мен селеу, бетеге аралас далалық шөптерден тұрады. Жануарлар дүниесінен қасқыр, түлкі, сарышұнақ, қосаяқ; құстардан қаз, үйрек, аққу, тырна, қызғыш, бозторғай, т.б. мекендейді.

Халқы өңдеу

1939	1959	1970	1979	1989^[3]	1999	2009^[4]	2021
23065	▲32697	▲37420	▼33612	▲34718	▼29333	▼21912	▼17571

Тұрғындар саны – 18 376 адам (2019). Ұлттық құрамы: қазақтар – 27,20%, орыстар – 39,43%, украиндар – 16,29%, немістер – 7,43%, беларустар – 2,86%, татарлар – 1,59%, башқұрттар – 0,91%, әзірбайжандар – 0,83%, басқа ұлт өкілдері –3,45%.

Әкімшілік бөлінісі өңдеу

26 елді мекен 2 ауылдық әкімдік пен 10 ауылдық округке біріктірілген:

Ірі елді мекендері өңдеу

Елді мекен	Халқы (2009)
Денисовка	▼ 5196
Перелески	▼ 1706
Фрунзенское	▼ 1617
Антоновка	▼ 1163
Әйет	▼ 908
Свердловка	▼ 860
Крымское	▼ 774
Жалтыркөл	▼ 772
Зааятское	▼ 766
Приреченка	▼ 761
Глебовка	▼ 712
Некрасовка	▼ 674
Покровка	▼ 527
Комаровка	▼ 524

Шаруашылығы өңдеу

Ауыл шаруашылығына пайдаланылатын жер аумағы — 452,5 мың га, оның ішінде 329,7 мың га егістік, 116 мың га жайылым бар. Денисов ауданы арқылы батыстан шығысқа қарай Ақмола – Қарталы темір жолы, оңтүстік-батыстан солтүстік-шығысқа қарай Қостанай – Жітіқара темір жолы, сондай-ақ республикалық маңызы бар Қостанай – Рудный – Тобыл – Жітіқара автомобиль магистралі өтеді. Аудан ішіндегі елді мекендер автомобиль жолдары арқылы байланысқан.

Дереккөздер өңдеу

[1] Қазақстан Республикасы халқының жынысы және жергілікті жердің типіне қарай саны (2023 жылғы 1 қаңтарға)

[2] Қазақстан Республикасы халқының жекелеген этностары бойынша саны (2022 жыл басына)

[3] Ресей империясы, КСРО халық санақтары

[4] ҚР халық санақтары

[1]

[2]

[3]

[4]