Жітіқара ауданы

Жітіқара ауданыҚостанай облысының батыс бөлігіндегі әкімшілік бөлік. Жерінің аумағы — 7 311,99 км². Орталығы — Жітіқара қаласы.

Қазақстан ауданы
Жітіқара ауданы
Елтаңбасы
Елтаңбасы
Әкімшілігі
Облысы

Қостанай облысы

Аудан орталығы

Жітіқара

Ауылдық округтер саны

10

Қалалық әкімдіктер саны

1

Ауыл саны

17

Қала саны

1

Аудан әкімдігінің мекенжайы

Жітіқара қаласы, 6-шағын аудан, №65

Тарихы мен географиясы
Координаттары

52°13′48″ с. е. 61°07′48″ ш. б. / 52.23000° с. е. 61.13000° ш. б. / 52.23000; 61.13000 (G) (O) (Я)Координаттар: 52°13′48″ с. е. 61°07′48″ ш. б. / 52.23000° с. е. 61.13000° ш. б. / 52.23000; 61.13000 (G) (O) (Я)

Құрылған уақыты

17 қаңтар 1928 жыл

Жер аумағы

7311,99 км²

Уақыт белдеуі

UTC+5:00

Тұрғындары
Тұрғыны

42 611[1] адам (2023)

Ұлттық құрамы

қазақтар (44,87%)
орыстар (37,86%)
украиндар (7%)
немістер (3,46%)
татарлар (2,26%)
белорустар (1,46%)
башқұрттар (0,69%)
басқалары (2,4%)[2]

Сандық идентификаторлары
Пошта индексі

110702-110718

Автомобиль коды

10

Жітіқара ауданының әкімдігі

Қазақстан картасындағы Жітіқара ауданы

Географиялық орны өңдеу

Солтүстігінде Денисов, шығысында Қамысты аудандарымен, батысында Ресей Федерациясымен шектеседі.

Жер бедері өңдеу

Ауданның аумағы шығысқа қарай еңіс келеді. Орал сырты үстіртінің орта бөлігін алып жатыр. Оның ең биік жері — ауданның оңттүстік-батыс жағындағы Жітіқара тауы (414 м). Кен байлықтарынан асбест, каолин сазы, құрылысқа жарамды тас, құм, әктас т.б. кездеседі.

Климаты, өсімдігі мен жануарлар дүниесі өңдеу

Климаты шұғыл континенттік, қаңтардың орташа ауа температурасы — 17°С, шілдеде 20°С шамасында. Жауын-шашынның жылдық орташа мөлшері шығыстан батысқа қарай 250 мм-ден 350 мм-ге дейін өзгереді. Жер беті сулары ауданның оңтүстік және шығыс шекараларымен ағып өтетін Тобыл өзенінен, оның сол салалары — Бозбие, Ақтастысай, Шортанды, Желқуар өзендерінен және Тобылдың бойында орналасқан кішігірім көлдерден тұрады. Топырағы қара, қызыл қоңыр карбонатты, оларда, көбінесе, бетеге мен жусан, селеу, өзен бойларында шалғынды шөптер басым өседі. Жабайы жануарлардан қасқыр, түлкі, қоян, саршұнақ, тышқандардың бірнеше түрі, құстардан кезқұйрық, бозторғай, бөдене, сары және ақ шымшық, қызғыш, қарға мен сауысқан мекендейді, өзен-көлдерде: қаз, үйрек, қасқалдақ, шағала кездеседі, аздап балық ауланады.

Халқы өңдеу

1939 1959 1970 1979 1989[3] 1999 2009[4] 2021
 25508 31652 28252 25067 25917 56497 50441 46991

Тұрғындар саны – 47 661 адам (2019). Ұлттық құрамы: қазақтар – 44,76%, орыстар – 37,69%, украиндар – 7,42%, немістер – 3,39%, татарлар – 2,23%, беларустар – 1,55%, башқұрттар – 0,68%, молдовандар – 0,33%, корейлер – 0,25%, әзірбайжандар – 0,24%, басқа ұлт өкілдері – 1,47%.

Әкімшілік бөлінісі өңдеу

18 елді мекен 2 ауылдық, 1 қалалық әкімдік пен 8 ауылдық округке біріктірілген:

Әкімшілік бірлік Орталығы Елді мекендері Халқы (2009)
Большевик ауылдық округі Тургеновка ауылы 5 1812
Жітіқара қалалық әкімдігі Жітіқара қаласы 1 33587
Забелов ауылдық округі Забеловка ауылы 1 2158
Милютин ауылдық округі Милютинка ауылы 1 1218
Мүктікөл ауылдық округі Мүктікөл ауылы 2 2114
Пригородный ауылдық әкімдігі Пригородное ауылы 1 3028
Приречный ауылдық округі Приречное ауылы 1 1215
Степной ауылдық округі Степное ауылы 2 1840
Тоқтаров ауылдық округі Тоқтаров ауылы 2 1087
Чайковский ауылдық әкімдігі Чайковское ауылы 1 1676
Ырсай ауылдық округі Ырсай ауылы 1 706

Ірі елді мекендері өңдеу

Елді мекен Халқы
(2009)
Жітіқара 33587
Пригородное 3028
Забеловка 2158
Чайковское 1676
Милютинка 1218
Приречное 1215
Степное 1090
Тургеневка 848
Тоқтаров 818
Аққарға 750
Волгоградское 720
Ырсай 706
Тимирязево 586
Шевченковка 527

Кәсіпорындары мен шаруашылығы өңдеу

Өнеркәсібі “Костанайасбест” акционерлік қоғамы, мемлекеттік “Жітіқара жылу энергетикалық компаниясы” қазыналық кәсіпорны, “Булудов” жекеменшік кәсіпорны, одан басқа нан, сүт зауыттары, т.б. кәсіпорындардан тұрады. Жітіқара аданының ауыл шаруашылығына пайдаланатын жері 440,5 мың га, оның ішінде жыртылған жері 259,2 мың га, шабындығы 1,3 мың га, жайылымы 180,0 мың га (2000). 1996 жылға дейін 10 астық, 2 қой, 1 көкөніс-сүт кеңшары және Львов тәжірибе станциясы болды. Қазір олардың негізінде ауданда 340-тан астам шаруа (фермер) қожалықтары мен 18 серіктестік құрылды.

Инфрақұрылымы өңдеу

Ауданда 30 мектеп, 1 мәдениет үйі, 2 кітапхана, 1 аудандық аурухана, 18 фельдшерлік-акушерлік, 6 дәрігерлік-амбулаторлық пункттер жұмыс істейді.

Экономикалық-әлеуметтік байланыстары ҚостанайЖітіқара темір жолымен және ҚостанайЖітіқара, ЖітіқараЗабеловка, ЖітіқараВолгоградскоеЖалтыркөл автомобиль жолдары арқылы жүзеге асырылады.

Дереккөздер өңдеу