Қамысты ауданы

Қамысты ауданы
	Қазақстан ауданы
	Қамысты ауданы
Әкімшілігі
Облысы	Қостанай облысы
Аудан орталығы	Қамысты
Ауылдық округтер саны	9
Ауыл саны	17
Әкімі	Ерлан Әлімбайұлы Жаулыбаев
Аудан әкімдігінің мекенжайы	Қамысты ауылы, Ержанов көшесі, №61
Тарихы мен географиясы
Координаттары	51°58′48″ с. е. 61°47′24″ ш. б. / 51.98000° с. е. 61.79000° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 51°58′48″ с. е. 61°47′24″ ш. б. / 51.98000° с. е. 61.79000° ш. б. (G) (O) (Я)
Құрылған уақыты	1955 жыл
Жер аумағы	12,1 мың км²
Уақыт белдеуі	UTC+5:00
Тұрғындары
Тұрғыны	10 876 адам (2023)
Ұлттық құрамы	қазақтар (47,41%) ; орыстар (27,34%); украиндар (13,68%); немістер (2,66%); беларустар (2,07%); татарлар (1,57%); башқұрттар (1,45%); басқалары (3,82%)
Сандық идентификаторлары
Автомобиль коды	10
	Қамысты ауданының әкімдігі

Қамысты ауданы – Қостанай облысының батысында орналасқан әкімшілік бөлініс (1955 жылдан). Жер аумағы 12 мың км².

Географиялық орны

Солтүстігінде Бейімбет Майлин, Денисов, шығысында Әулиекөл, Науырзым, оңтүстігінде Жангелді ауданымен және Ақтөбе облысының Әйтеке би ауданымен, батысында Жітіқара ауданы және Ресей Федерациясымен шектеседі.

Жер бедері

Аудан облыстың батыс жағында Торғай Үстіртінің солтүстік-батыс жағын алып жатыр. Жер беті негізінен белесті жазық дала. Шығысын көптеген көл қазаншұңқырлары және жырауылысайлар, өзен аңғарлары, батыс жағын Тобыл өзеннің еңістеу өңірі қамтиды. Аудан аумағының оңтүстік бөлігін оңтүстік-батыстан солтүстік-шығысқа қарай Сыпсыңағаш қолаты қиып өтеді. Жайылма ауылынан шығысқа қарай Қоңыртау тауы орналасқан. Жер беті жоғарғы олигоценнің, неогеннің және төрттік кезеңнің шөгінділерінен түзілген. Кен байлықтарынан боксит кентасы мен отқа төзімді саз бар.

Климаты, өсімдігі мен жануарлар дүниесі

Климаты тым континенттік. Қысы суық, жазы біршама ыстық. Жылдық жауын-шашынның орташа мөлшері 200 – 250 мм. Желді және боранды күндер (қыста) жиі байқалады. Жел көбінесе оңтүстік-батыстан соғады. Ауданның топырағы карбонатты қоңыр, қызғылт қоңыр, кей жерінде тастақты келген. Оларда селеу, бетеге аралас жусан басым, қазаншұңқырлар мен бидайықтарда шалғынды өсімдіктер өседі. Жануарлардан: қасқыр, түлкі, қарсақ, қоян, күзен, суыр, сарышұнақ, құстардан: қаз, үйрек, тырна, байғыз, бүркіт, шіл, бөдене, дуадақ, бозторғай, т.б. тіршілік етеді. Тобыл өзенінде алабұға, шортан, оңғақ, көкшұбар, т.б. балықтар бар.

Су торабы

Қамысты ауданы көлге бай, олардың көпшілігі Сыпсыңағаш қолатында орналасқан және жартысына жуығы тұщы көлдер. Қулыкөл, Талдыкөл, Ақбай, Тұмарлықопа, Жолшора, Шөптікөл, Мамыркөл, Жаркөл, т.б. көлдерінде балық кәсіпшілігі дамыған. Табиғаты әсем Үлкен Кіндікті көлінің бойында жабайы шошқа мекендейді. Орқаш көлінде ас тұзы өндіріледі. Теңіз бен Шұңқырқопа көлдері Тауынсор қорықшасының құрамына енеді. Аудан аумағының батыс жағымен (66 км-ге жуық) Тобыл өзен ағып өтеді.

Халқы

1959	1970	1979	1989^[3]	1999	2009^[4]	2021
18709	▲27831	▲29860	▲31446	▼23146	▼15807	▼11714

Тұрғындар саны – 12 362 адам (2019). Ұлттық құрамы: қазақтар – 48,62%, орыстар – 26,20%, украиндар – 13,70%, немістер – 2,81%, беларустар – 2,05%, татарлар – 1,47%, башқұрттар – 1,41%, молдовандар – 0,57%, басқа ұлт өкілдері – 3,17%.

Әкімшілік бөлінісі

17 елді мекен 3 ауылдық әкімдік пен 6 ауылдық округке біріктірілген:

Әкімшілік бірлік	Орталығы	Елді мекендері	Халқы (2021)
Адай ауылдық округі	Адай ауылы	3	▼909
Алтынсарин ауылдық әкімдігі	Алтынсарин ауылы	1	▼1397
Аралкөл ауылдық округі	Аралкөл ауылы	2	▼162
Арқа ауылдық округі	Арқа ауылы	2	▼1236
Бестөбе ауылдық әкімдігі	Бестөбе ауылы	1	▼482
Дружба ауылдық әкімдігі	Дружба ауылы	1	▼154
Клочков ауылдық округі	Клочково ауылы	2	▼558
Қамысты ауылдық округі	Қамысты ауылы	4	▼5275
Қарабатыр ауылдық округі	Қарабатыр ауылы	1	▼853

Ірі елді мекендері

Елді мекен	Халқы (2021)
Қамысты	▼ 4685
Алтынсарин	▼ 1392
Арқа	▼ 1159
Қарабатыр	▼ 853
Адаевка	▼ 559

Шаруашылығы

Шаруашылығы астық өндіру мен мал өсіруге маманданған. Аудан бойынша ауыл шаруашылық жерінің жалпы аумағы 1 млн. 196 мың га, оның ішінде жыртылған жері 414,6 мың га, шабындығы 9,1 мың га, жайылым 711,1 мың га (2008).

Дереккөздер

[1] Қазақстан Республикасы халқының жынысы және жергілікті жердің типіне қарай саны (2023 жылғы 1 қаңтарға)

[2] Қазақстан Республикасы халқының жекелеген этностары бойынша саны (2022 жыл басына)

[3] Ресей империясы, КСРО халық санақтары

[4] ҚР халық санақтары

[1]

[2]

[3]

[4]