Қамысты ауданы

Қамысты ауданы
	Қазақстан ауданы
	Қамысты ауданы
Әкімшілігі
Облысы	Қостанай облысы
Аудан орталығы	Қамысты
Ауылдық округтер саны	9
Ауыл саны	17
Әкімі	Ерлан Әлімбайұлы Жаулыбаев
Аудан әкімдігінің мекенжайы	Қамысты ауылы, Ержанов көшесі, №61
Тарихы мен географиясы
Координаттары	51°58′48″ с. е. 61°47′24″ ш. б. / 51.98000° с. е. 61.79000° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 51°58′48″ с. е. 61°47′24″ ш. б. / 51.98000° с. е. 61.79000° ш. б. (G) (O) (Я)
Құрылған уақыты	1955 жыл
Жер аумағы	12,1 мың км²
Уақыт белдеуі	UTC+6:00
Тұрғындары
Тұрғыны	10 876 адам (2023)
Ұлттық құрамы	қазақтар (47,41%) ; орыстар (27,34%); украиндар (13,68%); немістер (2,66%); беларустар (2,07%); татарлар (1,57%); башқұрттар (1,45%); басқалары (3,82%)
Сандық идентификаторлары
Автомобиль коды	10
	Қамысты ауданының әкімдігі

Қамысты ауданы – Қостанай облысының батысында орналасқан әкімшілік бөлініс (1955 жылдан). Жер аумағы 12 мың км².

Географиялық орны өңдеу

Солтүстігінде Бейімбет Майлин, Денисов, шығысында Әулиекөл, Науырзым, оңтүстігінде Жангелді ауданымен және Ақтөбе облысының Әйтеке би ауданымен, батысында Жітіқара ауданы және Ресей Федерациясымен шектеседі.

Жер бедері өңдеу

Аудан облыстың батыс жағында Торғай Үстіртінің солтүстік-батыс жағын алып жатыр. Жер беті негізінен белесті жазық дала. Шығысын көптеген көл қазаншұңқырлары және жырауылысайлар, өзен аңғарлары, батыс жағын Тобыл өзеннің еңістеу өңірі қамтиды. Аудан аумағының оңтүстік бөлігін оңтүстік-батыстан солтүстік-шығысқа қарай Сыпсыңағаш қолаты қиып өтеді. Жайылма ауылынан шығысқа қарай Қоңыртау тауы орналасқан. Жер беті жоғарғы олигоценнің, неогеннің және төрттік кезеңнің шөгінділерінен түзілген. Кен байлықтарынан боксит кентасы мен отқа төзімді саз бар.

Климаты, өсімдігі мен жануарлар дүниесі өңдеу

Климаты тым континенттік. Қысы суық, жазы біршама ыстық. Жылдық жауын-шашынның орташа мөлшері 200 – 250 мм. Желді және боранды күндер (қыста) жиі байқалады. Жел көбінесе оңтүстік-батыстан соғады. Ауданның топырағы карбонатты қоңыр, қызғылт қоңыр, кей жерінде тастақты келген. Оларда селеу, бетеге аралас жусан басым, қазаншұңқырлар мен бидайықтарда шалғынды өсімдіктер өседі. Жануарлардан: қасқыр, түлкі, қарсақ, қоян, күзен, суыр, сарышұнақ, құстардан: қаз, үйрек, тырна, байғыз, бүркіт, шіл, бөдене, дуадақ, бозторғай, т.б. тіршілік етеді. Тобыл өзенінде алабұға, шортан, оңғақ, көкшұбар, т.б. балықтар бар.

Су торабы өңдеу

Қамысты ауданы көлге бай, олардың көпшілігі Сыпсыңағаш қолатында орналасқан және жартысына жуығы тұщы көлдер. Қулыкөл, Талдыкөл, Ақбай, Тұмарлықопа, Жолшора, Шөптікөл, Мамыркөл, Жаркөл, т.б. көлдерінде балық кәсіпшілігі дамыған. Табиғаты әсем Үлкен Кіндікті көлінің бойында жабайы шошқа мекендейді. Орқаш көлінде ас тұзы өндіріледі. Теңіз бен Шұңқырқопа көлдері Тауынсор қорықшасының құрамына енеді. Аудан аумағының батыс жағымен (66 км-ге жуық) Тобыл өзен ағып өтеді.

Халқы өңдеу

1959	1970	1979	1989^[3]	1999	2009^[4]	2021
18709	▲27831	▲29860	▲31446	▼23146	▼15807	▼11714

Тұрғындар саны – 12 362 адам (2019). Ұлттық құрамы: қазақтар – 48,62%, орыстар – 26,20%, украиндар – 13,70%, немістер – 2,81%, беларустар – 2,05%, татарлар – 1,47%, башқұрттар – 1,41%, молдовандар – 0,57%, басқа ұлт өкілдері – 3,17%.

Әкімшілік бөлінісі өңдеу

17 елді мекен 3 ауылдық әкімдік пен 6 ауылдық округке біріктірілген:

Ірі елді мекендері өңдеу

Елді мекен	Халқы (2009)
Қамысты	▼ 5344
Арқа	▲ 1585
Алтынсарин	▲ 1537
Қарабатыр	▼ 1025
Бестөбе	▼ 841
Адаевка	▼ 746
Фрунзе	▼ 601
Ливановка	▼ 529
Клочково	▼ 522

Шаруашылығы өңдеу

Шаруашылығы астық өндіру мен мал өсіруге маманданған. Аудан бойынша ауыл шаруашылық жерінің жалпы аумағы 1 млн. 196 мың га, оның ішінде жыртылған жері 414,6 мың га, шабындығы 9,1 мың га, жайылым 711,1 мың га (2008).

Дереккөздер өңдеу

[1] Қазақстан Республикасы халқының жынысы және жергілікті жердің типіне қарай саны (2023 жылғы 1 қаңтарға)

[2] Қазақстан Республикасы халқының жекелеген этностары бойынша саны (2022 жыл басына)

[3] Ресей империясы, КСРО халық санақтары

[4] ҚР халық санақтары

[1]

[2]

[3]

[4]