Түркі Мемлекеттерінің Ұйымы
Түркі Мемлекеттерінің Ұйымы (бұрын Түркі кеңесі) (әз. Türk Dövlətləri Təşkilatı, қыр. Түрк мамлекеттеринин уюму, өзб. Turk Davlatlari Tashkiloti түр. Türk Devletleri Teşkilatı, ағылш. Organization of Turkic States) — түркі тілдес мемлекеттерді біріктіретін халықаралық ұйым. Түркі кеңесі 2009 жылдың 3 қазанында Нахшыван қаласында құрылған.[1]
| Түркі Мемлекеттерінің Ұйымы | |
| Türk Dövlətləri Təşkilatı (Әзербайжан тілінде) Түрк мамлекеттеринин уюму (Қырғыз тілінде) Turk Davlatlari Tashkiloti (Өзбек тілінде) Türk Devletleri Teşkilatı (Түрік тілінде) Organization of Turkic States (Ағылшын тілінде) | |
 Түркі Мемлекеттерінің Ұйымының байрағы | |
|
| |
| Мүшелік: |
|
|---|---|
| Штаб-пәтер: |
Ыстанбұл, Түркия (Хатшылық) |
| Ұйым түрі: |
Халықаралық ұйым |
| Басшылары | |
| Бас хатшы |
|
| Төраға | |
| Құрылуы | |
| Құрылуының ресми датасы | |
 Түркі Мемлекеттерінің Ұйымы Ортаққорда | |
Мүшелер
өңдеу| Мемлекет | Халқы | Ауданы км² | ЖІӨ АҚШ доллары |
Халық жанына ЖІӨ АҚШ доллары |
|---|---|---|---|---|
 Түркия |
83 155 мың адам. | 783,5 мың км² | $ 706,237 млрд. | $ 12,476 мың |
 Қазақстан |
18 690 мың адам. | 2 724,9 мың км² | $ 164,202 млрд. | $ 11,693 мың |
 Әзербайжан |
10 073 мың адам. | 86,6 мың км² | $ 45,592 млрд. | $ 10,400 мың |
 Қырғызстан |
6 389 мың адам. | 199,9 мың км² | $ 8,093 млрд. | $ 2,253 мың |
 Өзбекстан |
34 037 мың адам. | 447,4 мың км | $49,900 млрд. | $ 7 000 мың |
| Барлығы: | 152 344 мың адам. | 4286,1 мың км² | $ 1413,964 млрд. | $ 12,873 мың |
Түркі кеңестегі бақылаушы-мемлекет
өңдеу| Мемлекет | Халқы | Ауданы км² (км²) |
ЖІӨ | Халық жанына ЖІӨ |
|---|---|---|---|---|
 Мажарстан
|
9 778 371 | 93 036 | 242 млрд долл. | 24 498 долл. |
 Түрікменстан
|
6 341 855 | 488 1 | 42,764 млрд долл. | 17 485 долл. |
 Солтүстік Кипр
|
382 836 | 3 355 | 4,234 млрд долл. | 14.942 долл. |
Түркі кеңесінің Бас хатшылары
өңдеу| № | Есімі | Мемлекет | Лауазым қабылдаған | Лауазым қалдырған | Себеб |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Халил Акынджы | Түркия |
3 қазан 2009 | 16 қыркүйек 2014 | Мерзімнің аяқталуы |
| 2 | Рамиль Гасанов | Әзербайжан |
16 сентября 2014 | 3 қыркүйек 2018 | Мерзімнің аяқталуы |
| 3 | Бағдат Құлтайұлы Әміреев | Қазақстан |
3 қыркүйек 2018 | осы күнге дейін | - |
Мекемелер
өңдеу- Ыстанбұлдағы хатшылық
- Президенттер кеңесі
- Сыртқы істер министрлерінің кеңесі
- Аға лауазымды тұлғалар комитеті
- Түркітілдес мемлекеттердің ақсақалдар кеңесі
- Бакуде Парламенттік Ассамблея (ТүркПА)
- Астанадағы Түркі академиясы Мұрағатталған 8 тамыздың 2020 жылы.
- Анкарадағы Халықаралық Түркі мәдениеті ұйымы (ТҮРКСОЙ)
- Президенттер жылына екі рет кездеседі
Тарихы
өңдеу1992 жылдан бастап Түрік тілдес мемлекеттердің Саммиті өткізіледі.[2]. 2009 жылдың 3 қазаны - Нахчыван келісіміне қол қойылды. Ұйымдық орталық Ыстанбұлда орналасқан.
Түсініктемелер
өңдеу- ↑ Түркі тілдес мемлекеттер арасындағы халық аралық ұйым құру жөніндегі Нахчыван келісімі Мұрағатталған 27 желтоқсанның 2010 жылы.
- ↑ Жылдыз Турусбекова (КАБАР аганттігі) Түрік Кеңеңсі әлде еуразиялық? (орыс.).(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 11 наурыз 2010.
Сілтемелер
өңдеу- Ресми сайт Мұрағатталған 10 маусымның 2015 жылы.
- Нахичевань келісімі Мұрағатталған 27 желтоқсанның 2010 жылы.