Челси (футбол клубы)
«Челси» (ағылш. Chelsea F.C.; ағылшынша айтылуы: ˈtʃɛlsiː) — Англия чемпионаттарында ойнайтын футбол клубы, Лондонның оңтүстік батысындағы Фулем аймағынан. 1905 жылы құрылған, өз алаңындағы ойындарын "Стэмфорд Бридж" стадионында өткізеді, сыйымдылығы 41 841 адам.
 Челси
| ||||
| ||||
| Толық атауы |
«Челси» Футбол клубы (ағл. Chelsea Football Club) | |||
| Лақап аттары | The Pensioners (Зейнеткерлер)[1], The Blues (Көктер)[2] | |||
| Құрылған жылы | 1905 | |||
|---|---|---|---|---|
| Стадионы | Стэмфорд Бридж, Лондон
| |||
| Сыйымдылығы | 41 841 [3] | |||
| Иесі |  Роман Абрамович
| |||
| Президенті |  Брюс Бак
| |||
| Жаттықтырушы |  Томас Тухель
| |||
| Капитаны | Гари Кэйхилл
| |||
| Рейтингі | 13-інші орын — УЕФА рейтингісі бойынша [4] | |||
| Сайты | www.chelseafc.com | |||
| Жарыс | Премьер-лига | |||
| 2019/20 | 4-ші | |||
| ||||
 2018/19
| ||||
Алты рет Англия чемпионы, сегіз рет Англия кубогы иегері атанды. Англия лига кубогында бес рет топ жарды. 2011/12 жылғы маусымда тұңғыш рет Чемпиондар лигасы жеңімпазы атанды, бұл турнирде топ жарған жалғыз лондондық клуб.
ТарихыӨңдеу
ХХ ғасырӨңдеу
Клуб 1905 жылы құрылды, бірақ 1950 жылдарға дейін бір де бір жүлде ұтып ала алған жоқ. 1954/55 жылғы маусымда бапкер Тед Дрейктің жетекшілігімен тұңғыш рет Англия чемпионы атанды. Осы табыстан соң Чемпиондар лигасының тұңғыш маусымына қатысуға мүмкіндік алды, алайда Англиядағы ішкі турнирдердегі күнтізбенің тым тығыздығынан аталмыш турнирге қатысқан жоқ.
1960 жылдары бапкер Том Дохертидің тұсында "Челси" түрлі турнирлерде фаворит саналды. 1964/65 жылғы маусымда Лига кубогының финалында сүрінді. Үш рет осы турнирдің жартылай финалына жетті.
1970 жылы тұңғыш рет Англия кубогында топ жарды, финалда "Лидс Юнайтедті" тізе бүктірді. Ал келесі жылы Кубок иелері кубогында "Реал Мадридті" ұтып, тұңғыш рет еурокубоктерде топ жарды.
1970-80 жылдардың тоғысында клубтың жағдайы мәз болмады, "Стэмфорд Бридж" аренасын қайта жөндеу қыруар ақшаны талап етті де, бірнеше белді футболшылары сатылды, нәтидесінде команда Англия екінші дивизионына түсіп қалды. 1982/83 жылғы маусымда тіпті үшінші дивизионға түсіп кете жаздады. Бір маусымнан соң екінші дивизионда жеңімпаз атанып, элитаға қайта оралды. 1988 жылы қайта түсіп кетті де, 1989 жылы жазда тағы көтерілді.
Тоқсаныншы жылдардың ортасына таман клуб ақырындап жоғарылай бастады. Бұл кезең әсіресе бапкерлікке Глен Ходдл келген соң басталды. 1993/94 жылы Англия кубогында жеңімпаз атанды. Бұл шарықтау 1998 жылы шыңына шықты: клуб екінші рет УЕФА Кубок иелері кубогында топ жарды.
ХХІ ғасырӨңдеу
2003 жылы жазда команданы ресейлік кәсіпкер Роман Абрамович сатып алған соң команда бірден Еуропаның үздік клубтарымен бәсекеле алатындай дәрежеге жетті, команда тізгінін Жозе Моуриньо ұстады. 2004/05 жылы Англия чемпионы атанды, Чемпиондар лигасында жартылай финалға шықты. 2005/06 жылы екінші рет Англия чемпионы атанды, алайда Чемпиондар лигасында болашақ жеңімпаз "Барселонаға" жол берді.
2006/07 жылғы маусымда Чемпиондар лигасында "Ливерпульден" ұтылды. Бір маусымнан соң Жозе Моуриньо қызметтен кетіп, орнына Аврам Грант келді. 2007/08 жылғы маусымда команда тұңғыш рет Чемпиондар лигасының финалына шығып, "Манчестер Юнайтедтен" пенальтилер сериясы арқылы ұтылып қалды.
Сол жылы жазда клубқа бапкер болып әйгілі Луис Фелипе Сколари келді. Алайда 2009 жылы ақпанда ол да қызметтен кетіп, орнына Гуус Хиддинк келді. Маусым қорытындысында "Челси" Англия кубогын ұтумен ғана шектелді. Чемпиондар лигасының жартылай финалында "Барселонаға жол берді.
2009 жылы жазда клубқа бапкер болып Карло Анчелотти келді де, екі маусым атқарды. Бұл аралықта клуб бір рет Англия чемпионы атанды. 2011 жылы португалиялық Андре Виллаш-Боаш келді, ол клубта ұзақ тұрақтамады, 2012 жылдың көктемінде нашар көрсеткіштері үшін қызметтен босады. Орнына клубтың байырғы ойыншысы Роберто ди Маттео бапкер міндетін орындаушы боп тағайындалды. Ди Маттео үш айдан соң клубты тұңғыш рет Чемпиондар лигасының жеңімпазы атандырды. Осы жеңістен соң Ди Маттео клубтың ресми жаттықтырушысы боп бекітілді. Бірақ 2012 жылы қарашада ол қызметтен кетіп, орнына Рафаэль Бенитес келді. Бенитестің тұсында клуб Еуропа лигасында топ жарды (2013).
2014/15 жылы Жозе Моуриньоның бапкерлігімен Англия чемпионы атанды.
2016/17 жылғы маусымда Антонио Контенің бапкерлігімен Англия чемпионы атанды.
2018/19 жылы Маурицио Сарридің бапкерлігімен араға алты жыл салып, УЕФА Еуропа лигасында топ жарды. 2019 жылы жазда бапкерлікке Фрэнк Лэмпард келді. 2021 жылы қаңтарда клуб көрсеткіштері нашарлап кетті де, Лэмпардтың орнына Томас Тухель тағайындалды.
ҚұрамыӨңдеу
қазан, 2020
| № | Қақпашылар | Туған күні | Азаматтығы |
|---|---|---|---|
| 1 | Кепа | 03.10.1994 | Испания |
| 13 | Вилли Кабальеро | 14.11.1980 | Аргентина |
| 16 | Эдуард Менди | 01.03.1992 | Сенегал |
| 40 | Карло Цигер | 11.05.2001 | Хорватия |
| № | Қорғаушылар | Туған күні | Азаматтығы |
| 2 | Антонио Рюдигер | 03.03.1993 | Германия |
| 3 | Маркос Алонсо | 28.12.1990 | Испания |
| 4 | Андреас Кристенсен | 10.04.1996 | Дания |
| 6 | Тиаго Силва | 22.09.1984 | Бразилия |
| 15 | Курт Зума | 27.10.1994 | Франция |
| 21 | Бен Чилуэлл | 21.12.1996 | Англия |
| 24 | Рис Джеймс | 08.12.1999 | Англия |
| 28 | Сесар Аспиликуэта | 28.08.1989 | Испания |
| 33 | Эмерсон | 03.08.1994 | Бразилия |
| № | Жартылай қорғаушылар | Туған күні | Азаматтығы |
| 5 | Жоржиньо | 20.12.1991 | Италия |
| 7 | Нголо Канте | 29.03.1991 | Франция |
| 10 | Кристиан Пулишич | 18.09.1998 | АҚШ |
| 17 | Матео Ковачич | 06.05.1994 | Хорватия |
| 19 | Мейсон Маунт | 10.01.1999 | Англия |
| 20 | Каллум Хадсон-Одои | 07.11.2000 | Англия |
| 22 | Хаким Зиеш | 19.03.1993 | Марокко |
| 23 | Билли Гилмор | 16.07.2001 | Шотландия |
| 29 | Кай Хаверц | 11.06.1999 | Германия |
| 55 | Фаустино Анджорин | 23.11.2001 | Англия |
| № | Шабуылшылар | Туған күні | Азаматтығы |
| 9 | Тэмми Абрахам | 02.10.1997 | Англия |
| 11 | Тимо Вернер | 06.03.1996 | Германия |
| 18 | Оливье Жиру | 30.09.1986 | Франция |
ЖетістіктеріӨңдеу
ҰлттықӨңдеу
- 1 дивизион / Премьер-лига
- Чемпион (6): 1954/55, 2004/05, 2005/06, 2009/10, 2014/15, 2016/17
- 2 дивизион
- Чемпион (2): 1983/84, 1988/89
- Англия кубогы
- Жеңімпаз (8): 1970, 1997, 2000, 2007, 2009, 2010, 2012, 2018
- Лига кубогы
- Жеңімпаз (5): 1965, 1998, 2005, 2007, 2015
- Суперкубок
- Жеңімпаз (4): 1955, 2000, 2005, 2009
ХалықаралықӨңдеу
- Чемпиондар лигасы
- Жеңімпаз: 2012
- Финалист : 2008
- Еуропа лигасы
- Жеңімпаз (2): 2013, 2019
- Кубок иелері кубогы
- Жеңімпаз (2): 1971, 1998
- УЕФА суперкубогы
- Жеңімпаз: 1998
- Клубтар әлем чемпионаты
- Финалист: 2012
РекордшыларыӨңдеу
АрдагерлерӨңдеу
| № | Ойыншы | Кезең | Матч | Гол |
|---|---|---|---|---|
| 1 |  Рон Харрис |
1961—1980 | 795 | 14 |
| 2 | Питер Бонетти |
1959—1979 | 729 | 0 |
| 3 | Джон Терри |
1998—2017 | 717 | 67 |
| 4 | Фрэнк Лэмпард |
2001—2014 | 648 | 211 |
| 5 | Джон Холлинс |
1963—1984 | 592 | 64 |
| 6 | Петр Чех |
2004—2015 | 494 | 0 |
| 7 | Деннис Уайз |
1990—2001 | 445 | 76 |
| 8 |  Стив Кларк |
1987—1998 | 421 | 10 |
| 9 | Керри Диксон |
1983—1992 | 420 | 193 |
| 10 | Эдди Маккриди |
1962—1974 | 410 | 5 |
ДереккөздерӨңдеу
- ↑ Ескірген лақап аты, 1952 жылдан бері қолданыстан шығып келеді; Бұл лақап ат клуб эмблемасындағы сол жылдары (1905-1954) бейнеленген қызыл камзол киген зейнеткер бейнесимен байланысты
- ↑ Челсидің ресми сайтындағы мақала (ағыл.). Chelsea FC.
- ↑ АПЛ нұсқауы 2015/16 (PDF).
- ↑ УЕФА рейтингі.