Ақжар ауданы

Ақжар ауданы
	Қазақстан ауданы
	Ақжар ауданы
Әкімшілігі
Облысы	Солтүстік Қазақстан облысы
Аудан орталығы	Талшық
Ауылдық округтер саны	12
Ауыл саны	24
Әкімі	Қанат Қайыржанұлы Қалиев
Аудан әкімдігінің мекенжайы	Талшық ауылы, Целинная көшесі, №15
Тарихы мен географиясы
Координаттары	53°53′20″ с. е. 71°33′46″ ш. б. / 53.88889° с. е. 71.56278° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 53°53′20″ с. е. 71°33′46″ ш. б. / 53.88889° с. е. 71.56278° ш. б. (G) (O) (Я)
Құрылған уақыты	1973 жыл
Жер аумағы	8,04 мың км²
Уақыт белдеуі	UTC+6:00
Тұрғындары
Тұрғыны	13 465 адам (2023)
Ұлттық құрамы	қазақтар (78,44%) ; орыстар (14,45%); украиндар (2,24%); немістер (1,36%); татарлар (1,22%) ; беларустар (1,04%) ; басқалары (1,25%)
Сандық идентификаторлары
Пошта индексі	150200-150221
Автомобиль коды	15
	Ақжар ауданының әкімдігі

Ақжар ауданы — Солтүстік Қазақстан облысындағы аудан. Аудан орталығы — Талшық ауылы.

Тарихы өңдеу

Аудан алғаш рет Ленин ауданы болып 1973 жылы 25 желтоқсанда Көкшетау облысының құрамында құрылды. 1997 жылы 2 мамырда Ленин және Ленинград аудандарының қосылу нәтижесiнде Ақжар ауданы болып қайта құрылды. Ал 3 мамырда Көкшетау облысы таратылып, аудан Солтүстік Қазақстан облысына берілді. 2000 жылы Айсары, Кеңащы, Қулыкөл, Май ауылдық округтері құрылды. ^[3]

Сипаттамасы өңдеу

Аудан аумағы - 8,04 мың шаршы километр. 2010 жылғы 1 қаңтарға халқының саны 21,4 мың адамды құрады. Халықтың тығыздығы (бiр шаршы километрге) 2,7 адам.

Әкiмшiлiк орталығы - Талшық ауылы, облыс орталығынан 285 шақырым қашықтықта орналасқан.

Ауданда - 12 ауылдық округ, 25 ауылдық елдi мекен бар.

Географиясы өңдеу

Солтүстiгiнде Ресей Федерациясымен, солтүстік-батысында Мағжан Жұмабаев ауданымен, батысында Тайынша ауданымен, оңтүстiгiнде Ақмола облысының Біржан сал ауданымен, шығысында Уәлиханов ауданымен шектесiп жатыр.

Аудан өсiмдiк жамылғысынан дала зонасында орналасқан, бетең, бiркелкi бетең және құрғақ дала зонасында. Аудан аумағының негiзгi топырақ түрлерi: қара топырақ, оңтүстiк қара топырақ, шалғынды, шалғынды қара топырақты, шалғынды-батпақ, сортаң болып келедi.

Аудан аумағымен бастауын тыс жерден алатын аудан арқылы өтетiн ұзындығы 80 километр Ащысу өзенi ағып жатыр. Сонымен қатар бiрнеше кiшкене көлдер бар, олар жаңбыр, қар және жер асты суларымен толықтырылады.

Экономикасы өңдеу

2009 жылдың қорытындылары

Ауданда 2010 жылғы 1 қаңтарға 221 кәсiпорын тiркелген, оның iшiнде 1 - iрi, 12 - орта, 208 - шағын кәсiпорындар. Олардан 93 заңды тұлға мемлекеттiк меншiк нысанына, 126 жеке меншiк , 2 - заңды тұлға шетел меншiгi нысанына жатады.

Ауданда облыстың ауыл шаруашылығының жалпы өнiмiнiң 5,8%-ы өндiрiлген (13 876,4 млн.теңге).

Өнеркәсiп кәсiпорындарымен (қаржылық емес корпорация секторы) 262,7 млн.теңгенiң өнiмi өндiрiлдi, облыстағы үлесi 0,4%. Өнеркәсiп өнiмiнiң физикалық көлемiнiң индексi 121,1% құрайды.

Бөлшек тауарайналымының көлемi (қоғамдық тамақтандырусыз) 319,0 млн.теңге сомасын құрайды. Тауарайналымның физикалық көлемiнiң индексi 82,4% құрады.

2009 жылдың басына аудан кәсiпорындарының негiзгi құрал-жабдықтары 5 926,1 млн.теңге сомасын құрап, тозу деңгейi 22,2% болды.

Негiзгi капиталға салынған инвестиция көлемi 708,4 млн.теңге құрады.

Пайдалануға 3,2 мың шаршы метр тұрғын үй берiлдi.

Ауданның экономикасында 11,9 мың адам жұмыс iстейдi.

Орташа айлық жалақы (кәсiпкерлiк қызметпен айналысатын шағын кәсiпорындарсыз) өткен жылмен салыстырғанда 22,6% өсiп, 36 047 теңгенi құрады. Нақты жалақы 14,6% өстi.

Орташа жан басына шағып есептегенде атаулы ақшалай табыс 24 247 теңге құрады.

Орташа жан басына шаққандағы күн көрiстiң ең төменгi деңгейiнiң шамасы жыл аяғына 11 113 теңге құрады.

Халқы өңдеу

1979^[4]	1999	2009^[5]	2021
16822	▲27176	▼18975	▼15002

Ауылдық округтер өңдеу

Аудандағы 24 елді мекен 12 ауылдық округке біріктірілген:


Әкімшілік бірлік	Орталығы	Елді мекендері	Халқы (2009)
Айсары ауылдық округі	Айсары ауылы	1	331
Ақжарқын ауылдық округі	Ақжарқын ауылы	2	1285
Алқатерек ауылдық округі	Алқатерек ауылы	1	904
Восход ауылдық округі	Восходское ауылы	2	609
Кеңащы ауылдық округі ‎	Кеңащы ауылы	2	613
Кішіқараой ауылдық округі	Бостандық ауылы	2	1421
Қулыкөл ауылдық округі ‎	Қулыкөл ауылы	2	1171
Ленинград ауылдық округі	Ленинградское ауылы	3	4840
Май ауылдық округі	Майское ауылы	1	556
Талшық ауылдық округі ‎	Талшық ауылы	4	4802
Ұялы ауылдық округі ‎	Ұялы ауылы	2	1031
Үлкен Қараой ауылдық округі ‎	Баймырза ауылы	2	1412

Ірі елді мекендері өңдеу

Атауы	Халқы (2009)
Талшық	▼ 3754
Ленинградское	▼ 3509
Горьковское	▼ 969
Алқатерек	▼ 904
Бостандық	▼ 847
Қулыкөл	▼ 799
Дәуіт	▼ 776
Ақжарқын	▼ 699
Ұялы	▼ 593
Ащыкөл	▼ 586
Майское	▼ 556
Қызылту	▼ 555
Қазан	▼ 500

Дереккөздер өңдеу

↑ Қазақстан Республикасы халқының жынысы және жергілікті жердің типіне қарай саны (2023 жылғы 1 қаңтарға)
↑ Қазақстан Республикасы халқының жекелеген этностары бойынша саны (2022 жыл басына)
↑ Солтүстік Қазақстан облысының әкімшілік-аумақтық бөлінісінің тарихы бойынша анықтамалық (29 шілде 1936 ж. - 1 қаңтар 2007 ж.)
↑ Ресей империясы, КСРО халық санақтары
↑ ҚР халық санақтары

[1] Қазақстан Республикасы халқының жынысы және жергілікті жердің типіне қарай саны (2023 жылғы 1 қаңтарға)

[2] Қазақстан Республикасы халқының жекелеген этностары бойынша саны (2022 жыл басына)

[3] Солтүстік Қазақстан облысының әкімшілік-аумақтық бөлінісінің тарихы бойынша анықтамалық (29 шілде 1936 ж. - 1 қаңтар 2007 ж.)

[4] Ресей империясы, КСРО халық санақтары

[5] ҚР халық санақтары

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]