Біржан сал ауданы
Басқа мағыналар үшін Біржан сал деген бетті қараңыз.Біржан сал ауданы (бұрынғы Еңбекшілдер ауданы)[6] — Ақмола облысының солтүстігіндегі әкімшілік бөлініс. Аудан орталығы – Степняк қаласы.
| Қазақстан ауданы | |||
| Біржан сал ауданы | |||
| |||
| Әкімшілігі | |||
|---|---|---|---|
| Облысы | |||
| Аудан орталығы | |||
| Ауылдық округтер саны |
14 | ||
| Қалалық әкімдіктер саны |
1 | ||
| Ауыл саны |
34 | ||
| Қала саны |
1 | ||
| Әкімі |
Достанбек Есжанов[1] | ||
| Тарихы мен географиясы | |||
| Координаттары |
52°49′50″ с. е. 70°53′48″ ш. б. / 52.83056° с. е. 70.89667° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 52°49′50″ с. е. 70°53′48″ ш. б. / 52.83056° с. е. 70.89667° ш. б. (G) (O) (Я) | ||
| Құрылған уақыты |
1932 | ||
| Жер аумағы |
11,4 мың км² | ||
| Уақыт белдеуі | |||
| Тұрғындары | |||
| Тұрғыны |
13 229[2] адам (2023) | ||
| Ұлттық құрамы |
қазақтар (63,99%), орыстар (24,74%), немістер (2,29%), украиндар (1,89%), беларустар (1,69%), басқалары (6,14%)[3][4] | ||
| Сандық идентификаторлары | |||
| Пошта индексі |
020700-020710[5] | ||
| Автомобиль коды |
03 | ||
|
| |||
Географиялық орны, жер бедеріӨңдеу
Біржан сал ауданының жері Сарыарқаның солтүстік-шығыс бөлігін алып жатқан Сілеті жазығының орталығы бөлігінде, орманды-дала және дала белдемдерінде орналасқан. Жерінің беті негізінен ұсақ шоқылары бар (абсолют биіктігі 250 метрге дейін) жазық болып келеді. Шоқылардың ең ірісі – ауданның оңтүстік-шығысындағы Арқалық тауы. Кен байлықтарынан: темір, түсті металл кентастары, оның ішінде: алтын, құрылыс материалдары (әктас, құм және кірпіш сазы) кездеседі.
Климаты, өсімдігі мен жануарлар дүниесіӨңдеу
Ауданның климаты тым континенттік, қысы суық және ұзақ, жазы ыстық әрі қуаң. Қаңтарда ауаның орташа температурасы –16 – 17°С, шілдеде 19 – 20°С. Жауын-шашынның жылдық орташа мөлшері шығысында 250 – 300 мм, батысында 300 – 350 мм. Жер бетінің сулары жазда жеке қарасуларға бөлініп қалады, сирек кездесетін өзендер мен көптеген ащылы-тұщылы көлдерден тұрады. Өзендерінің біршама ірілері: Жөкей мен Қотыркөл көлдерін қосатын Саға, Мамай және Атансор көліне құятын Тәттімбет пен Атан. Ірі көлдері: Жөкей, Шошқалы, Итемген, Кіндікті, Сасыққопа (тұщы сулы), Тасшалқар, Қарасор, Қотыркөл, Мамай, Атансор, Майлысор, Жамбайсор, Көксор. Аудан жерінде негізінен саздақ қара топырақ, кейбір жерлерінде сортаң қара топырақ қалыптасқан. Дала белдемінде селеу, жауқияқ, жусан аралас өскен бетеге, т.б. шөптесін өсімдіктер орманды жерлерінде қайың, терек, тал, ал батыс жағында қылқан жапырақты ағаш өседі. Жануарлардан қасқыр, түлкі, қоян, қосаяқ, суыр, тараққұйрық, дала тышқандары, бұлан, елік; құстардан қаз, аққу, үйрек, шағала, көл жағалай қызғыш, тауқұдірет, дуадақ, бүркіт, кезқұйрық, сауысқан т.б. кездеседі.
Ауыл шаруашылығыӨңдеу
Ауыл шаруашылығына пайдаланатын жердің жалпы аумағы 1,1 млн. га. Оның ішінде жыртылған жері 141,2 мың га, 1,7 мың га шабындық, 121,3 мың га жайылым, 150,3 мың га тың жер бар. Заозерный – Ерейментау темір жол және Степняк – Щучинск – Макинск автомобиль жолдары бар.
ХалқыӨңдеу
Тұрғындар саны: 14 360 адам (2019).
- Ұлттық құрамы: қазақтар (63,99%), орыстар (24,74%), украиндар (1,89%), немістер (2,29%), беларустар (1,69%), татарлар (1,80%), поляктар (0,20%), башқұрттар (0,23%), ингуштар (0,43%), басқалары (2,74%).
Ауылдық округтерӨңдеу
35 елді мекен 5 ауылдық, 1 қалалық әкімдік пен 9 ауылдық округке біріктірілген:
- Ақсу ауылдық әкімдігі
- Аңғал батыр ауылдық округі
- Баймырза ауылдық округі
- Бірсуат ауылдық округі
- Дөң ауылдық округі
- Еңбекшілдер ауылдық округі
- Заозерный ауылдық әкімдігі
- Заурал ауылдық округі
- Кеңащы ауылдық әкімдігі
- Краснофлот ауылдық әкімдігі
- Макинка ауылдық округі
- Мамай ауылдық әкімдігі
- Степняк қалалық әкімдігі
- Уәлиханов ауылдық округі
- Үлгі ауылдық округі
ДереккөздерӨңдеу
- ↑ Ақмола облысының Біржан сал ауданына жаңа әкім тағайындалды (14 қазан 2020).
- ↑ Қазақстан Республикасы халқының жынысы және жергілікті жердің типіне қарай саны (2023 жылғы 1 қаңтарға)
- ↑ Қазақстан Республикасының Статистика агенттігі. Қазақстан Республикасы тұрғындарының облыстар, қалалар мен аудандар, жынысы мен жас ерекшелігі топтары, этностық бөлігі бойынша 2010 жылдың басындағы саны Мұрағатталған 17 қаңтардың 2013 жылы.
- ↑ 2009 жылғы санақ бойынша Қазақстан тұрғындарының ұлттық құрамы
- ↑ Қазақстан почталық индекстері
- ↑ Назарбаев Ақмола облысындағы аудан атауын өзгертті