Ақкөл ауданы
Ақкөл ауданы — Ақмола облысының солтүстігіндегі әкімшілік аудан. 1928 жылы құрылған. 1997 жылға дейін "Алексеев ауданы" деп аталып келді. Орталығы — Ақкөл қаласы.
| Қазақстан ауданы | |||
| Ақкөл ауданы | |||
| |||
| Әкімшілігі | |||
|---|---|---|---|
| Облысы | |||
| Аудан орталығы | |||
| Ауылдық округтер саны |
8 | ||
| Қалалық әкімдіктер саны |
1 | ||
| Ауыл саны |
28 | ||
| Қала саны |
1 | ||
| Тарихы мен географиясы | |||
| Координаттары |
52°00′55″ с. е. 70°58′37″ ш. б. / 52.01528° с. е. 70.97694° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 52°00′55″ с. е. 70°58′37″ ш. б. / 52.01528° с. е. 70.97694° ш. б. (G) (O) (Я) | ||
| Құрылған уақыты |
1928 | ||
| Жер аумағы |
9,4 мың км² | ||
| Уақыт белдеуі | |||
| Тұрғындары | |||
| Тұрғыны |
24 338[1] адам (2023) | ||
| Ұлттық құрамы |
қазақтар (43,7%), орыстар (38,79%), немістер (5,62%), украиндар (3,89%), татарлар (2,13%), беларустар (1,38%), поляктар (1,26%), басқалары (3,23%)[2] | ||
| Сандық идентификаторлары | |||
| Пошта индексі |
020100-020112[3] | ||
| Автомобиль коды |
03 | ||
|
| |||
Географиялық орны Өңдеу
Аудан солтүстігінде Біржан сал ауданымен және Степногорск қалалық әкімдігіне қарасты аумақпен, шығысында Ерейментау ауданымен, батысында Бұланды, Астрахан аудандарымен, оңтүстігінде Шортанды ауданымен шектеседі.
Жер бедері Өңдеу
Ақкөл ауданы жері (абсолют биіктігі 200-400 м) ұсақ, шоқылы, белесті болып келеді. Орталық бөлігінде Домбыралы тауы (471 м) орналасқан. Пайдалы қазбалардан: алтын, гранит, қиыршықтас, т.б. құрылыс материалдары өндіріледі.
Климаты, өсімдігі мен жануарлар дүниесі Өңдеу
Климаты континенттік, қысы суық, жазы ыстық, құрғақ. Қаңтардың орташа температурасы — 170-18°С, шілдеде 19-20°С. Жылдық жауын-шашын мөлшері 350-400 мм. Басты өзендері: Қалқұтан, Талқара, Ақсуат. Көлдері ұсақ, негізінен сор болып келеді. Ірі көлдері: Итемген, Ақкөл, Балықтыкөл, Шортанкөл, Жарлыкөл. Жерасты сулары ауыз сумен қамтамасыз етуде үлкен маңыз атқарады. Топырағы карбонатты, сортаң, оңтүстікке қарай қара. Өсімдіктерден: түрлі шөп, қызғылт және қылқан селеу, сулыбас т.б. өседі. Орманының аумағы 50,5 мың га (қарағай, қайың, терек). Жануарлардан: бұлан, елік, сілеусін, қасқыр, түлкі, борсық, қарсақ, ақтиын, дала тышқаны, өзен-көлдерінде шортан, алабұға, оңғақ тіршілік етеді және жыл құстары мекендейді.
Шаруашылығы Өңдеу
Аудан орталығында жөндеу-механикалқ, темір-құйматас бұйымдары және ет, сүт заттары, тұрмыстық қызмет көрсету комбинаты, 3 орман шаруашылығы, баспахана жұмыс істейді. Ақкөл ауданының тұрғындары негізінен астық, мал өсірумен шұғылданады. Ауыл шаруашылық жерінің аумағы 567,2 мың га (1997), оның 226,0 мың га-сы егістік, 24 мың га-сы шабындық, 317,1 мың га-сы жайылымдық жер. Ақкөл ауданында. Ауыл шаруашылығы жерінің ауданы 822974 га, оның 165886 га-сы егістік, 24 мың га-сы шабындық, 317,1 мың га-сы жайылымдық жер. Ақкөл ауданында 12 кәсіпорын, 3 құрылыс, 4 көлік мекемесі бар, ауданы мамандандырылған бірлестік, қожалық, акционерлік және кооперациялық шаруашылықтар құрылған. Егіншілікте негізінен дәнді дақыл (80%) өсірумен айналысады. Мал шаруашылығы бойынша ірі қара, қой мен ешкі, жылқы, шошқа, құс өсіріледі. Ақкөл ауданында кәсіптік-техникалық училище, 34 мектеп, бала-бақшалары, мәдениет үйлері, клубтар, кітапханалар, денсаулық сақтау мекемелері бар. Ауданы «Знамя Родины» газеті шығады. Аудан облыс орталығы — Көкшетау қаласы, елді мекендермен темір және автомобиль жолдары арқылы қатынасады.
Халқы Өңдеу
| 1939 | 1959 | 1970 | 1979 | 1989[4] | 1999 | 2009[5] | 2021 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 64570 | ▼57798 | ▼57627 | ▼39059 | ▲39381 | ▼35274 | ▼28359 | ▼25490 |
Тұрғындар саны: 25 793 адам (2019).
- Ұлттық құрамы: қазақтар (42,86%), орыстар (38,96%), украиндар (4,26%), немістер (5,85%), беларустар (1,43%), татарлар (2,23%), еврейлер (0,34%), башқұрттар (0,33%), ингуштар (0,17%), корейлер (0,20%), әзірбайжандар (0,29%), поляктар (1,31%), армяндар (0,12%), басқалары (1,99%).
Ауылдық округтер Өңдеу
29 елді мекен 7 ауылдық округ пен 1 ауылдық, 1 қалалық әкімдікке біріктірілген:
Ірі елді мекендері Өңдеу
| Елді мекен | Халқы (2009) |
|---|---|
| Ақкөл | ▼ 14217 |
| Урюпинка | ▼ 1590 |
| Азат | ▼ 1152 |
| Новорыбинка | ▼ 1009 |
| Еңбек | ▼ 925 |
| Домбыралы | ▼ 889 |
| Қына | ▼ 859 |
| Наумовка | ▼ 735 |
| Кеңес | ▲ 664 |
| Жалғызқарағай | ▼ 505 |
Танымал тұлғалары Өңдеу
- Айтпай Бекболатұлы Құсайынов - Социалистік Еңбек Ері
- Сағадат Қожахметұлы Нұрмағамбетов - Кеңес Одағының Батыры