Уәлиханов ауданы

Уәлиханов ауданыСолтүстік Қазақстан облысының оңтүстiк-шығысында орналасқан әкімшілік бөлініс. Аудан 1928 жылы "Қызылту ауданының" негiзiнде құрылған. Аумағы 12,88 мың шаршы км. Орталығы – Кішкенекөл ауылы, облыс орталығы Петропавл қаласымен аралығы – 340 км.

Қазақстан ауданы
Уәлиханов ауданы
Әкімшілігі
Облысы

Солтүстік Қазақстан облысы

Аудан орталығы

Кішкенекөл

Ауылдық округтер саны

11

Ауыл саны

27

Әкімі

Төрегелдин Аман Жақсыбайұлы[1]

Тарихы мен географиясы
Координаттары

53°38′ с. е. 72°20′ ш. б. / 53.633° с. е. 72.333° ш. б. / 53.633; 72.333 (G) (O) (Я)Координаттар: 53°38′ с. е. 72°20′ ш. б. / 53.633° с. е. 72.333° ш. б. / 53.633; 72.333 (G) (O) (Я)

Құрылған уақыты

1928 жыл

Жер аумағы

12876,6 км²

Уақыт белдеуі

UTC+6:00

Тұрғындары
Тұрғыны

13 170[2] адам (2023)

Ұлттық құрамы

қазақтар (89,83%)
орыстар (5,78%)
украиндар (1,4%)
татарлар (1,06%)
немістер (1,02%)
беларустар (0,31%)
басқа ұлт өкілдері (0,6%)[3]

Сандық идентификаторлары
Телефон коды

+7 71542

Автомобиль коды

15

Уәлиханов ауданының әкімдігі

Қазақстан картасындағы Уәлиханов ауданы

Географиялық орны, жер бедері Өңдеу

Аудан солтүстiгi мен солтүстiк-шығысында Ресей Федерациясының Омбы облысымен, шығысында Қазақстанның Павлодар, оңтүстiгi мен оңтүстiк-шығысында Ақмола облыстарымен, батысында Ақжар ауданымен шектесiп, орманды дала зонасында орналасқан. Аумағының топырағының бедерi негiзiнен әдеттегi оңтүстiктiң қара топырағы болып келедi. Өсетін өсімдіктері боз, бетеге, жусан, сұлыбас, қамыс және т.б., кейде қайың мен көктерек тоғайлары мен бұталар кездеседі. Аудан бойымен Сілеті, Талдыбай, Қыздың қарасуы, Семізбай және т.б. өзендер ағып өтеді. Сілетітеңіз, Теке, Кішкенекөл, Саржан, Қоңдыбай атаулы ірі көлдер бар. Теке көлінің су айнасының ауданы 260 км², минералдардың үлкен қоры болып табылады, күкіртті сутекті тұнбаларға бай. Теке көліне Ақсай және Талдысай өзендері құяды.

Халқы Өңдеу

1939 1959 1970 1979 1989[4] 1999 2009[5] 2021
 21777 29616 40929 28418 29791 25920 17991 15858

Тұрғындары 16 293 адам (2019). Ұлттық құрамы: қазақтар (89,95%), орыстар (5,54%), украиндар (1,45%), татарлар (1,13%), немістер (0,95%), беларустар (0,34%), басқа ұлт өкілдері (0,66%).

Әкімшілік бөлінісі Өңдеу

27 елді мекен 11 ауылдық округке біріктірілген:

Ауылдық округ Халқы (2009) Елді мекендері
Ақбұлақ ауылдық округі 1307 Ақбұлақ, Қарашілік, Жас Ұлан ауылдары
Ақтүйесай ауылдық округі 1631 Ақтүйесай, Күзексай, Қондыбай ауылдары
Амангелді ауылдық округі 1062 Амангелді, Тілеусай ауылдары
Бидайық ауылдық округі 2079 Бидайық, Жамбыл, Жұмысшы, Өндіріс ауылдары
Көктерек ауылдық округі 1001 Мортық, Көктерек, Қарамырза ауылдары
Кішкенекөл ауылдық округі 6814 Кішкенекөл ауылы
Қайрат ауылдық округі 617 Қайрат, Жасқайрат ауылдары
Қарасу ауылдық округі 537 Аққұдық, Золотая Нива ауылдары
Қаратерек ауылдық округі 624 Қаратерек, Малқара ауылдары
Құлыкөл ауылдық округі 1545 Құлыкөл, Береке, Қаратал ауылдары
Телжан ауылдық округі 1093 Телжан, Көбенсай ауылдары

Ірі елді мекендері Өңдеу

Атауы Халқы
(2009)
Кішкенекөл 3754
Бидайық 1216
Құлыкөл 947
Ақтүйесай 885
Ақбұлақ 639
Мортық 595
Қондыбай 579
Телжан 572
Көбенсай 521

Аудан экономикасы (2009 жылдың қорытындылары) Өңдеу

Ауданда 2010 жылғы 1 қаңтарға 192 кәсiпорын тiркелген, оның iшiнде 2 - iрi, 12 - орта, 178 - шағын кәсiпорындар. Олардан 89 заңды тұлға мемлекеттiк меншiк нысанына, 103 - жеке меншiк нысанына жатады. Ауданда облыстың ауыл шаруашылығының жалпы өнiмiнiң 5,3%-ы өндiрiлген (12 612,2 млн.теңге). Өнеркәсiп кәсiпорындарымен (қаржылық емес корпорация секторы) 139,7 млн.теңгенiң өнiмi өндiрiлген, облыстағы үлесi 0,2%. Өнеркәсiп өнiмiнiң физикалық көлемiнiң индексi 135,3% құрайды. Бөлшек тауарайналымының көлемi (қоғамдық тамақтандырусыз) 151,3 млн.теңге сомасын құрайды. Тауарайналымның физикалық көлемiнiң индексi 75,1% құрады. 2009 жылдың басына аудан кәсiпорындарының негiзгi құрал-жабдықтары 8 163,7 млн.теңге сомасын құрап, тозу деңгейi 29,9% болды. Негiзгi капиталға салынған инвестиция көлемi 910,1 млн.теңге құрады. Пайдалануға 4,6 мың шаршы метр тұрғын үй берiлдi. Ауданның экономикасында 11,9 мың адам жұмыс iстейдi. Орташа айлық жалақы (кәсiпкерлiк қызметпен айналысатын шағын кәсiпорындарсыз) өткен жылмен салыстырғанда 21,5% өсiп, 40 123 теңгенi құрады. Нақты жалақы 13,6% өстi. Орташа жан басына шағып есептегенде атаулы ақшалай табыс 21 995 теңге құрады. Орташа жан басына шаққандағы күн көрiстiң ең төменгi деңгейiнiң шамасы жыл аяғына 11 272 теңге құрады.

Тұлғалары Өңдеу

Дереккөздер Өңдеу